جستجو

جنگ فقر و غنا در اسلام

جنگ فقر و غنا یک جنگ الهی است زیرا اغنیا و توانگران به حدود الهی و وظایف دینی و شرعی خویش پایبند نیستند و ستم روا می دارند و بندگان خدا را استثمار می کنند و از هر گونه رشدی باز می دارند؛ پس لازم است که محرومان با آنان بجنگند و حق خویش را که به نص احادیث در اموال آنان است باز ستانند و از اینجاست که یکی از درخشانترین فصلهای مبارزات الهی در طول تاریخ که به دست پیامبران خدا صورت گرفته است و خداگرایانی بسیار (ربیون کثیر) همراه پیامبران در آن مبارزات مقدس شرکت جسته اند همین جنگ فقر و غناست به منظور ایجاد عدالت و قسط «لیقوم الناس بالقسط؛ تا مردم به انصاف برخیزند.» (حدید/ 25) و فراهم ساختن زمینه برای عمل به احکام دین خدا (العدل حیاه الاحکام).
کسانی که جز این می گویند استعداد لازم برای درک حقایق تربیتی و انسانی و اجتماعی و سازنده ندارند و اینان نفس پیامبران را اینگونه شهید می کنند. افسوس که ما مدافعان (قسط و عدل) و افسردگان از محرومیت محرومان تا پیش از ظهور دولت عدل قرآنی قدرتی نداریم و جز زنده نگاهداشتن یاد عدالت و گفتن و نوشتن درباره آن کاری از ما ساخته نیست؛ لیکن سنگی که اکنون دهان این مروجان تفاوت و ظلم و تبعیض و تثبیت کنندگان تکاثر و اتراف و این ذبح کنندگان ارزشهای مقدس الهی را خرد کند و غائله عوام فریبی و اتهام آفرینی و ارتجاع گرایی را بخواباند و نامشروع بودن جانبداری آنان را از سرمایه داران و سرمایه داری و زندگانی های ضد ارزشی اشرافی بر ملا سازد سخنانی است که در این باره امام خمینی در صحیفه نور گفته است:
نسل به نسل و سینه به سینه شرافت و اعتبار پیشتازان این نهضت مقدس و جنگ فقر و غنا محفوظ بماند؛ و باید سعی شود تا از راه رسیده ها و دین به دنیا فروشان چهره کفر زدایی و فقر ستیزی روشن انقلاب ما را خدشه دار نکنند. جنگ ما جنگ حق و باطل بود و تمام شدنی نیست. جنگ ما جنگ فقر و غنا بود. جنگ ما جنگ ایمان و رذالت بود. امروز جنگ حق و باطل جنگ فقر و غنا جنگ استضعاف و استکبار و جنگ پابرهنه ها و مرفهین بی درد شروع شده است
حق و باطل نیز مصداق های گوناگون دارد. در زمینه معیشت و اقتصاد فقر باطل است و غنای مولد فقر نیز باطل. و قسط حق است و عدل حق. پس جنگ فقر و غنا نیز از مصادیق جنگ حق و باطل است. اگر درکی و شعوری باشد. اینان نمی فهمند که سکوت در برابر فقر فقیران و گرسنگی گرسنگان که امام علی (ع) آن را مخالف تعهد و وظیفه عالم دینی می داند از مصداق های رذالت است نه ایمان. اینگونه کسان حتی وسائل الشیعه را نمی خوانند تا ببینند امام جعفر صادق چگونه به جنگ فقر و غنا دامن زده و شعله آن را برافروخته است: در وسایل الشیعه آمده است: «ان الناس ما افتقروا و لا احتاجوا و لا جاعوا و لا عروا الا بذنوب الاغنیاء؛ مردمان فقیر محتاج گرسنه و برهنه نگشتند مگر در اثر گناه توانگران.»
بر فرض که مسلکهای باطل و الحادی سخنان و شعارهای حق را که از هزاران سال پیش پیامبران الهی گفته اند تکرار کنند نباید از سر غفلت یا جانبداری های نامشروع آن شعارها را به نام آنان ثبت نماییم و اینگونه خاصه بخشی کنیم. اینها همه ارزشهای الهی است و شعارهای پیامبران الهی.
جنگ فقر وغنا در واقع همان جنگ کفر و ایمان است بنابر احادیث فقر عامل کفر است. و هر مومنی باید با عامل کفر مبارزه کند پس مبارزه با فقر وظیفه ای ایمانی است. و مبارزه با فقر مبارزه با عوامل پدیدآورنده فقر است یعنی اغنیا و توانگران به نص کلام امام صادق (ع) و احادیث دیگری از پیامبر اکرم (ص) و امامان دیگر.
شعاری که به ابوذر غفاری انسان تراز قرآن و نمونه کامل شیعه علی (ع) نسبت داده اند نیز در همین جهت قرار دارد: «عجبت لمن لا یجد قوته کیف لا یخرج من بیته شاهرا سیفه؛ تعجب می کنم از کسی که روزی و وسیله زندگی ندارد چگونه شمشیر نمی کشد و برای طلب حق خود خروج نمی کند؟»
فقها فرموده اند: اگر به غذای کسی دسترس داشته باشد در صورتی که مالک نیاز شدید (اضطرار) به استفاده از آن دارد خود او اولی است. و اگر این شخص اضطرار دارد و او اولی است. و اگر بهای آن را نداشت بر مالک واجب است آن را به او ببخشد. اگر نبخشید می تواند غصب کند (به زور بگیرد و استفاده کند) در این صورت اگر مالک مقاومت کرد می تواند او را بکشد.
و این فتوای بزرگان چون شیخ طوسی و محقق حلی است. و آیا جنگی از این بالاتر متصور است؟

منابع

  • محمدرضا حکیمی- قیام جاودانه- صفحه 176-180

کلید واژه ها

سیاست جنگ فقر حق ثروت جهان بینی اسلامی

مطالب مرتبط

مسئول بودن حاکمان جامعه اسلامی در برابر فقر تعالیمی از معصومین در یاری رساندن به محرومان پاداش پرهیزکاران حیات اجتماعی سالم و معقول در احادیث و روایات برآوردن احتیاجات مردم در نامه امیرالمؤمنین به مالک اشتر عوامل مؤثر در ایجاد فقر نتیجه ثروت اندوزی

اطلاعات بیشتر

ابزار ها