احمد بن ابی عبدالله برقی

«ابوعبدالله احمد بن محمد بن خالد برقی» که او را «احمد بن ابی عبدالله برقی» هم خوانده اند، معروف به «ابوجعفر» و یکی از یاران حضرت امام رضا (ع) بود. برقی اصلش از کوفه بود و جدش «محمد بن علی» توسط یوسف بن عمر، حاکم عراق، به حبس انداخته شد و بعد هم او را کشت و این جریان بعد از شهادت زیدبن علی بن الحسین (ع) اتفاق افتاد. خالد، جد اول برقی، که کودک بود همراه پدرش، عبدالرحمان، از کوفه فرار کردند و در منطقه برقه رود قم زندگی کردند. خاندان خالد به علت اقامت در برقه به «برقی» معروف شدند.
«احمد بن محمد برقی» یکی از محدثان بزرگ شیعه و از مشاهیر اهل علم بود؛ اما او از ضعفاء بسیار حدیث نقل کرده است و به روایات مرسله اعتماد کرده است.

خاندان برقی
اصل خاندان بزرگ برقی از کوفه بود و آنها در اثر ظلم و جنایت بنی امیه از عراق بیرون رفته و در ناحیه قم سکونت کردند، و به نشر علوم و فرهنگ اهل بیت (ع) مشغول شدند. قم در آن زمان، مرکز شیعه بود و علمای قم در جهان تشیع مورد اعتماد و توجه بودند و در نزد ائمه اطهار (ع) هم محترم بودند. خاندان برقی هم از خادمان اهل بیت به شمار می رفتند.
جد او، خالد بن عبدالرحمان، از موالیان ابوالحسن اشعری بود و گفته شده از موالیان جریربن عبدالله است. او هنوز کودک بود که همراه پدرش از عراق بیرون شد و در ناحیه برقه اقامت کرد. از زندگی او اطلاع جامعی در دست نیست. پدر او، محمد بن خالد، از راویان حدیث و صاحبان اصول است. محمد بن خالد کتابی تألیف کرده که محمد بن اسماعیل بن بزیع از او روایت می کند، و او را از اصحاب امام موسی بن جعفر و امام رضا و امام جواد (ع) ذکر کرده اند.
عموی او، حسن بن خالد، هم از ثقات محدثان است و کتابی هم تألیف کرده است. نوه اش، احمد بن عبدالله بن احمد، که او هم از راویان حدیث می باشد، از جدش احمد بن ابی عبدالله برقی روایت می کند و کتابهای برقی از طریق ابن احمد روایت شده است. داماد او، محمد بن ابی القاسم ماجیلویه است که از محدثان و فقهای بزرگ بوده و در ادبیات و شعر هم معروف بوده، و کتابهایی هم تألیف کرده که عبارتند از: کتاب المشارب، کتاب الطب و کتاب تفسیر حماسه ابوتمام. از طرف دیگر، علی بن محمد ماجیلویه، دخترزاده برقی است که از فضلا و ثقات و فقهای عصرش بود و در نزد جدش ابو عبدالله برقی دانش و کمال آموخت. علی بن علاء بن فضل بن خالد که او هم از فقها بود، از اقوام احمد بن ابی عبدالله برقی محسوب می شود.

تبعید برقی از قم
ابوعبدالله برقی در نقل حدیث از افراد زیاد دقت نداشته و از هر محدثی روایت می کرد و هر حدیثی را در کتابهای خود ذکر می کرد. به همین دلیل، احمد بن محمد بن عیسی (رهبر شیعیان قم در آن زمان) او را از قم تبعید کرد. ولی بعد از مدتی بار دیگر او را به قم برگردانید و از او معذرت خواست. و هنگامی که برقی وفات یافت، احمد بن محمد بن عیسی با پای برهنه در تشییع جنازه او شرکت کرد.

آثار
او کتابهای زیادی در موضوعات مختلف نوشته که مشهورترین آنها کتاب «محاسن» است که یکی از مشهورترین کتابهای حدیثی شیعه محسوب می شود. از دیگر کتابهای او می توان به کتاب عویص، تبصره و کتاب رجال که در آن روات ائمه اطهار (ع) ذکر شده است، اشاره کرد.

وفات
احمد بن محمد برقی در سال 274 یا 280 هجری قمری درگذشت.

Sources

Keywords