معاذ ابن جبل

معاذ بن جبل خزرجی انصاری، از قبیله خزرج و ساکن شهر مدینه بود. در سال سیزدهم بعثت به همراه کاروان 75 نفری مسلمانان یثرب راهی مکه شد و در ایام حج، در عقبه منی با پیامبر اکرم (ص) بیعت کرد. این بیعت در تاریخ به بیعت دوم عقبه مشهور است. معاذ که در آن زمان حدود هیجده سال داشت، مسلمان شد و در زمره اصحاب رسول خدا درآمد. در مراسم عقد اخوت اسلامی که سال اول هجرت در مدینه برگزار شد، رسول خدا بین معاذ بن جبل و عبدالله ابن مسعود، پیمان برادری استوار ساخت. او که از جوانان فعال و خوش خلق و سخاوتمند یثرب بود و در هنگام هجرت رسول خدا تلاش وافری کرده بود، در دفاع از پیامبر خدا نیز ثابت قدم و استوار گام برداشت و در جنگ بدر، جنگ احد و تمامی جنگ های عصر رسول خدا شرکت کرد.
معاذ که از هوش سرشاری برخوردار بود، آموزش قرآن کریم و حلال و حرام شریعت محمدی را از مکتب پیامبر خدا آموخت و در زمره آگاهان به کتاب خدا در آمد. از این رو آن حضرت به مردم توصیه می فرمود که قرآن را از معاذ بن جبل فرا گیرند. پس از جنگ تبوک، رسول خدا معاذ بن جبل را به عنوان «قاضی» به یمن فرستاد و به مردم یمن نوشت: «انی بعثت لکم خیر اهلی...؛ یعنی من یکی از بهترین یارانم را به سوی شما فرستادم....» معاذ همچنان در مقام قضاوت یمن باقی ماند تا این که رسول خدا به جوار رحمت حق پیوست و او به مدینه بازگشت.