اجازه گرفتن قبل از ورود به خانه افراد

اگر فردی می خواهد وارد خانه کسی شود، بدون اعلام و اذن قبلی حق ورود ندارد. در قرآن آمده است: «یا ایها الذین امنوا لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتی تستأنسوا و تسلموا علی اهلها؛ ای اهل ایمان هرگز به خانه ای غیر از خانه شخصی خودتان (خانه خودتان مستثنی است و حتی به خانه پدر و مادر و خواهرتان و به خانه برادرتان) سرزده وارد نشوید مگر آنکه قبلا استیناس کنید و بر اهل آن خانه سلام کنید» (نور/ 27).
استیناس کنید یعنی انس و الفت و آرامش اهل آن خانه را جلب کنید. این یک نکته بسیار روشنی است که زندگی داخلی و خانوادگی هر کس مخصوص خودش است و هر کسی از هر کس دیگر برای داخل زندگی خود رو در بایستی دارد و لهذا اگر کسی سرزده داخل زندگی انسان شود انسان یک حالت فزع و دستپاچگی پیدا می کند. قرآن کریم می گوید این کار را نکنید، سرزده به خانه کسی وارد نشوید، قبلا استیناس کنید، کاری کنید که فزع آنها از بین برود، یعنی خبر و اطلاع بدهید.
در قدیم معمول نبوده است که در خانه ها را ببندند (و الان در بعضی دهات همین طور است). در شهرها معمول است که در خانه ها از پشت بسته است و اگر کسی سر زده هم بخواهد وارد شود در باز نیست، باید زنگ و یا کوبه در را بزند تا در را باز کنند. عرب جاهلیت هرگز رسم نداشت که وقتی می خواهد داخل خانه کسی شود اطلاع بدهد و اجازه بگیرد و این اجازه گرفتن را دون شأن و کسرشأن خود می دانست. اسلام این دستور را آورد که هیچوقت به خانه کسی سرزده وارد نشوید (ما که حالا وارد نمی شویم چون اصلا در بسته است، اگر در بازهم باشد وارد نشوید) «و تسلموا علی اهلها؛ و سلام هم بکنید»، بدون سلام وارد خانه کسی نشوید.
وظیفه هر واردی است که بر مورود سلام کند و هر کس که به خانه کسی وارد می شود باید بر اهل خانه سلام کند. پیغمبر اکرم این سنت را برقرار کرد، فرمود هر طور هست وقتی داخل خانه کسی می شوید قبلا خبر بدهید که آنها خودشان را جمع و جور کنند و تا اجازه نداده و نگفته اند بفرمایید، داخل خانه نشوید. منتها فرمود یک کاری کنید که هم فال باشد و هم تماشا. ممکن است وقتی شما می خواهید وارد خانه ای بشوید با تنحنح اعلام کنید من می خواهم داخل خانه شوم، ولی چرا این کار را بکنید، ذکر خدا بگویید، مثلا بگویید الله اکبر و یا سبحان الله. امروز در میان ما معمول است که می گوییم یا الله و رسم خوبی هم هست، اگر چه کم کم در فرنگی مابها یا الله گفتن منسوخ شده، ولی باید بدانید که این سنتی است اسلامی. هم سلام کردن (در میان آنها) منسوخ شده است و هم یا الله گفتن، و این چیز عجیبی است.
پیامبر اکرم (ص) رسمشان همیشه این بود که هیچ خانه ای را بدون کسب اجازه داخل نمی شدند و این اجازه گرفتن را بیشتر از همان راه سلام انجام می دادند. حتی به خانه دخترش حضرت زهرا بدون اجازه وارد نمی شدند؛ بلکه پشت در خانه می ایستادند و با صدای بلند فریاد می کردند: «السلام علیکم یا اهل البیت» اگر جواب می دادند و می گفتند: بفرمایید، داخل می شدند و اگر جواب نمی دادند بار دوم سلام می کردند، شاید نشنیده باشند. اگر جواب نمی دادند احتیاطا که نکند نشنیده باشند بار سوم سلام می کردند. اگر بار سوم نیز جواب نمی آمد برمی گشتند و می گفتند یا نیستند یا وضعشان یک وضعی است که مقتضی نیست کسی را بپذیرند، و از این عدم اجازه بدشان هم نمی آمد.

Sources

Keywords