شیخ هاشم قزوینی

آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی از بزرگان علما و مدرسین قرن چهاردهم هجری حوزه علمیه مشهد است. در سال 1270 هـ ش در شهر قزوین متولد شد. مقدمات و قسمتی از سطح را در این شهر و تهران آموخت و عازم نجف شد. پس از بهره وری از محضر اساتید آن جا به مشهد آمد و مدتی از محضر آیت الله حاج میرزا محمد آقازاده و آیت الله میرزا مهدی غروی اصفهانی استفاده برد و خود به تدریس سطوح عالی و خارح پرداخت و در مدت زمانی نه چندان طولانی توانست با پرورش شاگردان نامدار، تأثیر انکارناپذیری بر فضای علمی و معنوی حوزه مشهد بگذارد.

وی رسائل، مکاسب، کفایه و خارج اصول را در مدرسه فاضل خان و مدرسه نواب تدریس می کرد و به تعبیر مقام معظم رهبری حضرت آیت الله سید علی خامنه ای، حلقات درس او از لحاظ کم و کیف بی نظیر بود. آیت الله واعظ طبسی، آیت الله حاج میرزا مهدی نوقانی، استاد محمدتقی شریعتی، استاد کاظم مدیر شانه چی، استاد محمدرضا حکیمی، آیت الله صالحی و در رأس همه آیت الله خامنه ای از شاگردان مکتب مرحوم قزوینی به شمار می روند. بدون تردید مهمترین نقش شیخ هاشم قزوینی، نه تدریس، بلکه تعلیم بوده است. او به نوشته استاد محمدرضا حکیمی، نمونه برجسته یک عالم دینی و یک روحانی اسلامی واقعی بود. مردی خردمند، وارسته، متواضع، هوشیار، متعهد، شجاع روشن بین و بیزار از علوم فریبی و انحطاط پراکنی و ارتجاع گرایی بود، سعه صدر و سعه مشرب مرحوم حاج شیخ هاشم، مورد تأیید همه شاگردان وی است.

آیت الله شیخ هاشم قزوینی در طول حیات خود، در جریانهای مهم سیاسی خراسان شرکت فعال داشت. ایشان از نقش آفرینان واقعه گوهرشاد بود و در شمار مجتهدینی قرار داشت که پیش از واقعه در منزل مرحوم آیت الله سید یونس اردبیلی، طی تصمیم شجاعانه ای به رضاخان تلگراف زدند و عمل وی را در زمینه کشف حجاب نکوهیدند.

به همین دلیل صبح روز یکشنبه 12 ربیع الثانی 1314 هـ ش همراه امضا کنندگان دیگر، یعنی آیات و حجج اسلام: سید یونس اردبیلی، سید هاشم نجف آبادی، سید علی اکبر خویی پدر سید ابوالقاسم خویی، حاج میرزا حبیب ملکی، سید علی سیستانی، شیخ آقا بزرگ شاهرودی، شیخ علی اکبر آشتیانی و سید عبدالله شیرازی بازداشت و پس از هشت روز، شب هنگام به تهران اعزام شدند.

آیت الله قزوینی تا شهریور 1320 اجازه بازگشت به مشهد را نداشت، بعد از سقوط رضاخان با توصیه آیت الله میرزا مهدی اصفهانی و درخواست عده ای از فضلا، ایشان مجددا به مشهد آمد و به تدریس پرداخت. مرحوم شیخ هاشم قزوینی سرانجام روز 20 ربیع الثانی 1381 هـ ق / 22 مهر 1339 هـ ش درگذشت و جنازه اش در راهرو و رواق دارالضیافه حرم مطهر رضوی واقع در سمت راست ایوان طلای صحن آزادی که در حال حاضر کفشداری شماره 7 می باشد، به خاک سپرده شد.