محسن هشترودی

پروفسور محسن هشترودی، از ریاضی دانان معاصر ایران، در 22 دی ماه 1286 در تبریز به دنیا آمد و بعد از ظهر روز سه شنبه 1366 از دنیا رفت. او دبیرستان را در دارالفنون گذراند و در 1303 وارد دانشکده پزشکی شد، ولی به علت علاقه به ریاضیات، یک سال بعد، پزشکی را رها کرد و به ریاضیات پرداخت. در سال 1937 میلادی به فرانسه رفت و در دانشگاه سورین، درجه دکترای ریاضیات را گرفت. از وقتی به تهران برگشت، ریاست دانشکده علوم را در دانشگاه تهران به عهده داشت.
هشترودی در میان ایرانیانی که ریاضیات اروپایی را آموخته بودند، برتری بسیار یافته بود. ذهن تند و هوش کم نظیرش درین برتری بدو مدد می رسانید. جز این آشنایی دقیق با ادبیات و سخن شناسی و نیز ذوق پهناور و گسترش پذیرش که او را با رشته هایی مختلف از علوم انسانی (مخصوصا فلسفه) آشنا کرده بود، هشترودی را در میان اصحاب علم معاصر ایران مردی کم نظیر ساخته بود. مقالاتی که به قلم او در بسیاری از جراید و مجلات سی سال اخیر نشر شده است، نشانی است از ضوابط و روابطی که او با دنیای ذوق و عالم ادبیات و فلسفه پیدا کرده بود. ازین قبیل است مقدمه ای که بر سفینه غزل ناب ابوالقاسم انجوی نوشت. یا مقاله ای که ازو در نقد چند مجموعه شعر معاصر در نخستین سال این مجله به چاپ رسیده است.
هشترودی خود ذوق سخن سرایی و طبع شعر داشت و مجموعه ای از اشعار خود را به نام سایه ها در سال 1333 نشر کرد. کتاب دانش و هنرش که مجموعه مقالات او در زمینه های ادبی و مباحث کلی علمی است (چاپ تهران 1340) یادگاری است ارجمند از آن عالم سخنور و سخن شناس که در میان ایرانیان کنونی عده آنها از سه چهار نفر نمی گذرد. از هشترودی رساله ای علمی در باب التصاقهای ناهنجار به زبان فرانسوی در سلسله انتشارات دانشگاه تهران چاپ شده است (1326). رساله ای هم به عنوان مسئله ملیت در 1323 انتشار داده است که خان بابا مشار نام آن را در فهرست خود ضبط کرده است.