ظفرنامه
نام این کتاب که به ابن سینا انتساب داده شده است ظفرنامه یا پیروزی نامه است. در این کتاب که به شیوه سؤال و جواب است؛ بر اساس روایاتی که منقول است بیشتر پاسخ سؤالات ظفرنامه را از بزرگمهر می دانند که برخی از پرسش ها و پاسخ های مذکور در ظفرنامه با سؤال ها و جواب های مضبوط در بزم های هفت گانه خسرو انوشیروان با بزرگمهر و مؤبدان که فردوسی در شاهنامه به نظم آورده مشابهت و نزدیکی دارند.
در اولین مأخذ که در آن ترجمه ظفرنامه از پهلوی به فارسی دری به شیخ رئیس ابوعلی سینا نسبت داده شده کتاب کشف الظنون است. اما سبک و اسلوب انشاء ظفرنامه با آن چه در این باب در تألیفات فارسی شیخ بوعلی دیده می شود اختلاف دارد.
معرفی اجمالی نویسنده:
ابوعلی حسین، فرزند عبدالله بن سینا و معروف به ابن سینا، لقبش شرف الملک و شیخ الرئیس، فیلسوف، طبیب، شاعر، ریاضی دان و منجم ایرانی و مشهورترین دانشمند اسلامی و از بزرگترین دانشمندانی که تاکنون در عالم بوده اند. او در سال 370 هـ ق، در شهری از توابع بخارا متولد شد. در بخارا که آن زمان، پایتخت سامانیان بود، منطق، طب و ریاضیات را یاد گرفت. به دلیل استعداد زیاد و هوش سرشارش، توانست خیلی زود در موضوع های مختلف، شهرت علمی پیدا کند. در سن 17 سالگی، نوح ابن منصور سامانی را معالجه کرد و این امر باعث شد که مشهور شود و از همین رو به کتابخانه سلطنتی راه پیدا کرد. خودش می گوید: کتاب هایی که من در آنجا دیدم، کسی حتی نام آنها را نشنیده بود، آنها را خواندم و از آن بهره مند شدم و وقتی 18 ساله شدم از همه آن علوم، فارغ شدم. ابن سینا گرچه فیلسوفی بزرگ بود ولی از طرفی پزشکی پر مشغله و نفوذ کامل سیاسی داشت و به عنوان یک وزیر، به شاهزادگان حامی خود، خدمت می کرد. سال 403 هـ ق، کتاب "قانون در طب" خود را نوشت. در دوران زندگیش که بیشتر با حکومت غزنویان رو به رو بود، در شهرهای مختلفی مسافرت و خدمات گوناگونی ارائه داد تا اینکه بعد از مرگ شمس الدوله دیلمی جانشین او "سماء الدوله" چند ماه او را به زندان انداخت ولی ابوعلی سینا بعد از آزادی از زندان، به اصفهان رفت و آنجا بسیار مورد احترام بود و همانجا به تدریس و تألیف پرداخت و در واقع، چهارده سال آخر زندگی پر بار خود را در اصفهان گذراند و سرانجام در سفری که با "علاء الدوله" به همدان رفت در سال 428 هـ ق، در سن 58 سالگی، دارفانی را وادع کرد. (برای آگاهی از زندگی کامل او به منابع مربوطه مراجعه شود).
سبب تألیف ظفرنامه:
سبب تألیف کتاب، جواب دادن به مسئله هایی است که به خسرو انوشیروان مشکل افتاده است تا علم به آن حاصل شود و شک از دل برخیزد و...
این کتاب از کتب بسیار قدیمی می باشد و ذکر نام خسرو انوشیروان و بزرگمهر در این کتاب شاید قرینه ای به قدمت آن باشد. در این کتاب که اساسا مبتنی بر پرسش و پاسخ است سخنان پند و حکمت و اندرز و مواعظ بسیاری دیده می شود، اصلی اخلاقی که صفت فلسفی داشته و چنان که در تألیفات اخلاقی پیوسته و منتظم مشهود است، وجود ندارد اما اظهار نظرها و تجربه ها و بیان احساساتی که در معنی و باطن به هم پیوسته اند و به صورت اندرز جلوه گر می شوند به تقریب بازنمای نظریه اخلاقی عمومی و ابدی هستند که تا حدی راه پیشرفت به سوی مذهب و تعلیمات اخلاقی منتظم را نشان می دهند.
ساختار بندی کتاب:
ظفرنامه ها- مصنف ظفرنامه- مترجم کتاب- سبب تألیف ظفرنامه- تاریخ تألیف رساله- وضع و ترتیب ظفرنامه- ارزش فلسفی ظفرنامه- نسخه های ظفرنامه- نسخه های اصلی و فرعی- ترجمه های ظفرنامه و...
Sources :
ابن سینا- ظفرنامه