کتابسوزی مصر (اسکندریه) از نظر گوستاولوبون

گوستاولوبون، در تمدن اسلام و عرب می گوید: "سوزانیدن کتابخانه اسکندریه که آن را به فاتحین اسلام نسبت داده اند جای بسی تعجب است که یک چنین افسانه موهومی چگونه در این مدت متمادی به شهرت خود باقی مانده است و آن را تلقی بقبول نموده اند. ولی امروز بطلان این عقیده به ثبوت پیوسته و معلوم و محقق گردیده است که خود نصاری پیش از اسلام، همچنانکه همه معابد و خدایان اسکندریه را با کمال اهتمام منهدم نموده اند کتابخانه مزبور را نیز، سوزانیده بر باد دادند. چنانکه در زمان فتح اسلام از کتابهای مزبور چیزی باقی نمانده بود تا آن را طعمه حریق سازند. شهر اسکندریه از زمان بناء آن که در سال 332 پیش از میلاد صورت گرفته تا زمان فتح مسلمین یعنی تا مدت هزار سال یکی از شهرهای معظم و مهم دنیا به شمار می رفت.
در عصر ملوک بطالسه تمام حکما و فلاسفه دنیا در این شهر جمع شده مدارس و کتابخانه های مهمی تاسیس کرده بودند. ولی آن ترقیات علمی آنقدر دوام پیدا نکرد، چندانکه در سال 48 قبل از مسیح رومیان تحت سرداری "سزار" به اسکندریه حمله برده لطمه زیادی به حیات علمی آن وارد ساختند.
اگر چه در سلطنت رومیان دوباره این شهر ترقی کرده اهمیتی به سزا پیدا نمود، لکن این ترقی موقتی بوده است، زیرا در اهالی جنون مناقشات مذهبی پیدا شده و با وجود جلوگیری های سفاکانه امپراطوران روم، روزانه بر شدت آن می افزود، تا زمانی که دیانت مسیح، مذهب رسمی مملکت قرار گرفت، آن وقت تئودور حکم کرد تمام معابد و مجسمه های خدایان و کتابخانه های بت پرستان (کتابخانه معروف اسکندریه، به وسیله مردمی که آنها را مشرک و بت پرست می دانند تاسیس شد) را با خاک یکسان نمودند." (تاریخ تمدن اسلام و عرب، چاپ چهارم، صفحات 263 - 265).