معنای الرحمن و الرحیم

به جای دو کلمه ''الرحمن'' و ''الرحیم'' در فارسی نمی توان واژه ای یافت که عینا ترجمه آن باشد و اینکه بخشنده مهربان معمولا ترجمه می کنند ترجمه رسایی نیست. زیرا بخشنده، ترجمه جواد است و مهربان ترجمه رئوف و هر دو از صفات پروردگار است که در قرآن آمده است.
جواد (بخشنده) یعنی کسی که چیزی دارد و بدون عوض به دیگران می بخشد. ولی رحمان و رحیم هر دو از رحمت مشتقند و در کلمه رحمت یک معنای اضافه ای نهفته است و آن اینکه:
در مواردی که موجودی، نیازمند و مستحق است؛ با لفظ و یا با زبان تکوین دستش دراز است و به اصطلاح قابل ترحم است و استحقاق دارد که چیزی به او برسد؛ در این گونه موارد رحمت است. منتهی، رحمت انسان وقتی به مستحقی می رسد که تحت تأثیر حالت او قرار گیرد و رقت قلبی در او پدید آید، ولی خدای متعال از این امور منزه است.
پس وقتی می گوییم رحمان و رحیم دو معنا در ذهن ما مجسم می گردد: یکی نیاز عظیم و فراوان مخلوقات که گویی سراسر مخلوقات با زبان قابلیت های خودشان همه دست نیاز به درگاه بی نیاز او دراز کرده و التماس می کنند، و دیگر اینکه او رحمت بی حساب خویش را به سوی آنان فرستاده و نیازهای آنان را تأمین نموده است.
این است که بعضی از مترجمان اخیر وقتی دیده اند که هیچ کلمه ای رساننده معانی این کلمات نیست؛ آیه شریفه بسم الله الرحمن الرحیم را به نام ''الله رحمن'' و ''رحیم'' ترجمه نموده اند.

Sources

Keywords