تکمله منهاج الصالحین
یکی دیگر از کتاب های آیت الله خویی می باشد که به زبان عربی تألیف یافته است. همان طوری که ایشان در مقدمه کتاب خود آورده اند پس از اینکه تعداد سوالات در زمینه قضاء، شهادات، حدود و قصاص و دیات را فراوان دیده تصمیم گرفتند به این مسائل بپردازند تا کامل کننده منهاج الصالحین باشد.
این کتاب به عنوان رساله ای عملیه می باشد که آیت الله خویی در آن مختصر و مفید یک به یک مسائل را مطرح می کنند و حکم شرعی آن را نیز بیان می دارند. در مبحث قضاء به 85 مسئله می پردازد و حکم آن را بیان می دارد، در بخش شهادات 133 مسئله، 305 مسئله در بحث حدود، در موضوع قصاص 202 مسئله و 431 مسئله در بخش دیات مطرح می نماید. ایشان در ابتدای هر مبحث در صورت لزوم توضیح کوتاهی درباره این واژه ها می آورند سپس حکم یک به یک آنها را ذکر می نمایند.
آیت الله خویی در پایان کتاب تصریح می دارند که در نقل روایات از مصادر اصلی و کتب اربعه استفاده کرده اند.
معرفی اجمالی نویسنده:
آیـت الله الـعـظـمى حاج سید ابوالقاسم خوئى، در شب نیمه رجب 1317 هـ ق در شهرستان خوى از تـوابـع آذربـایـجان غربى، در یک خانواده علمى و مذهبى دیده به جهان گشود. والد بزرگوار او، مـرحوم آیت الله سید على اکبر خوئى، از شاگردان مبرزا آیت الله شیخ عبدالله مامقانى بود.
سید ابوالقاسم جوان در سن 13 سالگى در نـجف شروع به فرا گرفتن ادبیات عرب، منطق و سطوح عالیه نمود و درحدود 21 سالگى بود که شایستگى آن را پیدا نمود تا در درس خارج بزرگترین مدرس حوزه علمیه نجف، یعنى مرحوم آیـت الله العظمى شیخ الشریعه اصفهانى حاضر شود و خوشه چین علوم و معارف او گردد البته جز آن استاد بزرگ، اساتید دیگرى هم در رشته هاى مختلف و در مقاطع تحصیلى متفاوت داشته است از جمله: آیت الله العظمى شیخ ضیاء الدین عراقى، آیت الله العظمى شیخ محمد حسین اصفهانى کمپانى، آیت الله العظمى شیخ محمد حسین نائینی، آیت الله شـیخ محمد جواد بلاغی، سید ابوالقاسم خوانسارى، سـیـد حسین بادکوبه اى، حاج سید على قاضى و...
در طول شصت و هفت سال تدریس، انبوهى از علما و فضلا از مـحـضـر درس ایـشـان بهره گرفته اند از جمله: آیت الله حاج شیخ صدرا بادکوبه اى، آیت الله شهید سید محمد باقر صدر، آیت الله حاج شیخ مجتبى لنکرانى، آیت الله حاج سید على سیستانى، آیت الله حاج سید على بهشتى و...
مجموع آثار چاپ شده از معظم له حدود 43 جلد مى باشد از جمله: تکملة منهاج الصالحین، منتخب الرسائل، مناسک حج، معجم رجال الحدیث، تلخیص المنتخب، و...
شـادروان آیـت الله الـعظمى خوئى (ره) در سلسله نور و رحمت فقاهت، فرد شاخص و چهره بسیار مـمـتـازى بـود که ده ها اثر ماندنى و بناى خیر جاودان از او به یادگار مانده است. علاقه ایشان به گسترش اسلام در سطح جهان، انگیزه اى شده بود که ده ها مرکز مهم اسلامى و تبلیغى در نقاط مـختلف جهان به وجود آورند.
سرانجام این مرد بزرگ پس از یک عمر با برکت، دچار بیماری سختی گردید و در یکی از بیمارستان های بغداد، طرف عصر روز هشتم ماه صفر 1413 جان به جان آفرین سپرد. ایشان را در صحن شریف در مدخل مسجد الخضراء که جایگاه تدریس او بود به خاک سپردند.
ساختاربندی کتاب:
• کتاب القضاء: احکام الیمین- الیمین مع الشاهد الواحد- فصل فی القسمه- فصل فی احکام الدعاوی- فصل فی دعوی الاملاک- فصل فی الاختلاف فی العقود- فصل فی دعوی المواریث.
• کتاب الشهادات
• کتاب الحدود: حد الزنی- اللواط- کیفیه قتل اللائط- التفخیذ- السرقه- بیع الحر- المحاربه، الارتداد.
• کتاب القصاص: قصاص النفس- شروط القصاص- فصل فی دعوی القتل و ما یثبت به- فصل فی احکام القصاص- فصل فی قصاص الاطراف.
• کتاب الدیات: موجبات الضمان- فروع التسبیب- فروع تزاحم الموجبات- دیات الاعضاء- دیه الجنایة علی منافع الاعضاء- دیه الشجاج و الجراح- فصل فی دیه الحمل- فصل فی العاقله.
Sources :
سید ابوالقاسم موسوی خوئی- تکمله منهاح الصالحین