پیراستگی پیامبر گرامی از خطا و اشتباه

مصونیت پیامبر گرامی (ص) از خطا و اشتباه در امور زندگی و جریانهای عادی از جمله مسائلی است که در علم کلام درباره ی آن بحث و گفتگو شده و اقوال فراوانی درباره ی آن به چشم می خورد، دراین مورد، خرد برای حفظ اعتماد مردم به گفتار و رفتار پیامبر گرامی (ص) مصونیت را یک حالت لازم و شرط حتمی تلقی می کند: خطا و اشتباه در غیر تبلیغ دین به دو صورت متصور است:
الف: خطا در انجام وظیفه ی مذهبی اعم از فردی مانند اشتباه در رکعات نماز و یا اجتماعی مانند کشتن فرد بی گناه.
ب: اشتباه در امور روزانه ی زندگی.
مسئله جلب اعتماد مردم که عامل مهم در پیشرفت مقاصد پیامبران است ایجاب می کند که پیامبران در قسمت عمل به وظایف مذهبی اعم از فردی و اجتماعی مصون از اشتباه باشند، زیرا اشتباه در این قسمت عمل به وظایف مذهبی سبب می شود که مردم در تعالیم و گفته های آنان به دیده ی شک و تردید بنگرند و با خود چنین بیندیشند که وقتی پیامبر در عمل به وظایف، اشتباه و خطا می کند، از کجا معلوم که در بیان تعالیم دچار اشتباه نشود؟
این اندیشه ایجاب می کند که پیامبران در کارهای عادی و جریانهای روزمره نیز از اشتباه وخطا مصون باشند، زیرا اشتباه در این مورد از اعتماد مردم می کاهد و سبب می شود که مردم به تعالیم او از دیده ی دیگری بنگرند. اشتباه نشود! ما نمی گوییم اشتباه در امور زندگی ملازم با اشتباه در بیان وظائف و تعالیم است زیرا جه بسا ممکن است مردی از جانب خدا در قسمت دوم مصونیت داشته باشد ولی در امور عادی دچار خطا و لغزش گردد و تفکیک میان این دو کاملا صحیح و پابرجاست.
این تفکیک برای دانشمندان کاملا امکان پذیر است، ولی روی سخن دراین جا با افراد دیگر است که نمی توانند به این نوع از مسائل با دیده تفکیک بنگرند، بلکه همه را به یک چوب می رانند و وجود شک و تردید یا خطا و خلاف در زندگی عادی پیامبر، موجب جوانه زدن شک در دیگر امور مربوط به نبوت می شود.
خداوند برای پیشرفت مقاصد بعثت، باید پیامبران را با مصونیت و پیراستگی کامل مجهز سازد، تا از این جهت اعتماد صد در صد مردم را به آموزگاران وحی جلب نماید و در نتیجه هدف و مقصد بعثت که تربیت و گرایش مردم به خدا است جامه ی عمل بپوشد.
امام ششم (ع) در روایتی می فرماید: «روح القدس تحمل النبوة وروح القدس لا ینام ولا یغفل ولا یلهو ولا یسهو؛ روح القدس حامل نبوت است، او نمی خوابد و غفلت نمی کند و از او اشتباهی رخ نمی دهد.»
تا اینجا با داوری خرد در مسئله ی تجویز خطا و سهو بر پیامبران آشنا شدیم وقت آن رسیده است که با منطق قرآن در این مورد نیز آشنا شویم، طبعا منطق هر دو یکسان بوده و کوچک ترین اختلافی میان آن دو نخواهد بود.

Sources

Keywords