نظر علامه مجلسی درباره خلود دوزخ

علامه مجلسی درباره خلود دوزخ فرموده است: ‎ بدان که آنچه از جمع بین آیات و روایات بدست می آید آنست که هر کافر منکری که ضروری ای از ضروریات دین اسلام را انکار کند، در آتش مخلد خواهد بود و عذاب او به هیچ وجه تخفیف نمی پذیرد مگر مستضعفین که در عقل و فهم کوتاه باشند، و یا آن کسی که حجت بر او تمام نشده باشد؛ به شرط آنکه در تفحص و تجسس از حقیقت کوتاهی و تقصیر نکرده باشد و از نظر و بینش دریغ ننموده باشد و در این صورت محتمل است که او از زمره «مرجون لامر الله؛ (كارشان) موقوف به فرمان خداست‏» (توبه/ 106) بوده باشد، همچنانکه تحقیق آن در کتاب ایمان و کفر خواهد آمد. و اما غیر از طائفه شیعه امامیه، چه مخالفین ما در امر امامت و چه سائر طوائف شیعه که اثنا عشری نباشند، اگر چیزی از ضروریات دین اسلام را انکار نکنند، به دو گروه تقسیم می شوند:
گروه اول: آن متعصبان و معاندان و منکرانی هستند که حجت بر آنها تمام شده و قبول ولایت و امامت را نکرده اند، ایشان در آتش دوزخ می روند و در آنجا به طور خلود و همیشگی می مانند.
گروه دوم: مستضعفین از آنها هستند، و ایشان کسانی هستند که به طور کلی یا عقل های آنها ضعیف است و به تنهائی قدرت بر تشخیص حق ندارند، مثل زنهای غیر قادر از تفحص و عاجز از تجسس و مثل افراد بلیه و کوتاه فکر و امثال اینها؛ و یا کسانی که فحص کرده اند ولی حق بر آنها آشکارا نشده و حجت إلهیه تمام نشده است، و در زمان فترت و عدم دسترسی به امام از دنیا رحلت کرده اند؛ و یا کسانی هستند که در جائی قرار گرفته اند که اصلا خبر به آنها نمی رسد، و به واسطه دوری و بعد و انقطاع از مردم دیگر، حجت بر آنها تمام نشده است. این دسته «مرجون لامر الله» هستند، یعنی کارشان به امر خدا واگذار شده است؛ و در این صورت خداوند (بر حسب امتحان عقلی، و أعمال فطری که در دنیا انجام داده اند) یا ایشان را عذاب می کند، و یا آنکه از آنها می گذرد و مورد مغفرت و رحمت خود قرار می دهد. و بنابراین، برای ایشان امید نجات از آتش هست.
و اما گناهکاران به گناهان کبیره از طائفه شیعه امامیه، حکمشان در بین جمیع علماء امامیه آنست که مخلد و جاودان در آتش نمی مانند؛ و اما آیا در آتش داخل می شوند و سپس بیرون می آیند، و یا آنکه اصلا داخل نمی شوند، روایات وارده در این باب جدا مختلف است؛ و مقتضای جمع بین این دسته از روایات آنست که بگوئیم احتمال دارد که داخل شوند و سپس بیرون آیند. و این گناهکاران از زمره کسانی نیستند که روایات درباره آنها وارد شده است که شیعه و مؤمن داخل آتش نمی رود، زیرا که در بسیاری از روایات دیگر وارد شده است که: «إن الشیعة من شایع علیا فی أعماله؛ شیعه آن کسی است که در اعمال خود از علی پیروی و مشایعت نموده است» و نیز در بسیاری از روایات وارد شده است که ایمان از گفتار و کردار مرکب است ولیکن در أخبار بسیاری وارد شده است که قبل از دخول در آتش، شفاعت شامل حال آنان می گردد. باری، در این مبهم گذاردن مطلب، حکمت هائی است که بر صاحبان بصیرت مخفی نیست. و این کلام مجلسی (ره) شرح و تفصیل کلام صدوق در عقائد است، زیرا که او فرموده است: ‎ اعتقاد ما درباره آتش قیامت اینست که آن، خانه پستی و مذلت و خانه انتقام از اهل کفر و عصیان است؛ و در آن به طور جاودان و مخلد نمی مانند مگر اهل کفر و شرک، و اما گناهکاران از اهل توحید، از آن آتش به واسطه رحمتی که به آنها می رسد و شفاعتی که نائل می شوند، خارج می گردند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا