آفرینش کواکب و کهکشانها در قرآن

خداوند در قرآن کریم از برجها و کواکب و شهابها خبر داده و فرموده:
1- «و لقد جعلنا فی السماء بــروجا و زیــناها للناظرین* وحفظنا من کل شیطان رجیم* الا من السرق السمع فـاتبعه شهاب مبین؛ ما در آسمان برجهایی قرار دادیم؛ و آن را برای بینندگان آراستیم. و آن را از هر شیطان رانده شده ای حفظ کردیم؛ مگر آن کس که استراق سمع کند (و دزدانه گوش دهد) که شهاب مبین او را تعقیب می کند.» (حجر/ 16-17-18)
2- «انا زیــنا السماء الدنیا بزینة الکواکب* و حفظنا من کل شیطان مارد* لایســمعون الی الملأ الاعلی و یقذفون من کل جانب* دحورا و لهم عذاب واصب* الا من خطف الخطفه فـاتـــبعه شهاب ثاقب؛ ما آسمان دنیا را با ستارگان آراستیم. تا آن را از هر شیطان خبیث و سرکشی حفظ کنیم. آنها نمی توانند به سخنان فرشتگان عالم بالا گوش فرا دهند، و از هر سو به شدت مورد هدف قرار می گیرند! آنان به شدت دور و رانده می شوند؛ و برای ایشان مجازاتی دائم است! مگر آنها که در لحظه ای کوتاه برای استراق سمع به آسمان نزدیک شوند، که شهاب ثابت آنها را تعقیب می کند.» (صافات/ 10-6)
3- «تبارک الذی جعل فی السماء بــروجا و جعل فیها سراجا و قمرا منیرا؛ مبارک و جاودان است خدائی که در آسمان منزلگاههائی برای ستارگان قرار داد، و در میان آسمان چراغ روشن و ماه تابانی برافروخت.» (فرقان/ 61)
4- «هو الذی جعل الشمس ضیاء و القمر نورا و قدره منازل لتعلموا عدد السنین و الحساب...؛ او خدائی است که خورشید را روشنائی، و ماه را نور قرار داد، و برای آن منزلگاههائی مقدر کرد تا عدد سالها و حساب را بدانید.» (یونس/ 5)
5- «و جعل القمر فیهن نورا و جعل الشمس سراجا؛ و ماه را در میان آسمانها مایه روشنائی، و خورشید را چراغی فروزان قرار داده است.» (نوح/ 16)
6- «ان عدة الشهور عندالله اثنا عشر شهرا فی کتاب الله یوم خلق السموات و الارض منها اربعه حرم ذلک الدین القیم فلا تظلموا فیهن انفسکم و قاتلوا المشرکین کافة کما یقاتلونکم کافة و اعلموا ان الله مع المتقین؛ تعداد ماهها نزد خداوند در کتاب الهی – از آن روزی که آسمانها و زمین را آفریده – دوازده ماه است که چهار ماه از آن، ماه حرام است؛ این آیین ثابت و پابرجا است! بنابراین، در این ماهها به خود ستم نکنید، و با مشرکان، دسته جمعی پیکار کنید، همانگونه که آنان یکپارچه با شما پیکار می کنند؛ و بدانید خداوند با پرهیزکاران است» (توبه/ 36)
7- «و علامات و بالنجم هم یهتدون؛ و علاماتی قرار داد؛ و به وسیله ستارگان هدایت می شوند.» (نحل/ 16)
8- «و هو الذی جعل لکم النجوم لتهتدوا بها فی ظلمات البــر و البــــحر؛ او خدائی است که ستارگان را برای شما قرار داد تا در تاریکیهای خشکی و دریا به وسیله آنها راه یابید...» (انعام/ 97)

شرح کلمات
1- بـــروج: بروج که مفرد آن برج است، در زمین به معنای کاخ و قلعه، و در آسمان مجموعه ای از ستارگان است که ماه و خورشید و دیگر سیارات از مقابل آنها عبور می کنند. برخی از این برجهای آسمانی بگونه ای است که اگر شکل آن را بر روی کاغذ ترسیم کنیم و فاصله میان ستارگانش را با خط به هم متصل نمائیم همه خرس و عقرب و.... می شوند که عقرب یکی از منازل و ایستگاههای ماه است، و اصطلاح مشهور " قمر در عقرب" از تقارن ماه با این برج گرفته شده است. ستاره شناسان برای ماه در مسیر حرکتش، دوازده برج قائلند.
2- رجیم: رانده شده، کسی که از نیکیها یا جایگاه عرشیان یا رحمت خدا محروم شده باشد.
3- شهاب: شعله، شعله در حال فرود از آسمان که جمع آن شهب است. شرح بیشتر آن در بحث جن می آید.
4- مارد: مارد و مرید از شیاطین جن و انس به معنای سرکش تهی از خیر و فرو رفته در شر و گناه است.
5- دحور: دفع و طرد و دور کردن.
6- نجوم: ستارگان فروزانی که مانند خورشید نور دارند.
7- کواکب: اجسامی که از نجوم و ستارگان نور می گیرند، به همه اجسام نورانی آسمان کواکب گویند، چنانکه خدای سبحان فرموده: «انا زیــنا السماء الدنیا بزینة الکواکب؛ ما آسمان دنیا را با کواکب آراستیم.» (صافات/ 6)
8- واصب: دایم و لازم.
9- خطف خطفه: با سرعت گرفت و ربود، خطفه یعنی، یک بار ربودن. مراد این است که شیاطین گاهی چیزی را از فرشتگان شنیده و با سرعت می ربایند.
10- ثاقب: نافذ و شکافنده و روشن، شهاب از آن رو به ثاقب توصیف شده که در تاریکیها نفوذ می کند و چنان می نماید که با نور خود آن را می شکافد.

تفسیر آیات
از آیاتی که در بحث آسمانها و ستارگان آوردیم دانسته می شود که: آسمان دنیا جایگاهش برتر و بالاتر از همه کواکب و ستارگان فروزان کهکشانهاست، و آسمان دوم از آن برتر و بالاتر، و برتر از دوم آسمان سوم، و بالای سومین آسمان چهارم است، و بدین گونه تا آسمان هفتم که رفعتش فوق سایر آسمانهاست، و ارتفاع هر یک از دیگری، ارتفاع مکانی است، برخلاف عرش که رفعت آن رفعتی معنوی است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا