کتاب زبدة المقال فی خمس الرسول و الآل

کتاب حاضر یکی دیگر از بیانات مکتوب حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی می باشد که توسط شاگرد و با اجازه ایشان به زبان عربی به رشته تحریر درآمده است.
زبدة المقال کتابی فقهی است که در آن به مبحث خمس به طور کامل پرداخته است. در ابتدای کتاب مولف به شرح آیه خمس می پردازد و منظور از آیه شریفه «فان لله خمسه وللرسول ولذی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل؛ هر چيزى را به غنيمت گرفتيد يك پنجم آن براى خدا و پيامبر و براى خويشاوندان [او] و يتيمان و بينوايان و در راه‏ ماندگان است.» (انفال/ 41) را شرح می دهد. چنانچه به نظر می رسد تأکید مؤلف کتاب بر این است که منظور از ذی القربی در آیه حضرت علی (ع) و ذریه ایشان است.
حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی به تفصیل در این کتاب به توضیح موارد خمس می پردازد و از جمله ممیزات کار ایشان این است که وی دلایل و احتجاجات خود را مستدل و مستند به آیات و روایات می سازد و گاها بیانی فقه الحدیثی در ذیل برخی روایات بیان می دارد؛ محتملات روایت را ذکر می کند و به تنبیه و توضیح آن می پردازد.

معرفی اجمالی نویسنده
آیت الله حاج آقا حسین طباطبائی (بروجردی) مرجع شیعه و عالم مشهور قرن 14 در سال 1292 هجری قمری در شهر بروجرد به دنیا آمد. پدرش حاج سیدعلی از علمای بروجرد و اکثر اجداد و دودمان او از دانشوران و علمای مشهور زمان خود بودند. حاج آقا حسین از هفت سالگی به مکتب رفت. قرآن و ادبیات و منطق را به سرعت یاد گرفت. در سن 18 سالگی به اصفهان که آن زمان از مراکز مهم علمی بود، رفت. در طی ده سال از محضر اساتید بزرگی کسب علم کرد و به مراحل عالیه علمی نائل شد که 3 تن از اساتید او، به او اجازه اجتهاد دادند. همزمان با تحصیل، تدریس فقه و اصول را شروع کرد که عده زیادی از فضلا در جلسات او شرکت می کردند. حدود سال 1320 قمری به نجف اشرف رفت و به حوزه درس سید محمد کاظم خراسانی (آخوند) و شیخ الشریفه سید محمد کاظم یزدی طباطبائی حضور یافت.
پس از سالها اقامت در نجف در سال 1328 قمری به بروجرد برگشت، که این برگشت و اقامت در بروجرد 36 سال طول کشید. در این مدت فعالیت های علمی و اجتماعی زیادی داشت. از همان سال اول، مبارزه منطقی و جدی علیه فرقه ضاله بهائیت و ریشه کن کردن آنها از آن خطه بود، با تشکیل کلاسهای درس و جمع آوری طلبه های فاضل، سنگ بنای حوزه ای را گذاشت که طی سالهای دراز، ثمرات و نتایج فوق العاده ارزشمندی داشت. آقای بروجردی، علاوه بر کارهای علمی و تحقیقی، برنامه های وسیعی در جهان اسلام و شئون اجتماعی مسلمانان داشت. این رجل بزرگ الهی، یادگارها و باقیات صالحات فراوانی از خود به جای گذاشت به طور خلاصه چند نمونه آن را ذکر می کنیم.
1. مسجد اعظم در قم در کنار حرم مطهر حضرت معصومه (ع)
2. کتابخانه مسجد اعظم
3. مدرسه علمیه در نجف در کنار حرم امیرالمؤمنین (ع)
4. حسینیه و حمام در سامرا
5. مسجد هامبورگ در آلمان.
و بازسازی و مرمت چند مدرسه، کتابخانه و مسجد در شهرها و کشورهای مختلف مثل مدرسه فیضیه و مدرسه خان در قم، مدرسه بقعه در کربلا، مدرسه علمیه در کرمانشاه و بیمارستان نکوئی در قم.
سرانجام این عالم ربانی صبح روز 5شنبه 10/1/1340، 12 شوال سال 1380 قمری در سن 88 سالگی روحش به عالم قدس شتافت.

ساختاربندی کتاب
این کتاب شامل 5 فصل به شرح زیر می باشد:
الفصل الاول: موارد وجوب خمس
الفصل الثانی: شرایط وجوب خمس
الفصل الثالث: مصارف وجوب خمس
الفصل الرابع: اموالی که پرداخت خمس آنها واجب است
الفصل الخامس: انفال.

منـابـع

کلیــد واژه هــا