همراهی کردار انسان با وی در آخرت

قیس بن عاصم که از اصحاب پیامبر اکرم (ص) است نقل می کند که: «روزی با گروهی از بنی تمیم خدمت پیامبر اکرم شرفیاب شدم. به آن حضرت گفتم: یا رسول الله! ما در صحرا زندگی می کنیم و از حضور شما کمتر بهره مند می گردیم. ما را موعظه فرمایید. رسول اکرم نصایح سودمندی فرمود و از آن جمله چنین فرمود: برای تو به ناچار همنشینی خواهد بود که هرگز از تو جدا نمی گردد، با تو دفن می گردد در حالی که تو مرده ای و او زنده است. همنشین تو اگر شریف باشد تو را گرامی خواهد داشت و اگر نابکار باشد تو را به دامان حوادث می سپارد. آنگاه آن همنشین با تو محشور می گردد و در قیامت با تو بر انگیخته می گردد و تو مسئول آن خواهی بود؛ پس دقت کن که همنشینی که انتخاب می کنی نیک باشد، زیرا اگر او نیک باشد مایه انس تو خواهد بود و در غیر این صورت، موجب وحشت تو می گردد. آن همنشین، «کردار» توست.
گفتم: دوست می دارم که اندرزهای شما به صورت اشعاری در آورده شود تا آن را حفظ و ذخیره کنیم و موجب افتخار ما باشد. رسول اکرم دستور فرمود کسی به دنبال حسان بن ثابت برود؛ ولی قبل از اینکه حسان بیاید، خودم که از سخنان رسول اکرم به هیجان آمده بودم، نصایح رسول خدا را به صورت شعر در آورده و به حضرت عرضه داشتم. اشعار این است:
تخیر خلیطاً من فعالک انما *** قرین الفتی فی القبر ما کان یفعل
و لا بد بعد الموت من ان تعده *** لیوم ینادی المرء فیه فیقبل
فان کنت مشغولا بشی ء فلاتکن *** بغیر الذی یرضی به الله تشغل
فلن یصحب الانسان من بعد موته *** و من قبله الا الذی کان یفعل
الا انما الانسان ضیف لاهله *** یقیم قلیلا فیهم ثم یرحل
از کردار خویش دوستی را برای خود برگزین که، رفیق آدمی در گور همان اعمال او باشد.
به ناچار باید همنشین خود را برای روز رستاخیز انتخاب کنی و آماده سازی. پس اگر به چیزی سرگرم شوی مراقب باش که جز آنچه خدا می پسندد نباشد. زیرا آدمی پس از مرگ جز با کردار خویش قرین نمی گردد. همانا آدمی در خانواده خود میهمانی بیش نیست، که اندکی در میان ایشان درنگ و سپس کوچ می کند.»
در حدیث است که: «انما هی اعمالکم ردت الیکم؛ یعنی این عذاب ها همان اعمال و کردارهای شماست که به سوی شما برگردانیده شده است».