المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه

این کتاب یکی از آثار و تألیفات محمدبن ابراهیم صدرالدین شیرازی است. این کتاب رساله ای موجز و استدلالی در مباحث کلامی مبدأ و معاد است که با روشی فلسفی و شواهدی از آیات و اخبار به زبان عربی نوشته شده است.

زندگینامه صدرالدین شیرازی (ملاصدرا):
محمد بن ابراهیم شیرازی ملقب به صدرالدین و مشهور به ملاصدرا یا صدرالمتالهین در حدود سال 979 یا 980 هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدرش ابراهیم بن یحیی قوامی یکی از وزرای دولت صفویه و مردی با نفوذ و ثروتمند بود که با نهایت کوشش به تربیت و تعلیم یگانه پسر خود کمر همت بست. زندگانی ملاصدرا را می توان به سه دوره تقسیم نمود: 1- دوره طلبگی و تلمذ و بحث و مطالعه کتب قدما و آرای حکما در شیراز و اصفهان. در این دوره وی به تتبع و تفحص آرای فلاسفه و کلام و فلاسفه مشائی و اشراقی اشتغال داشت. 2- مرحله تهذیب نفس و ریاضت و مکاشفه در روستای کهک (در نزدیکی قم) که نهایتا به کشف حقایق ربانی و علوم الهی منجر گردید. 3- مرحله تألیف و تدریس در شیراز در مدرسه ای که الله وردی خان، والی فارس بنا نهاده بود. طی این دوره ملاصدرا تقریبا تمام آثار خود را تألیف کرد. ملاصدرا حکمت الهی و فلسفه اسلامی را وارد مرحله جدید کرد، وی در آنچه علم اعلی یا علم کلی یا فلسفه اولی با حکمت الهی خوانده می شود و تنها همین بخش است که به حقیقت، فلسفه است و فلسفه حقیقی خوانده می شود، مقام فلاسفه پیش را تحت شعاع قرار داد، اصول و مبانی اولیه این فن را تغییر داد و آن را بر اصولی خلل ناپذیر استوار کرد. آخوند تا پایان عمر در شیراز به تألیف و تدریس پرداخت و در این ایام هفت بار پای پیاده به مکه سفر کرد که در بازگشت از هفتمین سفر، در بصره در سال 1050 هجری قمری درگذشت.
اساتید: شیخ بهاءالدین عاملی مشهور به شیخ بهایی، میرداماد، میرابوالقاسم فندرسکی عارف و زاهد و ریاضی دان بی همتای آن عصر و...
شاگردان: ملاصدرا شاگردان بسیاری را تربیت کرد اما از مشهورترین آنها: ملامحسن فیض کاشانی و مولا عبدالرزاق لاهیجی بودند که هر دو علاوه بر داشتن سمت شاگردی، داماد وی نیز بودند.
آثار: الحکمة المتعالیه (اسفار اربعه)، شرح الهدایة، المبدا و المعاد، حدوث العالم، المشاعر، شرح شفا، الشواهد الربوبیه، اجوبة المسائل، تفاسیر بعضی از سوره های قرآن کریم و...

ساختاربندی کتاب:
- مقدمه مصحح شامل: حکمت و فلسفه، خاستگاه حکمت
1- سیر حکمت پیش از اسلام شامل: 1- مغان، فیثاغورس، 2- یونان قدیم، تالس ملطی، آناکسیمانوس، آناکسیماندروس، هرقلیتوس، کزنوفانوس، پرمنیدوس، زنون، ملیسوس، انباذ و قلوس، ذیمقراطیس، ذره گرایان، آناکساغوراس،3- سوفسطائیان، سقراط حکیم، افلاطون، ارسطو، مکتب و آثار ارسطو، ماجرای فلسفه ارسطویی، کلبیان، دوره یونانی گری، اپیکوریان، رواقیان، شکاکیان، 4- افلوطین
2- مسیر حکمت پس از اسلام شامل: 1- حکام شیعی، فسلفه در شیعه، باطنی گرایی شیعی، عرفان شیعی و تصوف، تصوف. 2- انتقال فلسفه اسلامی به اروپا، نهضت ترجمه در اروپا 3- تحول تاریخی فلسفه و مکتب شیراز، ملاصدرا، شاگردان، فرزندان، کتب و آثار او، مکتب ملاصدرا، کتاب المظاهر الالهیه.
- توضیحی درباره نسخه ها و شیوه تصحیح
- تصاویر نسخه ها
- المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه: این رساله مرتب بر یک مقدمه در اهمیت حکمت الهی و دو فن که هر فنی مشتمل بر 8 مظهر و در خاتمه سخن پایانی است:

1- فن اول: شناخت خدا و چگونگی افعال او
1. مظهر اول: مقصد عمده کتاب: حکمت حقیقی و مطلوب غایی
2. مظهر دوم: اثبات وجود خدا
3. مظهر سوم: توحید و وجوب الوجود
4. مظهر چهارم: اسماء و صفات خدا
5. مظهر پنجم: علم خدا به ذات خود و به غیرذات خود
6. مظهر ششم: دوام الهیت خدا
7. مظهر هفتم: حدوث عالم و هستی آن و مسبوق بودن جهان وجود به عدم زمانی
8. مظهر هشتم: چگونگی آفرینش، معاد و اشاره به سلسله هبوط و صعود

2- فن دوم: مبحث معاد:
1. مظهر اول: اثبات معاد جسمانی
2. مظهر دوم: دوباره زنده شدن انسان با تمامی قوا و جوارح در رستاخیز
3. مظهر سوم: حقیقت مرگ
4. مظهر چهارم: ماهیت قبر و عذاب و ثواب آن
5. مظهر پنجم: رستاخیز
6. مظهر ششم: حشر در رستاخیز
7. مظهر هفتم: صراط
8. مظهر هشتم: نامه اعمال

- سخن پایانی:
1. میزان و حساب
2. احوال قیامت
3. نفخ
4. نگهبانان دوزخ
5. درخت طوبی و زقوم
6. خلافت
7. رویای صادقانه
8. اندرز
این کتاب در سال 1378 توسط بنیاد حکمت اسلامی صدرا در تهران منتشر گردیده است تصحیح و تحقیق بر عهده سید محمد خامنه ای بوده است.

Sources

Keywords