هادی المضلّین فی اصول الدین

موضوعات کلامی عبارتند از 5 اصل اعتقادی توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد؛ از این رو برخی از آثار کلامی شامل 5 بخش اساسی مبتنی بر 5 اصل اعتقادی یاد شده می باشند، هادی المضلین که یکی از آثار کلامی حکیم ملاهادی سبزواری است نیز تا حدودی این چنین است. مولف خود در مقدمه تصریح دارد که کتاب از 5 بخش اساسی تشکیل شده است: 1- توحید، 2- عدل، 3- نبوت و امامت، 4- معاد، 5- آنچه به تجربه ثابت شده است. درباره مولف این اثر حکم قطعی نداده اند چرا که دو احتمال وجود دارد:
1. در برخی از منابع کتابشناسی مانند الذریعه و فهرست نسخه های خطی، این اثر به عنوان یکی از نوشته های حاج ملاهادی سبزواری معرفی شده است.
2. اما در مقابل در هیچ یک از فهرست هایی که از آثار وی ارائه شده، نامی از این کتاب (هادی المضلین) نیست.

زندگینامه حاج ملاهادی بن مهدی سبزواری:
ملاهادی بن مهدی بن حاج میرزا هادی بن میرزا مهدی بن محمدصادق سبزواری در سال 1212 هجری قمری در سبزوار متولد شد. ایشان یکی از بزرگترین حکیمان و عارفان قرن 13 هجری قمری و از نامدارترین شاگردان و شارحان حکمت صدرایی است. حکیم سبزواری 7 ساله بود که پدرش مرد. در ده سالگی برای تحصیل به مشهد مقدس رفت و ده سال اقامت کرد. شهرت حکمای اصفهان او را برای تحصیل عرفان و فلسفه به اصفهان کشید و حدود هفت سال در آنجا اقامت کرد سپس به مشهد مراجعت کرد و در مدرسه حاج حسن به تدریس پرداخت. آنگاه عازم بیت الله شد. در مراجعت اجبارا دو سه سالی در کرمان اقامت کرد و به تربیت نفس و ریاضت پرداخت. در همه مدتی که آنجا بود به کمک خادم مدرسه به خدمت طلاب قیام کرد و بعد دختر همان خادم را به زنی گرفت و رهسپار سبزوار شد. قریب به چهل سال بدون آنکه حتی یک نوبت از آن شهر خارج شود در آنجا توقف کرد و به کار مطالعه و تحقیق و تدریس و تالیف و عبادت و ریاضت نفس و تربیت شاگردان پرداخت تا در عصر روز بیست و پنجم ذی الحجه سال 1289 قمری در سبزوار درگذشت. آرامگاه او در دروازه نیشابور سبزوار (اکنون معروف به فلکه زند) قرار دارد. حاج ملاهادی سبزواری در شعر "اسرار" تخلص می کرد.
اساتید: حاج ملاحسین سبزواری، آقا محمدعلی نجفی، حاج محمدابراهیم کلباسی و...
شاگردان: آخوند ملامحمد سبزواری، کاظم خراسانی، حاج فاضل، ادیب نیشابوری و...
آثار: اسرار الحکم، شرح مثنوی، الراح والقراح، شرح دعای صباح، شرح الاسماء و...

ساختاربندی کتاب:
مقدمه مصحح: دورنمایه هادی المضلین، مولف هادی المضلین، معرفی نسخه ها و شیوه تصحیح
باب اول در توحید (در اقسام معانی توحید) شامل 3 مطلب به شرح زیر:
1. مطلب اول در اثبات توحید واجب الوجود است
2. مطلب دوم در اثبات وحدت ذات الوهیت است
3. مطلب سوم در اثبات توحید خدای تعالی است
باب دوم در عدل (در شعب عدیده عدل)
باب سوم در بیان نبوت و ولایت و بطلان معاندین اهل بیت عصمت و طهارت:
1- فصل اول در نبوت و ولایت محمد و آل محمد (ص)
2- فصل ثانی در بطلان معاندین
خاتمه در ابطال آرای نصارا و پاسخ شبهات آنها
باب چهارم: در معاد (در اقسام مراتب معاد که خلایق معتقد شده اند)
باب پنجم: در بیان آن چیزی که به تجربه تحقق یافته است
تعلیقات
تصویر نسخه های خطی
نمایه ها شامل: آیات، احادیث، اشعار، اعلام، گروه ها و قبایل، جایها، کتابها، منابع و مآخذ
این کتاب در سال 1383 توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در تهران منتشر شده است. تصحیح و تحقیق: علی اوجبی

منـابـع

کلیــد واژه هــا