قرآن و زوجیت عمومی
در آیه 49 سوره «ذاریات» می خوانیم: «و من کل شیء خلقنا زوجین لعلکم تذکرون؛ از هر چیز دو زوج آفریدیم شاید شما متذکر شوید».
و در آیه 36 سوره یس می فرماید: «سبحان الذی خلق الازواج کلها مما تنبت الارض و من انفسهم و مما لایعلمون؛ منزه است خدایی که تمام زوج ها را آفرید از آنچه زمین می رویاند و از خود آنها و از چیزهایی که نمی دانند»، این آیه با وضوح بیشتری گستردگی زوجیت را در گیاهان و انسان ها و اشیایی که از محدوده علم بشر بیرون است بیان می کند.
بسیاری از مفسران، چون برای زوجیت به معنی حقیقی آن (دو جنس نر و ماده) در اینجا مفهومی نیافته اند، آن را به معنی اصناف مختلف موجودات جهان تفسیر کرده اند که به صورت زوج زوج در آمده است، مانند روز و شب، نور و ظلمت، دریا و صحرا، خورشید و ماه، جنگ و صلح و غیر اینها.
ولی امروز ما تفسیر دقیق تری برای این دو آیه می یابیم، چرا که تحقیقات علمی این حقیقت را به خوبی اثبات کرده که تمام موجودات جهان ماده، از اجزای بسیار کوچکی به نام اتم تشکیل شده و این اجزاء که در گذشته به عنوان موجود نشکن (اجزا لاتتجزی) شناخته شده بود و به همین دلیل نام اتم (به معنی نشکن) برای آن انتخاب کرده بودند، با سرپنجه علم و دانش بشر، شکسته شده و انرژی اتمی و صنایع مربوط به آن، از اینجا نشأت گرفته است.
هنگامی که اتم را شکافتند، آن را مرکب از اجزایی که عمدتا الکترون ها (ذرات گردنده اتم که دارای بار منفی الکتریسته هستند) و پروتون ها (هسته اتم که دارای بار الکتریسته مثبت است) یافتند و به این ترتیب معنی دقیق تری از زوجیت در تمام ذرات عالم هستی، یعنی وجود دو شی «نر» و «ماده»، «مثبت» و «منفی»، «فاعل» و «قابل» به دست آمد که هیچ استثنایی نیز برای آن وجود ندارد، در حالی که تفسیری که دانشمندان پیشین می گفتند، نه تنها با مفهوم زوجیت چندان سازگار نبود، بلکه استثنائات زیادی نیز پیدا می کرد.
به هر حال در میان دو زوج حقیقی، جاذبه نیرومندی وجود دارد و همچنین در میان دو جسم، با دو الکتریسیته مختلف مثبت و منفی، که با جاذبه جنسی بسیار شبیه است. در حالی که در میان شب و روز، نور و ظلمت، دریا و صحرا و مانند اینها هیچ گونه جاذبه ای وجود ندارد.
زوجیت گیاهان در قرآن
در پنج آیه از قرآن مجید، اشاره به زوجیت در عالم گیاهان شده است در آیه 10 سوره لقمان می خوانیم: «وانزلنا من السماء ماء فانبتنا فیها من کل زوج کریم؛
از آسمان آبی فرستادیم و به وسیله آن در روی زمین جفت هایی پر ارزش، از هر گیاهی رویاندیم.»
همین مضمون در آیه 7 سوره شعراء و 7 سوره ق آمده است.
و در آیه 5 سوره حج می فرماید: «و تری الارض هامدة فاذا انزلنا علیها الماء اهتزت و ربت و انبتت من کل زوج بهیج؛ زمین را خشک و مرده می بینی، اما هنگامی که باران را بر آن فرو می فرستیم، به حرکت در می آید و نمو می کند و از هر جفت زیبایی (از گیاهان) می رویاند».
در آیه 53 سوره طه نیز می خوانیم: «و انزل من السماء ماء فاخرجنا به ازواجا من نبات شتی؛ و از آسمان، آبی فرو فرستاد که به وسیله آن زوج هایی از انواع گیاهان مختلف را (از خاک تیره) بیرون آوردیم».
غالب مفسران پیشین، هنگامی که به این آیات رسیده اند، «زوج» را به معنی «نوع» و «صنف» و «ازواج» را به معنی «انواع» و «اصناف» مختلف گیاهان گرفته اند چرا که زوجیت به معنی معروفش در مورد گیاهان، در آن زمان به طور کامل شناخته شده نبود.
درست است که در گذشته انسان ها کم و بیش فهمیده بودند که بعضی از انواع گیاهان دارای نوعی نر و ماده است و برای بارور ساختن آنها از طریق تلقیح استفاده می کردند (مخصوصا درخت نخل که وجود نر و ماده در آن از قدیم الایام معلوم بوده و از طریق تلقیح، آنها را بارور می کردند) ولی نخستین بار در اواسط قرن هیجدهم میلادی یک دانشمند و گیاه شناس معروف سوئدی به نام «لینه» این مسئله را اعلام داشت که زوجیت (نر و ماده) در دنیای گیاهان (تقریبا) یک مسئله عمومی است و گیاهان نیز همچون غالب حیوانات از طریق آمیزش نطفه نر و ماده بارور می شوند و سپس میوه می دهند.
اما چنان که دیدیم، قرآن مجید دوازده قرن قبل از این دانشمند، پرده از روی این راز برداشته بود و در موارد متعددی به زوجیت در جهان گیاهان اشاره کرده بود، ولی آنها که جرات ابراز این حقیقت را نداشتند زوجیت را به معنی دیگری که بر خلاف ظاهر آن بود، تفسیر می کردند. جالب اینکه گیاهان از این نظر مختلفند، در بسیاری از آنها نر و ماده بر یک پایه قرار دارند و در بعضی دیگر، درختان نر از درختان ماده جدا است.
یک گل را به دست بگیرید، گلبرگ ها را کنار بزنید، درست در وسط گل دقت کنید، جهان پر غوغایی است، در واقع یک بزم با شکوه در آنجا برپاست اما بی سر و صدا و خالی از هرگونه جار و جنجال و اعمال خلاف، میله های ظریف و لطیفی که کیسه های گرده را با خود حمل می کنند در اطراف قرار گرفته و همراه وزش باد، به حرکت در آمده و ذرات گرده را بر طبق گل می پاشند، دانه های گرده که هر کدام به تنهایی گیاه بسیار کوچکی هستند، به سرعت ریشه دوانده و پس از عبور از طبق گل در خلوتگاهی که در بن گل نهفته است با نطفه ماده آمیزش کرده، تخم گل یا میوه را تشکیل می دهد، گویی برگ های زیبای گل، آرایشی هستند برای این بزم وصلت عجیب و یا پرده هایی برای این حجله گاه، حشرات و پروانه های زیبا و زنبوران عسل نیز به این بزم فرا خوانده می شوند، و از شیرینی خاصی که در بن گل ها از پیش تهیه شده می خوردند -سهل است- برای ما هم سهمی می آورند و این عسل هایی که در ظروف مختلف می بینیم همان سهمیه ما است که زنبوران عسل از آن بزم فراهم کرده اند.
به هر حال با تصریح قرآن در آیات مختلف، بر عمومیت مسئله زوجیت در گیاهان که اگر استثنایی هم داشته باشد، کم و ناچیز است (و در هر قانون کلی استثناهایی وجود دارد) پرده از روی این راز مهم که در آن عصر قرن ها بعد از آن از چشم تیزبین دانشمندان نهان بوده برداشته شده است و این خود یک معجزه جالب علمی است.
Sources :
ناصر مکارم شیرازی- پیام قرآن جلد8- صفحه 165 و 168