توصیه های دوران حمل مادران، برای سعادتمندی فرزند
با انتقال نطفه، کار پدر در جنبه وراثتی پایان یافته است ولی مادر تا 9 ماه دیگر و حتی اگر پس از تولد به طفل خود شیر دهد تا بیش از 5/2 سال دیگر با کودک رابطه خونی و وراثتی دارد زیرا می دانیم در دوران حمل جنین وسیله لوله ای به ناف از خون مادر تغذیه می کند و از شیره جانش می مکد. براساس تحقیقات و تجارب علمی مسلم غذاها، داروها، منظره ها، هیجانات، اضطراب ها، ترس ها، نگرانی ها، خشم و کین ها، افکار و اندیشه های مادر در این دوره بر جنین اثر مثبت یا منفی می گذارد. خواسته ها و تمایلات مادر. ایده ها و آرمان های پست و عالی، هوس ها و آرزو ها، طرز برخورد های او با افراد، مشاهده آثار زشت و زیبای طبیعی در جنین تأثیر می گذارد و از اینجا می توان دریافت که چرا «السعید، سعید فی بطن امه و الشقی، شقی فی بطن امه»، ( پایه های سعادت یا شقاوت طفل در رحم مادر گذارده می شود).
توصیه ها برای دوران حمل
نظر به اهمیت این دوره و نقش آن در سعادت یا شقاوت طفل و توصیه های ارزنده چه از سوی مذاهب و چه از سوی مکاتب و علوم برای مادر بسیار و وظیفه او بس دشوار و سنگین ذکر شده است. برخی از مراقبت های لازم که در دوران حمل باید مراعات شود اختصارا به قرار زیر است:
1- مسئله غذای مادر
روایات و توصیه های بهداشتی در این زمینه بسیار و از آن جمله این است که اولا غذاها به تناسب نیازمندی های جنین باشد یعنی موادی که در ساختن تن و مغز کودک تأثیر دارند بیشتر مصرف شوند. ثأنیا غذاها از نظر حجم اندک و از نظر قدرت قوی و مقوی باشد. ثالثا از استفاده غذاهای سنگین، دیر هضم و نفخ آور پرهیز شود. رابعا میزان غذا در هر بار مصرف اندک ولی دفعات صرف غذا بیشتر باشد. خامسا و.... اینها که ذکر شد متن روایات اسلامی است که مورد تأیید علم بهداشت و بر اساس نظرات پزشکان و علمای تغذیه است. در بعضی از روایات اسلامی به آثار غذاها و نقش آنها در سازندگی جنین اشاره شده است مثلا مصرف خرما، لبنیات و از این قبیل، سخنان بسیاری در کتب اسلامی داریم و ذکر شده است که غذاها چگونه در ساختن کودکان تأثیر می گذارند.
2- در جنبه امنیت مادر:
توصیه شده است که زمینه های اضطراب انگیز، ترس، هیجانات برای زن حامله پیش نیاید که نتیجه اش تأثیر منفی در جنین است. وحشت فوق العاده مادر، نگرانی ها، دلواپسی ها، هوس های ارضا نشده همه و همه در جنین اثر مطلوب دارند.
3- در جنبه روابط آمیزش:
توصیه شده است که در ماههای اول و دوم حمل در آمیزش کنترل شود و میزان به حداقل کاهش یابد. این امر در ریشه دار بودن جنین و استحکام و ثبات و استقرار آن در رحم تأثیر فراوان خواهد داشت.
4- در زمینه روابط معاشرتی:
شوهر وظیفه دارد با زن بیشتر در ارتباط باشد، بیشتر حرف بزند، از آینده زندگی کودک، از پذیرش او، و از احساس غرور در داشتن فرزند بحث داشته باشد. شوهر در تماس های معاشرتی باید نشان دهد از دگرگونی اوضاع او، از حالت استفراغ و تهوع ناشی از ویار او، از به هم خوردگی وضع ظاهر همسرش ناراحت نیست. شوهر در دوران حمل زن موظف است بیشتر در کنارش باشد. زیادتر پناه او باشد و دلگرمی و آرامش بیشتری به او بدهد. این جنبه ضمن ایجاد حالت آرامش در زن تحمل بسیاری از ناگواری های این دوره را برای او آسان کرده و درد زایمان را برای او قابل تحمل تر خواهد کرد.
5-در زمینه اشتغالات:
توصیه شده است که کارهای مادر در دوران حمل سبک و قابل تحمل باشد، از حمل و نقل بارهای سنگین و از انجام کارهائی که فعالیت بدنی سختی را ایجاب می کند معاف گردد. در ماههای اول حاملگی از پیاده روی طولانی، از بالا پایین رفتن پله های متعدد آن هم به تندی و سرعت خودداری نماید و میزان استراحت او با فاصله های زمان کمتری تنظیم گردد.
6- در جنبه داروها:
زن حامله تا آنجا که امکان دارد از مصرف دارو تحت هر عنوان خودداری کند مگر آن گاه که دردی سخت بدو روی آور شود. داروها تأثیرات نامطلوبی بر روی جنین می گذارند، مخصوصا آن ها که جنبه تسکینی و تخدیری دارند و مادر نباید فراموش کند که تنها او نیست که داروئی می خورد بلکه جنین او هم در این مصرف شریک اوست.
7- در امر تنفس:
هوای پاک و لطیف، روح را سرشار از شادابی نموده و در جنین تأثیر مطلوب می گذارد. مادرانی که در محیط های بسته و آلوده زندگی می کنند فرزاندنشان به مسومیتی تدریجی دچار می شوند مخصوصا به هنگامی که چهار ماه اول دوران حمل پشت سر گذارده شده باشد. و نیز توصیه شده است زن حامله از هوای معتدل استفاده کند. هوائی که نه چندان گرم و نه چندان سرد باشد زیرا در غیر این صورت اگر عوارضی برای مادر پیش آید به طفل هم سرایت خواهد کرد. اصولا آلودگی هوا در کمبودها و نارسائی های ذهنی تأثیرات نامطلوب برجای می گذارند.
8- در جنبه روانی:
سفارش شده است زنان در دوران حمل دچار غم، نگرانی، تشویش، خبرهای وحشت انگیز نشوند. غم ها و تأثرات مادر، ناگواری هائی که در زندگی او پیش می آید در جنین اثر می گذارد.
9- در جنبه فکر اخلاق:
وظیفه زن در دوران حمل، دشوار است، فکر سالم، اندیشه های صواب یا غلط، فکر جنایت یا حق، اندیشه گناه، بیشتر از دوران غیرحمل زیان بخشند زیرا این جنبه ها به کودک منتقل می شود.
10- در استفاده از مناظر:
زن حامله بهتر است به طور دائم مواجه با منظره های زیبا، شادابی ها باشد و این امر در زیبائی نسل موثر است. توصیه شده است که زن حامله در اطاقی بی پیرایه ولی زیبا زندگی کند و به هنگام خستگی و یا در برخی از لحظات چشم به نقاط دور دست و به مناطق زیبا بیفکند و خستگی های حاصله را از خود دور سازد. پیاده روی های کوتاه مدت برای زن حامله آن هم در ماههای آخر حمل مفید و مناسب است. به شرطی که توأم با دویدن، جهیدن و خستگی ممتد نباشد.
11- در جنبه اعتیادات:
اعتیاد به گونه ای مختلف برای مادر ممنوع است، از مصرف داروهای مخدر، مرفین، مصرف دخانیات، مشروبات و...
12- در مورد دیگر امور:
از دیگر امور بیداری ممتد و خسته کننده، شب زنده داری ها، خواب نامنظم به زیان مادر و جنین است. نحوه خوابیدن، فرم دراز کشیدن از این که به پشت باشد یا به پهلو در سلامت و یا نقص طفل موثر است، برخی از نارسائی ها چون فلج بودن دست، خشکی دست و پا که ناشی از پیچیده شدن ناف به دور دست و حتی بدور گردن و مایه خفگی و مرگ کودک است ناشی او وضع بد خواب و دراز کشیدن مادر است. تشنجات شدید مادر که ناشی از حالت ویار است، استفراغ های سخت و غیرقابل تحمل، بی اشتهائی ها، بد خوابی ها همه و همه در جنین اثر دارند.
خلاصه بحث
خلاصه آنکه دوران دوره سخت و در عین حال بسیار لذت بخش است. فراموش نکنیم که گرچه رعایت همه جانبه اصول و موازین در این مرحله دشوار است ولی امری است مهم و مرگ و حیات، سلامت یا بیماری مادر، کمال و یا نارسائی طفل تا حدود زیادی مربوط به این مسائل خواهد بود. چه بسیار بیماری ها و کمبودها چون راشی تیسم کودک مربوط به سوءتغذیه مادر می شود و یا بیماری هائی چون قند، سفلیس و.... از طریق پدر و مخصوصا مادر به طفل منتقل می شود. اگر بگوئیم صدی نود سعادت یا بدبختی طفل از نظر جسم و مغز مربوط به دوران حمل است، سخنی به گزاف نگفته ایم.
دوران حمل دوران پرافتخار است
فراموش نکنیم که دوران بارداری برای زن دوره ای توأم با افتخار و پاداش است. ام سلمه به رسول خدا گفته بود مردان در امور خیر شرکت می ورزند و اهل بهشت می شوند. زنان که نادار و فقیرند چه کنند؟ رسول خدا فرمود به هنگامی که زن باردار می شود ( با حفظ شرایط اسلامی) به مانند کسی است که همه روز در حال روزه و شب در حال عبادت و نماز باشد. او چون مجاهد در راه خداست که به جان و مالش در راه او جهاد می کند. به هنگامی که وضع حمل کند اجر و پاداشش به حد و میزانی است که کسی میزان عظمتش را نمی داند و به هنگامی که کودکش را شیر می دهد هر بار شیر دادنش به منزله آزاد کردن بنده ای از نسل اسماعیل پیامبر است و به موقعی که از شیر دادنش فارغ شد فرشته ای دست بر پشت می زند و می گوید خداوند ترا آمرزید و از گناهانت در گذشت، عمل خود را از سر گیر و حساب پاداش و کیفرت را از این لحظه حساب کن. دوره حمل از نظر مدت 6 ماه، 7 ماه و یا 9 ماه است و معمولا کودک 8 ماهه نمی ماند و می میرد و زن را در این مدت کم یا بسیار اجری بس عظیم است که جلوه ای از آن را دیده ایم.
Sources :
علی قائمی- خانواده و تربیت کودک– از صفحه 84 تا88