ویژگی های نامه اعمال انسان

از مجموع آیات و روایات، مشخصات زیر برای نامه اعمال به دست می آید:

1- نامه اعمال، کانارمه تمامی عمر انسان است و هیچ چیز را فروگذار نمی کند.

2- نامه اعمال چنان گویا و زنده است که جائی برای کمترین انکار یا شک و تردید باقی نمی گذارد، و هر کس می تواند با مشاهده آن قضاوت کند، حتی خود مجرمان درباره خودشان!

3- نویسندگان نامه اعمال دو فرشته اند که به خاطر تعبیرات قرآن «رقیب» و «عتید» نام گرفته اند. از بعضی روایات استفاده می شود که فرشتگان روز و شب از هم جدا هستند و هرکدام جای خود را به دیگری می دهند. در بعضی از آیات قرآن نیز اشاره سربسته ای به این معنی دیده می شود.

4- از بعضی از روایات برمی آید که علاوه بر آنها فرشتگان دیگری نیز مأمور ثبت بعضی از اعمال خاص هستند مثلا در حدیثی از پیغمبر اکرم(ص) می خوانیم: اذا کان یوم الجمعه کان علی باب من ابواب المسجد ملائکه یکتبون الاول فالاول فاذا جلس الامام طورا الصحف وجاوا یستمعون الذکرا «هنگامی که روز جمعه  می شود بر هر دری از درهای مسجد فرشتگانی می نشینند که نام اشخاص را یکی بعد از دیگری به ترتیب می نویسند، و هنگامی که امام (بر منبر) می نشیند (قبل از شروع خطبه ها) آنها نوشته ها خود را جمع کرده و برای استماع ذکر خدا می آیند»!

5- از بعضی از روایات استفاده  می شود که «حسنات» را فورا می نویسند اما «سیئات» را با یک مهلت خواهند نوشت (شاید از کار خود نادم شود و توبه کند) این بحث را با چند جمله پر معنا از دعاهای معروف امام سجاد علی بن الحسین(ع) در «صحیفه سجادیه» پایان می دهیم و همه در این جمله ها با حضرتش همصدا می شویم. امام به پیشگاه خدا چنین عرضه می دارد: اللهم یسرعلی الکرام  الکاتبین مونتننا، واملا لنا من حسنا تنا صحائفنا، ولا تخزنا عندهم بسوء اعمالنا.....فصل  علی محمد وآله اجعل ختام ما تحصی علینا کتبه اعمالنا توبه مقبوله: «پروردگارا! کار ما را بر فرشتگان بزرگواری که اعمالمان را می نویسند آسان گردان، و نامه های اعمال ما را از حسنات ما پر نما، و ما را نزد آنها به خاطر اعمال بدمان رسوا مگردان...خداوندا! بر محمد و آلش درود فرست و آخرین مطلبی را که نویسندگان نامه اعمال ما می نویسند توبه قبول شده ای قرار ده»!