نتیجه تجاوز به حدود الهی برای جامعه
خداوند در برخی آیات حکم را روی فرد می برد و می فرماید هر فردی که این مقررات را بشکند به خود ستم کرده است. اما در برخی دیگر از آیات می فرماید: «و کاین من قریه عتت عن امر ربها و رسله فحاسبناها حسابا شدیدا و عذبناها عذابا نکرا؛ و چه بسیار شهرها که از فرمان پروردگار خود و پیامبرانشان سرپیچیدند، پس از آنها حسابی سخت کشیدیم و آنها را به عذابی شدید عذاب کردیم.» (طلاق/8) حکم را می برد روی یک جامعه. (همیشه گفته ایم که در اصطلاح متداول وقتی ما می گوییم قریه، یعنی ده در مقابل شهر. قریه از ماده "قری" به معنی جمع است. در قرآن کریم به شهر هم گاهی قریه گفته می شود، به ده هم قریه گفته می شود، یعنی مردمی که در یک جا باشند، به اصطلاح امروز یک جامعه.) چقدر در دنیا جمعیت ها بودند که در مقابل امر الهی طغیان کردند (چون امر الهی را دنبال این مسائل می گوید اگر چه کلی بیان می کند اما اشاره به همین دستورهایی دارد که در مورد روابط زوجیت هست و مردم کوچک می شمارند.) چقدر جامعه هایی که این دستورها را کوچک شمردند و در مقابل امر الهی طغیان کردند ("عتو" یعنی طغیان و سرکشی و بی اعتنایی) ولی ما در همین دنیا (تصریح است که در همین دنیا، مسئله آخرت حسابش جداگانه است) به حسابشان رسیدیم، یعنی عکس العمل کارشان در همین دنیا به آنها رسید، آن هم شدید.
مفسرین گفته اند "شدید" در اینجا یعنی در کمال دقت و مو به مو. «فحاسبناها حسابا شدیدا و عذبناها عذابا نکرا» و در همین دنیا آنها را عذاب کردیم، عذاب منکر و نشناخته ای. منکر یعنی نشناخته، وقتی می خواهند بگویند یک شی ء خیلی عظیم بی سابقه، این کلمه را به کار می برند. «عذابا نکرا» در واقع یعنی یک عذاب بی سابقه، نشناخته و وحشتناک. این همان مفهوم «و من یتعد حدود الله فقد ظلم نفسه؛ و هر کس از حدود خدا پا فراتر نهد قطعا به خود ستم کرده است.» (طلاق/1) است ولی در مقیاس اجتماع. آنجا به مقیاس فرد فرمود که هر کسی که خودش این کار را بکند به جان خود ستم کرده است، اینجا می گوید: اگر جامعه ای و عموم مردمی این گونه باشند، تعدی و تجاوز به مرزها و مقررات زوجیت چقدر جامعه هایی را به باد داده است.
Sources :
مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن جلد 8- صفحه 45-46