شفاعت از نظر رسول اکرم

شفاعت صحیح که تأیید کننده قانون و حافظ نظام است و آیات و روایات زیادی از طریق شیعه و سنی وجود آن را اثبات می کند بر دو گونه است: شفاعت رهبری یا شفاعت عمل، شفاعت مغفرت یا شفاعت فضل. نوع اول شفاعتی است که شامل نجات از عذاب و نیل به صفات و حتی بالا رفتن درجات می باشد و نوع دوم شفاعتی است که تأثیر آن در از بین بردن عذاب و در مغفرت گناهان است و حداکثر ممکن است، سبب وصول به صفات و ثواب ها هم بشود ولی بالا برنده درجه شخص نخواهد بود و این محال است. درباره آن، پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «ادخرت شفاعتی لاخل الکبائر من امتی اما المحسنون فما علمهم من سبیل؛ من شفاعتم را برای گناهکارانی از امت که مرتکب گناه کبیره شده اند ذخیره کرده ام، اما نیکوکاران مورد مؤاخذه قرار نمی گیرند.»
مقام شفاعت در قیامت از آن هر کس نیست، بلکه مقام مقربان درگاه خدا است، اما در حدیثى از پیامبر (ص) مى خوانیم: «یشفع یوم القیامة ثلاثة الانبیاء ثم العلماء ثم الشهداء؛ سه گروه در قیامت شفاعت مى کنند، پیامبران، علما و شهیدان!» در حقیقت موفقیت در طریق تکامل و جلب خشنودى خدا و قرب او مرهون دو عامل است: ایمان و علم یا آگاهى و تقوى که هیچکدام بدون دیگرى براى هدایت و پیروزى کافى نیست. راجع به مقام شفاعت مومنان در حدیثى از ابن مسعود آمده که پیامبر (ص) در تفسیر آیه 30 سوره فاطر «لیوفیهم اجورهم و یزیدهم من فضله انه غفور شکور؛ آنها این اعمال صالح را انجام مى دهند تا خداوند اجر و پاداش کامل به آنها دهد و از فضلش بر آنها بیفزاید که او آمرزنده و شکرگزار است.» فرمود: «هو الشفاعة لمن وجبت له النار ممن صنع الیه معروفا فى الدنیا؛ منظور مقام شفاعت است که به آنها داده مى شود تا در باره کسانى که در دنیا به آنها خوبى کرده اند ولى بر اثر اعمالشان مستحق عذابند شفاعت کنند. به این ترتیب آنها نه تنها خود اهل نجاتند که براى دیگران نیز به فضل پروردگار مایه نجاتند.»
راجع به مقام شفاعت قرآن کریم در روایت از رسول اکرم آمده است: «ان القرآن شافع مشفع، و ما حل مصدق؛ قرآن شفیعی است که شفاعتش پذیرفته است و سعایت کننده ای است که سعایتش پذیرفته می شود.» حقیقتا تعبیر عجیبی است. می فرماید: قرآن کریم، هم شفیع مؤمنان و نیکوکاران است به بهشت سعادت، و هم خصم کافران و مجرمان است به سوی دوزخ، واسطه ای است که آنان را به بهشت برین و اینان را به دوزخ می کشاند.