مدخل مسائل جدید در علم کلام

این کتاب یکی از آثار و تألیفات آیت الله جعفر سبحانی تبریزی است. این کتاب مدخلی است بر مسائل جدید در علم کلام که به تشریح برخی از مسائل جدید می پردازد و همچنان که از نام آن پیداست کتاب جامعی نسبت به مسائل جدید در علم کلام نخواهد بود بلکه معدودی از مسائل را به عنوان مدخل و یا پیش درآمد بر چنین مسائل جدید مطرح می کند تا دیگران را بر پیمودن این راه تشویق کند.

زندگینامه (آیت الله جعفر سبحانی تبریزی)
حضرت آیت الله جعفر سبحانی تبریزی در 28 شوال المکرم 1347 هـ.ق (20 فروردین 1308 ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود. آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی پس از فراغت از تحصیلات ابتدایی در مکتب خانه مرحوم میرزا محمود فاضل به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتاب های گلستان و بوستان و تاریخ معجم و نصاب الصبیان و ابواب الجنان و... را فرا گرفت. در 14 سالگی رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید. از اساتید ایشان می توان به آیت الله روح الله خمینی و حاج شیخ حسن نحوی و میرزا محمدعلی مدرس خیابانی صاحب ریحانة الادب و استاد علامه طباطبایی و... اشاره کرد. ایشان یکی از مدرسان دارالتبلیغ اسلامی قم به شمار می روند که در زمینه تاریخ ملل و کلام اسلامی تحقیق می کنند و همچنین وی موسس مرکز مطالعات کلام اسلامی (موسسه آموزشی و پژوهشی امام صادق (ع)) در قم (1359) است و یکی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم است که در علم کلام سرآمد حوزه است. ایشان پس از درگذشت آیت الله شیخ جواد تبریزی و با استظهار به درخواست گروهی از مردم آذربایجان به صحنه مرجعیت وارد شد. از دیگر فعالیت های علمی و فرهنگی ایشان می توان به: تأسیس و نگارش دانشنامه کلام اسلامی، تأسیس مجله و مرکز تخصصی کلام اسلامی، تألیف کتب درسی دانشگاهی و حوزوی و عضویت در هیأت امنای دایرة المعارف اسلامی و.... اشاره کرد و از جمله آثار ایشان، الکتب الکلامیه و معجم المتکلمین، موسوعه طبقات الفقها، معجم التراث و الموسوعه الرجالیه، فروغ ابدیت، سیمای فرزانگان، آئین وهابیت و...

ساختاربندی کتاب:
این اثر، مجموعه ای 3 جلدی به شرح زیر است:
جلد اول: این کتاب شامل دو بخش و 18 فصل به شرح زیر است:
بخش اول: این بخش شامل 12 فصل است:
- فصل اول: مذهب تفکیک دین از خرد
- فصل دوم: برهان وجوب و امکان در سنجش فلاسفه غرب
- فصل سوم: برهان وجوب و امکان در سنجش پژوهشگران شرق
- فصل چهارم: برهان نظم در کشاکش تقریر و تحلیل
- فصل پنجم: برهان نظم در قلمرو نقد و تحلیل غریبان
- فصل ششم: برهان نظم و محاسبه احتمالات
- فصل هفتم: برهان نظم و مسئله شرور در فلسفه اسلامی
- فصل هشتم: نقد سخنان معترضان در مسئله شر
- فصل نهم: تحلیلی از پاسخ های متکلمان مسیحی از شرور
- فصل دهم: برهان حرکت
- فصل یازدهم: برهان حدوث
- فصل دوازدهم: فطریات و گرایش های درونی
بخش دوم: در این بخش عناوین یاد شده در زیر که همگی از مقوله ادعای تعارض علم با دین است مورد بررسی قرار گرفته اند:
1- تحول انواع و حکم صنع
2- تحول انواع و اندیشه معارضه با کتب آسمانی
3- اعجاز و گزاره علمی
4- اعجاز دلیل منطقی بر راستگویی
5- گیرنده ای به نام وحی
6- علم و اختیار انسان
 جلد دوم: در سال 1383 این جلد بسان جلد نخست یک رشته مسائلی که غالبا ریشه غربی دارد و متکلمان مسیحی روی انگیزه های خاصی به طرح آنها پرداخته اند مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این جلد شامل 6 بخش به شرح زیر است:
بخش اول: امکان ارتباط با جهان غیب؛ این بخش شامل: تبیین وحی- دو نظریه دیگر در تبیین وحی- تفسیر وحی در الهیات مسیحی.
بخش دوم: زبان دینی در فسلفه و کلام اسلامی
بخش سوم: آزمون دینی و تفسیرهای گوناگون
بخش چهارم: رابطه دین و اخلاق
بخش پنجم: تکامل معرفت دین در سنجش خرد
بخش ششم: کثرت گرایی یا پلورالیزم دینی
جلد سوم: این جلد مانند دو جلد پیشین نگرشی به یک رشته مسائل فلسفه دین است که به عنوان مسائل جدید در علم کلام مطرح شده است. (1383) این جلد شامل 7 فصل به شرح زیر است:
فصل اول: هرمنوتیک؛ این فصل شامل: 1- هرمنوتیک روش شناسی 2- اقسام تأویل قرآن 3- تأویل: جمل آیه بر خلاف ظاهر مستقر (هرمنوتیک فلسفی)
فصل دوم: آزادی در گستره های گوناگون؛ این فصل شامل: 1- معیارهای آزادی 2- جهان بینی های گوناگون و تعریف یکسان آزادی 3- آزادی در جهان بینی الهی 4- تعریف های دیگر از آزادی 5- آزادی در خدمت انسان یا انسان در خدمت آزادی 6- آزادی بیان
فصل سوم: مبانی فلسفی دموکراسی
فصل چهارم: انتظار بشر از دین
فصل پنجم: نیاز بشر به دین
فصل ششم: عرفی شدن دین؛ این فصل شامل: 1- نخستین کاربرد عرفی شدن دین 2- دومین کاربرد عرفی شدن دین (سکولاریسم)
فصل هفتم: جایگاه عقل در معرفت دین، این فصل شامل: 1- لزوم به کارگیری عقل در معرفت دینی از دو راه. 2- منزلت عقل در معرفت دینی.
این کتاب در سال 1382 توسط موسسه امام صادق (ع) در قم چاپ و منتشر گردیده است.

Sources

Keywords