درخت طوبی در بهشت

در قرآن کریم چیزی در بهشت نام برده شده است به نام "طوبی" که در آن آیه کریمه می خوانیم: «طوبی لهم و حسن ماب؛ پاکیزه ترین (زندگی) و سرانجام نیکو برای آنهاست» (رعد/29)، و چیز دیگری نام برده شده است در جهت مقابل آن در جهنم به نام 'زقوم' که در دو جای قرآن با کلمه 'شجره' نام برده شده است: «شجرت الزقوم؛ درخت زقوم». اینجا هم کلمه 'شجره' است: «ان شجرت الزقوم *طعام الاثیم؛ مسلما درخت زقوم، خوراک گناه پیشه است» (دخان/43و44).
راجع به 'طوبی' در خود قرآن من یادم نیست که تعبیر به 'شجره' شده باشد، شجره طوبی، ولی در اخبار و روایات ما آمده است که طوبی شجره ای است، درختی است و لهذا الان هم در ذهن همه ما به عنوان یک درخت تلقی می شود، می گوییم 'درخت طوبی'. طوبی از همان ماده 'طیب' است که طیب یعنی پاک و پاکیزه. در قرآن بدون آنکه بیان حال بهشت یا جهنم در کار باشد، اینقدر بیان شده است که: «ضرب الله مثلا کلمة طیبة کشجرة طیبة اصلها ثابت و فرعها فی السماء* تؤتی اکلها کل حین باذن ربها و یضرب الله الامثال للناس؛ خدا چگونه مثل زده است؟ گفتار و اعتقاد پاکیزه مانند درختی پاک است که ریشه اش استوار و شاخه اش در آسمان است (و) میوه اش را هر دم به اذن پروردگارش می دهد، و خدا برای مردم مثل ها می زند، شاید متوجه شوند»، بعد دارد: «و مثل کلمة خبیثة کشجرة خبیثة اجتثت من فوق الارض مالها من قرار؛ و مثل گفتار ناپاک چون درختی ناپاک است که از روی زمین کنده شده و قراری ندارد» (ابراهیم/24تا26).
در آنجا اینچنین تشبیه شده است که خداوند سخن پاکی را (البته مقصود سخن به اعتبار یک لفظ نیست، یعنی به اعتبار یک عقیده و یک اصل)، خداوند یک اصل پاک و یک عقیده پاک را چنین مثل می زند، به یک درخت پاک، یعنی مانند یک درخت پاک است، درخت پاکیزه ای که ریشه اش در زمین است و شاخه اش بر آسمان، درختی است پرمیوه و ثمربخش و همیشه بهار و میوه اش همیشگی و همه فصل، نه مثل درختهای میوه طبیعی که در یک فصل معین، بهار یا پاییز، میوه دارد ولی در فصل دیگر ندارد، نه، درختی است که همیشه میوه ده است (تؤتی اکلها کل حین باذن ربها).

Sources

Keywords