انبیاء علیهم السلام الگوی انسان در قرآن

ذات اقدس اله رسول خود را به عنوان رحمت جهان شمول معرفی نموده و می فرماید: «و ما ارسلناک الا رحمة للعالمین؛ و تو را جز رحمتى براى جهانیان نفرستادیم.» «انبیاء/ 107»، «و ما ارسلناک الا کافة للناس؛ و ما تو را جز [به سمت] براى تمام مردم نفرستادیم.» (سبأ/ 28) «للعالمین نذیرا؛ تا براى جهانیان هشداردهنده اى باشد.» (فرقان/ 1) و آیات فراوان دیگری نیز هست که جهان شمول بودن دعوت نبی اکرم (ص) را تفهیم می کند. از سوی دیگر در سوره احزاب می فرماید: «لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنه؛ قطعا رسول خدا (ص) برای شما سرمشقی نیکوست.» (احزاب/ 21)
وقتی مقدمه دوم در کنار مقدمه اول قرار داده شود، معلوم می شود که کلمه «لکم» خطاب به مردان نیست، بلکه خطاب به مردم است فرهنگ قرآن فرهنگ محاوره است، و در محاوره وقتی می گویند مردم، منظور مردان در مقابل زنان نبوده، بلکه منظور توده ناس است. اگر طبق مقدمه اول رسول اکرم (ص) نذیرا للعالمین، رحمة للعالمین، کافة للناس است، دیگر صحیح نیست که ما در مقدمه دوم بگوییم که رسول خدا (ص) فقط الگوی مردان است، بلکه باید گفت او الگوی مردم است. همچنانکه ذات اقدس اله، ابراهیم خلیل (ع) را هم اسوه مردم دانسته و می فرماید: «ملة ابیکم ابراهیم؛ آیین پدرتان ابراهیم» (حج/ 78)
این کلمه «ابیکم» خطاب به مردم است نه مردان و در جایی دیگر می فرماید: «قد کانت لکم اسوة حسنه فی ابراهیم و الذین معه؛ حقیقتا ابراهیم و همراهان او برای شما سرمشقی نیکو هستند.» (ممتحنه/ 4) یعنی شما مردم، به ابراهیم و همراهان (ع) تأسی کنید، نه شما مردان. این ضمیر جمع مذکر سالم براساس فرهنگ محاوره، خطاب به مردم جامعه است، نه مردان.
قرآن کریم در دو آیه از سوره ممتحنه ما را دعوت به تأسی از ابراهیم خلیل (ع) کرده، یکی در همین آیه و دیگری نیز در آیه: «لقد کان لکم فیهم اسوة حسنه؛ قطعا براى شما در [پیروى از] آنان سرمشقى نیکوست.» (ممتحنه/ 6) این نمونه ها نشان می دهد که انبیا الگوی مردمند نه مردان.

Sources

Keywords