عین نضاخ (تحریر تمهید القواعد)
این کتاب شرحی است بر تمهید القواعد "علی بن محمد ترکه اصفهانی" که خود شرحی است بر القواعد التوحید "محمد بن حبیب ا... ترکه اصفهانی" است. این کتاب 3 جلدی است و موضوع آن عرفان و تصوف است. در بین همه متون عرفانی کتاب شریف تمهید القواعد ابن ترکه جایگاه ویژه ای دارد که بارزترین مشخصه این کتاب که در دیگر متون عرفانی به ندرت یافت می شود نظری کردن و به عقل و برهان نشاندن حقایق عرفانی است. استاد جوادی آملی بارها در این کتاب و کتاب عرفانی خود تأکید دارند که عرفان در دو باب گفتگو می کند که یکی توحید چیست؟ و دیگری موحد کیست؟ این دو مسئله از مشکل ترین مباحث عرفان نظری است: اثبات وحدنت شخصی و توجیه کثرات، این اثر قدیم عرفانی بار نخست در سال 1372 توسط نشر محترم الزهرا طبع و نشر گردید.
زندگینامه (آیت الله عبدالله جوادی آملی)
آیت الله عبدالله جوادی آملی در سال 1312 هـ.ش در شهر آمل به دنیا آمد. پدر و جد ایشان از مبلغین اسلام و ارادتمندان به آستان ولایت بوده اند. آیت الله جوادی آملی پس از به پایان رساندن دوره ابتدایی در سال 1325 وارد حوزه علمیه آمل شد و تا سال 1329 در آن شهر به تحصیل علم پرداخت و پس از آن عازم حوزه علمیه مشهد شد ولی چون طلاب آنجا نسبت به علمای بزرگ مشهد تکریمی نداشتند، آنجا را ترک گفته و وارد حوزه علمیه تهران شد. ایشان با ورود به مدرسه مروی به خواندن رسائل و مکاسب اشتغال یافتند و پس از آن به فراگیری کفایة الاصول و علوم عقلی و نقلی پرداختند و پس از 5 سال عازم حوزه علمیه قم شدند و تاکنون در آنجا حضور داشتند. یکی از خدمات فرهنگی ایشان تأسیس موسسه تحقیقاتی و نشر اسراء در سال 1372 است. ایشان در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس خبرگان رهبری در دوره های اول و دوم عضویت داشتند و همچنین یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بوده اند و هم اکنون امامت نماز جمعه شهر مقدس قم را بر عهده دارند. از اساتید و دوستان ایشان می توان به آیت الله عزیرالله طبرسی، میرزا مهدی محی الدین الهی قشمه ای، آیت الله بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه سید محمد حسین طباطبایی و... اشاره کرد. ایشان آثار و تألیفات بسیاری دارند از جمله: تسنیم، تفسیر قرآن کریم، تفسیر موضوعی قرآن کریم، رحیق مختوم، اسرار الصلوة، صهبای حج، ولایت فقیه و...
ساختاربندی کتاب:
- مقدمه شارح: محبت اصلی و نزدیک ترین راه آن، تمهید القواعد و مدرسان رسمی آن، برخی مطالب درباره اصل عرفان
- تحریر تمهید القواعد: تمهیدی درباره منزلت عرفان و مکانت عارف
- خطبه کتاب: نقش انبیاء و رسول خاتم (ص) در ادراک توحید حقیقی- ویژگی های تمهید القواعد و...
- مقدمه کتاب: موضوع علم عرفان- مبادی علم عرفان- مسائل علم عرفان- مفاهیم و اصطلاحات و...
- توحید عرفانی و اثبات وحدت شخصی وجود: روش- اشارات- اشتراک معنوی وجود- وجوب حقیقت وجود و...
- موحد و انسان کامل: ضرورت و مظهریت تام انسان کامل- اشارات- اشکالاتی بر مبادی نظری مظهریت تام انسان- اشکالاتی بر مبانی عرفان عملی و وصول به کون جامع- پاسخ اشکالات
- تکمیل و تتمیم وحدت شخصی وجود و ارجاع تشکیک از بود به نمود: نقل و نقد براهین وحدت موجود- فراغت عرفان از بحث در اشتراک معنوی مفهوم وجود اشکال در اصل موضوع عرفان نظری- برهان صدیقین به لسان آیات و روایات- موانع و حجب اثبات وحدت شخصی وجود و...
- وحدت اطلاقی وجود در قرآن و سنت: اهمیت وحدت اطلاقی وجود- زبان عرفانی اسمایی قرآن- خدا، مالک حقیقی- حدیث قدسی گنج پنهان- امام هفتم و بیان توحید ناب در قرآن و...
- بیان موحد کامل: توحید و اتحاد و وحدت و درجات موحد- حیات کبرای موحد کامل- نقش بی همتای توحید در تزکیه و...
Sources :
عبدالله جوادی آملی- عین نضاخ (تحریر تمهید القواعد)