کتاب توضیح المسائل آیت الله سیستانی

کتاب رساله توضیح المسائل اثر ماندگار مرجع عالی قدر آیت الله سیدعلی حسینی سیستانی می باشد. ایشان در این کتاب به توضیح مسائل شرعی و احکام الهی پرداخته و مانند دیگر رسالات سعی در روشن کردن خوانندگان و مقلدین برای آگاهی از احکامی که خداوند دستور فرموده دارد. آیت الله سیستانی با استنباط از احکام الهی، فتوای مورد نظر خود را داده اند؛ و در این کتاب بیان فرموده اند که در رابطه با معرفی رسالات توضیح زیادی وجود ندارد چون خود آنها گویای محتویات و موضوعاتشان می باشند.

معرفی اجمالی نویسنده
سیدعلی سیستانی در روز 9 ربیع الاول سال 1349 هـ. ق در شهر مقدس مشهد متولد گردید. خاندان ایشان که از سادات حسینی می باشند در عهد صفوی در اصفهان می زیستند که از طرف سلطان حسین صفوی جد اعلی ایشان سید محمد را به منصب شیخ الاسلامی در سیستان منصوب نمود و ایشان به آنجا منتقل شده و با خانواده شان در آنجا سکنی گزیدند. در سال 1360 هـ. ق به امر پدر بزرگوارشان شروع به آموختن مقدمات علوم حوزوی نمود که از محضر اساتیدی چون: مرحوم ادیب نیشابوری و مرحوم سید احمد یزدی و شیخ هاشم قزوینی و مرحوم آیسی و مرحوم شیخ مجتبی قزوینی و علامه محقق میرزا مهدی اصفهانی و میرزا مهدی آشتیانی بهره فراوان برد. ایشان پس از فراگیری علوم ابتدائی، مقدمات و سطح، نزد برخی از اساتید و مدرسان به فراگیری علوم عقلیه و معارف الهیه پرداخت. سپس در سال 1368 هـ. ق به شهر مقدس قم مهاجرت نموده و از محضر مرجع بزرگ آیت الله بروجردی در فقه و اصول بهره ی فراوان برد و از دانش و معرفت فقهی او به ویژه در علم رجال و حدیث استفاده ی بسیاری نمود. وی همچنین در دروس فقیه و عالم فاضل سید حجت کوه کمره ای و تعدادی از علمای معروف آن دوره شرکت جست. در سال 1371 هـ. ق معظم له از قم به نجف اشرف مهاجرت نمود که در محضر اساتید بزرگی همچون آیت الله خوئی و شیخ حسین حلی در فقه و اصول به مدت طولانی حاضر گردید و همچنین در این مدت هم در دروس بزرگانی همچون آیت الله حکیم و آیت الله شاهرودی حاضر گردید.
بـعضی از اساتید حوزه علمیه نجف اشرف نقل کردند، که عده ای از فضلا و علما از آیت الله خوئی، بـعـد از فوت آیت الله سید نصرالله مستنبط، خواستند که شرایطی را برای انتخاب جانشینی که دارای صلاحیت مرجعیت در حوزه علمیه نجف اشرف باشد، فراهم کند. وی آیـت الله سـیـستانی را، برای علمشان و پاکی مسلکشان و نیز خط مشی استوارشان انتخاب کردند. ابـتـدا، نماز را در محراب آیت الله خوئی برپا کردند، سپس شروع به بحث و نگاشتن تعلیقات بر رساله آیت الله خوئی و مسلک ایشان پرداختند. بـعـد از رحـلـت آیـت الله خـوئی، حـضـرت آیـت الله سیستانی یکی از تشییع کنندگان جنازه آن مرحوم بودند، و نماز میت را بر او گذاردند. پـس از آن، زمـام مرجعیت حوزه علمیه را به دست گرفتند، و شروع به فرستادن اجازات، تقسیم و پخش حقوق، و تدریس از روی منبر آیت الله خوئی در مسجد خضرا نمودند. و به این صورت، آیت الله سیستانی شهرت زیادی در عراق، کشورهای خلیج فارس، هند، آفریقا و... مخصوصا در میان قشر جوانان پیدا کردند. حضرت آیت الله سیستانی یکی از علمای سرشناس و برجسته اند که مشهور به اعلمیت هـسـتـنـد، و جـمـع کثیری از اهل علم و اساتید حوزه علمیه قم و نجف اشرف بر اعلمیت ایشان گواهی می دهند.

ساختاربندی کتاب
بعضی از موضوعات این کتاب به شرح زیر می باشد.
احکام تقلید- احکام طهارت- آب مطلق و مضاف- احکام آبها- احکام تخلی- نجاسات- مطهرات- احکام ظرفها- وضو- غسلهای واجب- احکام جنابت- استحاضه- حیض- نفاس- احکام محتضر- احکام بعد از مرگ- غسل های مستحب- تیمم- احکام نماز- احکام قبله- شرایط لباس نماز گزار- احکام مسجد- اذان و اقامه- ترجمه نماز- تعقیب نماز- مبطلات نماز- شکیات- نماز مسافر- نماز قضا- احکام روزه- کفاره روزه- احکام خمس- احکام زکوه- احکام حج- احکام خرید و فروش- معاملات حرام- احکام شرکت- احکام صلح- اجاره- جعاله- مزارعه- مساقات و مغارسه- وکالت- قرض- حواله دادن- رهن- ضامن شدن- کفالت- ودیعه- عاریه- نکاح- احکام نگاه کردن- احکام طلاق- غصب- احکام سر بریدن و شکار کردن حیوانات- آداب غذا خوردن- احکام نذر و عهد- و...