آیت الله حاج سید حسین طباطبائی بروجردی

آیت الله حاج آقا حسین طباطبائی (بروجردی)، مرجع شیعه و عالم مشهور قرن 14 در سال 1292 هجری قمری در شهر بروجرد به دنیا آمد. پدرش حاج سید علی از علمای بروجرد و اکثر اجداد و دودمان او از دانشوران و علمای مشهور زمان خود بودند، و چند تن از آنها مقام مرجعیت و رهبریت مذهبی مردم را بر عهده داشتند، از جمله سید مهدی بحرالعلوم طباطبائی، سید محمد کاظم طباطبائی یزدی مولف "العروة الوثقی"، علامه سید علی طباطبائی مولف "ریاض المسائل" و سید محسن طباطبائی حکیم و خاندان او نیز با بعضی از خاندان علمی شیعه مانند بیت مرحوم مجلسی اول و دوم و علامه وحید بهبهانی و ...مربوط بودند.
حاج آقا حسین، از هفت سالگی به مکتب رفت. قرآن و ادبیات و منطق را به سرعت یاد گرفت. در سن 18 سالگی به اصفهان که آن زمان از مراکز مهم علمی بود، رفت. در طی ده سال از محضر اساتید بزرگی کسب علم کرد و به مراحل عالیه علمی نائل شد که 3 تن از اساتید او، به او اجازه اجتهاد دادند. همزمان با تحصیل، تدریس فقه و اصول را شروع کرد که عده زیادی از فضلا در جلسات او شرکت می کردند.
حدود سال 1320 قمری به نجف اشرف رفت و به حوزه درس سید محمدکاظم خراسانی (آخوند) و شیخ الشریفه سید محمدکاظم یزدی طباطبائی حضور یافت و در مدت کمی در آن حوزه هم مورد توجه اساتید و طلاب واقع شد و شهرت پیدا کرد. آیت الله بروجردی پس از سال ها اقامت در نجف در سال 1328 قمری با اصرار پدرش به شهر خود (بروجرد) برگشت، که این برگشت و اقامت در بروجرد 36 سال طول کشید. در این مدت فعالیت های علمی و اجتماعی زیادی داشت. از همان سال اول، مبارزه منطقی و جدی علیه فرقه ضاله بهائیت و ریشه کن کردن آنها از آن خطه بود، با تشکیل کلاس های درس و جمع آوری طلبه های فاضل، سنگ بنای حوزه ای را گذاشت که طی سال های دراز، ثمرات و نتایج فوق العاده ارزشمندی داشت. در این مدت یک بار به مشهد و یک بار به قم سفر کرد که با استقبال بسیار گرم فضلا و علما و اصرار آنها به اقامت در آن شهرها رو برو شد ولی مردم بروجرد با هر تدبیری، ایشان را به شهر خود برگرداندند. در سال (1344 ق) به مکه معظمه مشرف شد و در برگشت از آنجا حدود هشت ماه در نجف اشرف توقف کرد و علمای حوزه نجف باز اصرار بر ماندن ایشان در آن شهر داشتند که آیت الله قبول نکردند. در برگشت از عراق که مصادف با اجتماع علمای اصفهان در قم در اعتراض به امور جاریه مملکت بود، در مرز ایشان دستگیر و به تهران برده شد. پس از مدت کوتاهی با وساطت بعضی از بزرگان فامیل طباطبائی، موجب آزادی ایشان از زندان رژیم رضا خانی شد. ایشان بعد به مشهد رفتند و مدت 7 ماه ماندند و دوباره به بروجرد برگشتند که تا سال 1364 قمری آنجا بود. بر اثر بیماری و کسالت ایشان، برای معالجه به بیمارستان فیروز آبادی تهران آمد و بعد از بهبودی بر اثر اصرار زیاد علما و بزرگان حوزه قم، ایشان سرپرستی حوزه علمیه قم را به عهده گرفتند، از آن موقع روح تازه ای در کالبد حوزه قم دمید و تحولات وسیع علمی را در جهان اسلام به وجود آورد.
آقای بروجردی، علاوه بر کارهای علمی و تحقیقی، برنامه های وسیعی در جهان اسلام و شئون اجتماعی مسلمانان داشت. طلاب جوان را به تالیف و ترجمه کتاب های سودمند و به آموزش زبان های دیگر، برای تبلیغ در کشورهای غیر اسلامی تشویق می کرد، نمایندگان زیادی به مناطق مختلف دنیا و به کشورهای اسلامی فرستاد. از جمله: آقای شیخ محمد تقی قمی را به مصر که مرکز و مهم ترین پایگاه علمی مذهبی اهل تسنن بود و هست روانه کرد و مرکز "دارالتقریب مذاهب" را در آنجا تاسیس کرد. همین کار باعث شد که شیخ محمود شلتوت، رئیس دانشگاه "الازهر" فتوایی مبنی بر صحت پیروی از مذهب شیعه صادر کرد. سپس کتاب هائی از مذهب شیعه در مصر منتشر کرد. خدمات ایشان در زمینه های علمی و کتب و ...آن قدر زیاد است که در جای دیگر همه آنها ذکر شده است. این رجل بزرگ الهی، یادگارها و باقیات و صالحات فراوانی از خود به جای گذاشت به طور خلاصه چند نمونه آن را ذکر می کنیم:

1- مسجد اعظم در قم در کنار حرم مطهر حضرت معصومه (ع)
2- کتابخانه مسجد اعظم
3- مدرسه علمیه در نجف در کنار حرم امیرالمومنین (ع)
4- حسینیه و حمام در سامرا
5- مسجد هامبورگ در آلمان.

بازسازی و مرمت چند مدرسه، کتابخانه و مسجد در شهرها و کشورهای مختلف مثل مدرسه فیضیه و مدرسه خان در قم، مدرسه بقعه در کربلا، مدرسه علمیه در کرمانشاه و بیمارستان نکوئی در قم. سرانجام این عالم ربانی صبح روز 5شنبه 10/1/1340، 12 شوال سال 1380 قمری درسن 88 سالگی روحش به عالم قدس شتافت.

فعالیت های علمی آیت الله طباطبائی بروجردی
آیت الله بروجردی در حیات پر برکت خود، خدمات علمی فراوانی داشته اند که برخی از آنها عبارتند از:
1- تصحیح و تطبیق کتاب الخلاق شیخ طوسی و چاپ و نشر آن
2- تصحیح و تطبیق کتاب "جامع الرواة" تالیف شیخ محمد بن علی اردبیل حائری، از کتب مهم رجال و چاپ و نشر آن
3- احیای کتاب "قرب الاسفاد"، از کتب معتبر حدیث، تالیف عبدالله بن جعفر حمیری از اصحاب امام حسن عسگری (ع)
4- احیای کتاب "جعفریات" یا اشعثیات، مشتمل بر سئوالاتی در زمینه مسائل و احکام. کتاب از تالیفات اسماعیل فرزند امام موسی کاظم می باشد.
5- احیای چند جلد از کتاب "مفتاح الکرامه" تالیف سید جواد عاملی از کتب مهم فقه
6- احیای کتاب "منفی الجهان فی الاحادیث الصحاح و الحان" اثر گرانبهای شیخ حسن بن زین الدین عاملی
7- تکمیل نواقص کتاب مهم "وسائل الشیعه" و طرح جامع آن که با تلاش بعضی از شاگردان فاضل ایشان، تالیف و به نام کتاب جامع "احادیث الشیعه" منتشر شد. از دیگر فعالیت های علمی و .... پژوهش و تحقیق در احوال روایت حدیث، شناخت طبقات و تعداد روایت هر یک از آنان، و چند اثر رجالی است.

1- تجرید اساتید الکافی. روایات کتاب "کافی" تالیف کلینی مورد بررسی و تنقیح و تصحیف قرار گرفته و به چاپ رسید.
2- تجرید اسانید الفقیه، بررسی کتاب "من الایحضره الفقیه" تالیف شیخ صدوق
3- تجرید اسانید الامالی، بررسی یکی از کتاب های شیخ صدوق
4- تجرید اسانید الخصال، بررسی و بحث پیرامون یکی دیگر از آثار شیخ صدوق
5- تجرید اسانید التهذیب، بحث و بررسی پیرامون کتاب "تهذیب الاحکام" شیخ طوسی
6- تجرید اسانید الفهرست، جداسازی و بررسی کتاب رجال فهرست شیخ طوسی
7- تجرید "رجال النجاشی"، که تالیف ابوالعباس احمد بن علی نجاشی است. این کتاب از مهم ترین و قدیمی ترین آثار رجالی شیعه است که حدود 1300 نفر از مولفین شیعه ذکر شده.
مرحوم بروجردی، سند هر یک را مورد بررسی و تحقیق قرار داده است. تالیفات و آثار آیت الله طباطبائی (بروجردی):
1- حاشیه بر "عروة الوثقی"
2- حاشیه بر کتاب "خلاف" شیخ طوسی
3- شرح "کفایة الاصول"، از مجموعه درسهای ایشان در شهر بروجرد
4- تقریرات بحث خمس
5- تقریرات بحث صلوة جمعه و صلوة مسافر به قلم حسینعلی منتظری
6- "الفقه الاستدلالی"
7- حاشیه "مجمع الرسائل"
8- رساله توضیح المسائل

Sources

Keywords