مرثد بن ابی مرثد غنوی (مَرثَد بن ابی مَرثَدِ غَنَوی)
از اصحاب رسول خدا (ص) و از مبلغین اسلام و فقیه شهید در حادثه (سریه) رجیع!
پدرش: ابی مرثد، هم سن با حضرت حمزة بن عبدالمطلب بود که در جنگهای بدر، احد، خندق، و دیگر جنگها در رکاب پیامبر اکرم (ص) بود و بعد از رحلت پیغمبر، در سال 12 هجری، زمان خلافت ابوبکر، درسن 66 سالگی در شهر مدینه از دنیا رفت.
مرثد نیز از هم پیمانان با حضرت حمزه بود و پیغمبر بین او و «اوس بن صامت» پیمان برادری بست. مرثد، از مسلمانان شجاع و فداکار بود و با پدرش به مدینه هجرت کرد. در اوایل هجرت از طرف پیامبر (ص) مأمور نجات اسرا و زندانیانی شد که به جرم پذیرفتن دین اسلام، در مکه به دست مشرکین اسیر شده بودند. او در این مأموریتش، با مشکلات و خطراتی بسیار مواجه شد ولی توانست جمعی از اسرا را نجات داده و به مدینه بیاورد.
سا دوم هجری در جنگ بدر، در حالیکه سوار بر اسبی به نام «سبل» بود، حاضر شد. در سال سوم هـ.ق در جنگ احد شرکت و در رکاب پیامبر خدا (ص) شمشیر زد.
حادثه «رجیع»
4 ماه بعد از جنگ احد، در ماه صفر سال چهارم هجری، حادثه «رجیع» واقع شد که «مرثد» فرماندهی آن را به عهده داشت.
گروهی از کفار و مشرکین در توطئه مشترکی با طرح نقشه و حیله به بهانه اسلام آوردن و درخواست مبلغ به حضور پیامبر (ص) آمده و چنین گفتند: «قلب های ما به سوی اسلام متوجه شده و آماده ایم تا برای پذیرش دین اسلام، عده ای از یاران خود را همراه ما بفرستی تا در میان قبیله ما تبلیغ کرده و احکام خدا و قرآن را به ما یاد دهند.» پیامبر (ص) بنابر وظیفه، چند نفر از یارانش از مهاجرین و انصار (که تعدادشان را بر اختلاف بین 6 تا 10 نفر گفته اند) به فرماندهی «مرثد» و به نقلی «عاصم بن ثابت» همراه نمایندگان قبائل، فرستادند. همین که از مدینه خارج و از قلمرو قدر مسلمانان دور شدند و به چاه آبی به نام «رجیع» از قبیه هذیل، در 70 کیلومتری شمال مکه رسیدند، متوجه افرادی مسلح که حدود 100 نفر از مردم «بنی لحیان» شدند و دانستند که این ماجرا، نیت پلیدی در پی داشته است.
شهادت «مرثد»
مسلمانان که خود را در محاصره مشرکین دیدند و پناهگاهی جز قبضه شمشیر نداشتند، آماده جنگ و دفاع شدند. دشمنان، سوگند خوردند که ما قصد کشتن شما را نداریم. می خواهیم شما را گرفته، به مکه ببریم و بفروشیم و به مقامات قریش، زنده تحویل دهیم پس خود را تسلیم ما کنید.
مرثد و چند نفر دیگر از این اصحاب گفتند: «به خدا سوگند ما از مشرک و بت پرست، پیمان نمی پذیریم.» آنگاه آنقدر با آنها جنگیدند تا همگی شهید شدند. از این رو، مرثد، را شهید سریه (جنگ) رجیع می دانند.
Sources :
محمد بن سعد- طبقات ابن سعد- جلد 2 و 3
جعفر سبحانی- فروغ ابدیت
سیدهاشم رسولی محلاتی- زندگانی حضرت محمد (ص)
رسول جعفریان- تاریخ سیاسی اسلام- جلد 1