علت حقیقت گرا و واقع گرا بودن دین اسلام

اسلام دین حقیقت گرا و واقع گرا است. لغت اسلام به معنی تسلیم است و نشان دهنده این حقیقت است که اولین شرط مسلمان بودن، تسلیم واقعیت ها و حقیقت ها بودن است. هر نوع عناد، لجاج، تعصب، تقلیدهای کورکورانه، جانب داری ها، خودخواهی ها از آن نظر که بر خلاف روح حقیقت خواهی و واقع گرایی است، از نظر اسلام محکوم و مطرود است.
از نظر اسلام اگر انسانی حقیقت جو، بی نظیر و کوشا در راه وصول به حق باشد، فرضا به حقیقت نرسد، معذور است و اگر کسی در روح خود عناد و لجاج داشته باشد، فرضا حقیقت را به دلیل تقلید و یا وراثت و امثال اینها پذیرفته باشد، ارزشی ندارد. مسلمان واقعی، چه مرد و چه زن، به حکم روح حقیقت جویی خود حکمت و حقیقت را هر کجا و نزد هر کس یافت اقتباس می کند و فرا می گیرد، در راه کشف و تحصیل علم، تعصب به خرج نمی دهد، فرضا در دورترین نقاط جهان آن را بیابد به سویش می شتابد.
مسلمان واقعی حقیقت جویی را نه به زمان معینی از عمر خویشتن محدود می کند و نه به منطقه ای خاص منحصر می کند و نه آن را در انحصار اشخاص معین می داند، زیرا پیشوای بزرگ اسلام (ص) فرموده است: «جویای دانش بودن فریضه هر مسلمانی است» (اعم از مرد یا زن) و هم فرموده: «حکمت را هر کجا و در دست هر کس دیدید، فراگیرید ولو در دست یک مشرک.» و هم فرموده است: «دانش را بجوئید، ولو لازم باشد تا چین سفر کنید.» و نیز منسوب به او است: «از گهواره تا گور دانش بجویید.»
پندارهای سطحی و یک جانبه در مسائل و همچنین تقلیدهای کورکورانه از پدران و مادران و تسلیم سنت های موروثی شدن، از همین نظر که بر ضد روح تسلیم و حقیقت خواهی اسلامی است و موجب خطا و انحراف و دوری از حقیقت می شود، محکوم است.