علت ورود به جهنم از زبان جهنمیان

در قرآن در سوره مدثر آمده که اصحاب یمین علت ورود جهنمیان را از آنها می پرسند: «یتساءلون* عن المجرمین؛ از هم می پرسند* درباره مجرمان» (مدثر/ 40-41) گویا اشاره به آن دلیل هم هست که اینها آزادند و آنها غیرآزاد و محبوس و گرفتار؛ این آزادها به دلیل اینکه آزادند می توانند اشراف پیدا کنند بر جهنمیان که گرفتار و رهین اعمال خودشان هستند.
یک موضوع پرسش و پاسخی قرآن در میان این اصحاب الیمین و اصحاب الشمال در قیامت نقل می کند که وقتی اینها آنها را در آن حال می بینند می گویند: «ما سلککم فی سقر؛ چه چیز شما را در این جایگاه سخت قرار داد و آورد؟» (مدثر/ 42)، سلک از سلوک است. سلوک، راه رفتن و راه بردن است: چه چیز شما را به اینجا آورده؟ می دانند که بی جهت کسی به اینجا نمی آید و کسی را نمی آورند. یک چیزی هست، عملی هست که انسان را به اینجا آورده و کشانده است. می گویند: «ما سلککم فی سقر» چه چیز شما را سلوک داد در این سقر (که نام دیگری از جهنم است) و جایگاه بد؟ آنها جواب می دهند و قرآن مخصوصا آن جواب را نقل می کند برای اینکه برای دیگران مایه تنبه و بیداری باشد. چند مطلب را آنها می گویند: «لم نک من المصلین* و لم نک نطعم المسکین* و کنا نخوض مع الخائضین* و کنا نکذب بیوم الدین؛ ما از نمازگزاران نبودیم* و بینوایان را غذا نمی دادیم* و با آنها که باطل می یافتند هم آواز می شدیم* و همواره روز جزا را تکذیب می کردیم» (مدثر/ 43-46).
چهار چیز ما را به اینجا آورد. اولین حرفی که می زنند این است که: «لم نک من المصلین» ما از نمازگزاران نبودیم. این جمله را باید توضیح بدهم. «از نمازگزاران نبودیم» غیر از این است که ما نماز نمی خواندیم، یک مطلب بیشتری است. ممکن است انسان نماز بخواند ولی در زمره نمازگزاران شمرده نشود؛ چون در آخرش جمله ای دارد که می فرماید: «و کنا نکذب بیوم الدین» که مضمون این جمله ها با مضمون آنچه در سوره مبارکه ماعون آیات 1-7 آمده است: «ارایت الذی یکذب بالدین* فذلک الذی یدع الیتیم* و لایحض علی طعام المسکین* فویل للمصلین* الذین هم عن صلاتهم ساهون* الذین هم یراءون* و یمنعون الماعون؛ آیا آن کس را که دین را تکذیب می کند دیدی؟* پس او همانست که یتیم را به خشونت می راند* و بر اطعام بینوا، ترغیب نمی کند* پس وای بر نمازگزاران* آنان که از نمازشان غافلند* آنها که خودنمایی می کنند* و از رفع نیاز دیگران دریغ می ورزند» یکی می شود و در آنجا هم مقصود از «کسانی که قیامت را تکذیب می کنند» این نیست که منکر قیامت اند بلکه کسانی که عملا کارشان کار منکر قیامت است ولو به لفظ می گویند ما قیامت را قبول داریم به زبان می آورند ولی عملشان عمل قبول کننده قیامت نیست.

Sources

Keywords