ام سلمه

ام سلمه، که نامش "هند" بوده، یکی از همسران پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد (ص) است. پدرش، ابوامیه بن مغیره، از بخشندگان عرب و مادرش، عاتکه (دختر عامر ابن ربیعه کنانی) می باشد. از تاریخ تولد ام سلمه، اطلاعی در دست نیست. او قبل از ازدواج با پیغمبر خدا، همسر ابوسلمه بن عبدالاسد مخزومی بود و چون از او پسری بنام "سلمه" داشت به "ام سلمه" معروف شد. وی و شوهرش (ابوسلمه) از سابقین و مسلمانان صدر اسلام و در مهاجرت به حبشه، شرکت داشتند. ابوسلمه، اولین خانواده ای بود که عازم شهر مدینه شد، زیرا از آزار مشرکین، به تنگ آمده بود لکن قبیله همسرش ام سلمه یعنی «بنی مغیره» چون از ماجرا باخبر شدند با رفتن دخترشان مخالفت کردند. ام سلمه، حدود یکسال در فراق شوهر و فرزندش هر روز در محله ای بنام «ابطح» می رفت و می نشست و گریه می کرد. او بعدا به تنهایی به مدینه رفت و به آنها ملحق شد. سال سوم هجری "ابوسلمه" در جنگ احد مجروح و بعد از چند ماه به شهادت رسید. ام سلمه نیز قبل از جنگ احزاب سال چهارم هجری، با پیامبر خدا، ازدواج کرد. نقل است که ابوبکر و عمر بعد از انقضای عده ام سلمه از او خواستگاری کردند و او نپذیرفت.

ام سلمه در خانه پیامبر:
رسول اکرم سرپرستی دخترش فاطمه زهرا (س) را به او سپرد. او نیز چند سال آن حضرت را سرپرستی و خدمتگزاری و از هیچ گونه فداکاری برای او و شوهرش علی (ع) دریغ نکرد. در جنگهای متعددی چون خیبر، خندق، حدیبیه، فتح مکه و حنین، رسول خدا را همراهی کرد. هر ماه به میدان جنگ احد می رفت و بر شهیدان سلام می فرستاد. وی احادیث زیادی از رسول خدا نقل کرده که در کتب شیعه و اهل تسنن آمده است.

فضایل ام سلمه:
- او زنی مجلله و شایسته و با کمال بود که صرفنظر از همسری رسول خدا، در میان همسران دیگر آن حضرت، بعد از خدیجه کبری (س) گوی سبقت را در فضل و کمال ربوده و تا زمانی که زنده بود، حرمت پیغمبر و خاندانش را نگه داشت و پیوسته در حال دفاع از حریم ولایت بود؛ به حق که "ام المؤمنین" لقب گرفت.
- به نقل از محدثین شیعه و سنی، آیه تطهیر در خانه او بر رسول خدا نازل شد. سخن او با رسول خدا و عایشه مشهور است.
- وی بعد از رحلت رسول خدا، یکی از مدافعان اهل بیت علیهم السلام بود، آن چنانکه در برابر انکار ابوبکر نسبت به میراث پیغمبر (فدک) برای حضرت فاطمه، به دفاع از آن حضرت و حق علی (ع) پرداخت و از همین رو، مورد خشم دستگاه خلافت قرار گرفت و یکسال از حقوق بیت المال محروم شد.
- در خلافت امیرالمؤمنین علی (ع)، عایشه سعی داشت تا ام سلمه را به گروه مخالفان با او، وا دارد ولی نه تنها ام سلمه به آنها پیوند نخورد بلکه کوشید تا عایشه را از اینکار مانع شود. وی در جمع مهاجرین و انصار آنان را از توطئه های مخالفان با خبر و به پشتیبانی علی (ع) تشویق نمود و بعد امام علی را از قصد اصحاب جمل آگاه کرد و پسرش "عمر ابن ابی سلمه" را به خدمت آن حضرت فرستاد.
- ام سلمه یکی از نزدیکان خاندان رسول خدا و امین و دایع و حافظ اسرار ایشان بود. امام علی (ع) هنگام سفر به عراق، ودایع امامت که نزدش بود، به او سپرد. پس از او امام حسن و امام حسین علیهاالسلام نیز اینکار را کردند.
- زمانی که به دستور معاویه، امام علی را بر منابر، لعن کردند، وی نامه ای به معاویه نوشت و او را سرزنش کرد.
- نقل است که امام حسین (ع)، هنگام سفر به عراق، مشتی خاک به او داد و فرمود آن را در شیشه ای نگهداری کن تا هر وقت که دیدی به خون مبدل شد، بدان که من به شهادت رسیده ام.

ویژگی ها:
1- او در خردمندی و دانایی از زنان نامدار زمان خود بود. سخنی را که در جنگ حدیبیه به رسول خدا (ص) عرض کرد، دلیل بر عقل زیاد و صوابدید رأی و نظر اوست. (برای اطلاع، مراجعه به کتب مربوطه شود)
2- از جمال و زیبائی، بهره کافی داشت، آن چنانکه عایشه به او حسادت می کرد و مایه اندوه او شد.
3- در تحمل مصائب و صبر در مصیبت هایی که به او وارد شد، نمونه اتم و اکمل صابرین بود، بعد از واقعه کربلا و شهادت حسین بن علی (ع)، در مدینه به عزاداری پرداخت و بنی هاشم به تسلیت او که تنها بازمانده پیامبر بود، می رفتند.
4- او به حضرت زین العابدین (ع) در مدینه، کتابهای علم امیرالمؤمنین علی (ع) و ذخایر نبوت و خصایص امامت را که نزدش به ودیعت بود، به آن حضرت سپرد.

وفات:
وی عمر طولانی کرد و آخرین همسر رسول خدا بود که از دنیا رفت. مرگ او در سال 62 هجری قمری بعد از مراجعت اهل بیت از شام و در سن 84 سالگی بوده است. مزار او در قبرستان بقیع در شهر مدینه، در کنار بزرگان صدر اسلام است.

Sources

Keywords