القضا والقدر فی افعال البشر

English 8738 Views |
این کتاب یکی از آثار و تالیفات محمد بن ابراهیم صدرالدین شیرازی است. این کتاب رساله ای در کلام و به زبان عربی است که در جواب درخواست گروهی از دوستان مولف تالیف شده است. وی رساله حاضر را در تبیین عنایت الهی، معنی قضا و قدر، لوح و قلم، اثبات حسن و کمال نظام عالم، کیفیت دخول شرور در قدر، اعمال اختیاری و اضطراری که از انسان سر می زند همراه با مسائلی دیگر نگاشته شده است. در بخشی پیرامون افعال عباد و اینکه آیا آدمیان مختارند یا مجبور، اقوال فلاسفه را با ادله آنان بیان نموده و در پایان عقیده خود را ارائه کرده است.

زندگینامه صدرالدین شیرازی (ملاصدرا):
محمدبن ابراهیم شیرازی ملقب به صدرالدین و مشهور به ملاصدرا یا صدرالمتالهین در حدود سال 979 یا 980 هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدرش ابراهیم بن یحیی قوامی یکی از وزرای دولت صفویه و مردی با نفوذ و ثروتمند بود که با نهایت کوشش به تربیت و تعلیم یگانه پسر خود کمر همت بست. زندگانی ملاصدرا را می توان به سه دوره تقسیم نمود: 1- دوره طلبگی و تلمذ و بحث و مطالعه کتب قدما و آرای حکما در شیراز و اصفهان. در این دوره وی به تتبع و تفحص آرای فلاسفه و کلام و فلاسفه مشائی و اشراقی اشتغال داشت. 2- مرحله تهذیب نفس و ریاضت و مکاشفه در روستای کهک (در نزدیکی قم) که نهایتا به کشف حقایق ربانی و علوم الهی منجر گردید. 3- مرحله تالیف و تدریس در شیراز در مدرسه ای که الله وردی خان، والی فارس بنا نهاده بود. طی این دوره ملاصدرا تقریبا تمام آثار خود را تالیف کرد. ملاصدرا حکمت الهی و فلسفه اسلامی را وارد مرحله جدید کرد، وی در آنچه علم اعلی یا علم کلی یا فلسفه اولی با حکمت الهی خوانده می شود و تنها همین بخش است که به حقیقت، فلسفه است و فلسفه حقیقی خوانده می شود، مقام فلاسفه پیش را تحت شعاع قرار داد، اصول و مبانی اولیه این فن را تغییر داد و آن را بر اصولی خلل ناپذیر استوار کرد. آخوند تا پایان عمر در شیراز به تالیف و تدریس پرداخت و در این ایام هفت بار پای پیاده به مکه سفر کرد که در بازگشت از هفتمین سفر، در بصره در سال 1050 هجری قمری درگذشت.
اساتید: شیخ بهاءالدین عاملی مشهور به شیخ بهایی، میرداماد، میرابوالقاسم فندرسکی عارف و زاهد و ریاضی دان بی همتای آن عصر و...
شاگردان: ملاصدرا شاگردان بسیاری را تربیت کرد اما از مشهورترین آنها: ملامحسن فیض کاشانی و مولا عبدالرزاق لاهیجی بودند که هر دو علاوه بر داشتن سمت شاگردی، داماد وی نیز بودند.
آثار: الحکمة المتعالیه (اسفار اربعه)، شرح الهدایة، المبدا و المعاد، حدوث العالم، المشاعر، شرح شفا، الشواهد الربوبیه، اجوبة المسائل، تفاسیر بعضی از سوره های قرآن کریم و...

ساختاربندی کتاب:
مباحث این کتاب در 6 فصل تنظیم گردیده است:
1- فصل اول: معنی عنایت قضا و قدر
2- فصل دوم: محل قضا و محل قدر
3- فصل سوم: خلقت و نظم عالم در مجموع، اکمل و اتم است
4- فصل چهارم: کیفیت دخول شر در قضاء الهی
5- فصل پنجم: کیفیت اقوال و افعال که به اختیار از ما واقع می شود
6- فصل ششم: فایده طاعات و تاثیر دعا
در مقایسه این رساله با قضا و قدر عبدالرزاق کاشانی (730هـ.ق) بر می آید صدرا از آن رساله فایده بسیار برده و حتی عنوان بسیاری از فصلهای رساله خویش را از او گرفته باشد. (وضعیت نشر این کتاب به علت در دسترس نبودن اصل کتاب مشخص نمی باشد).

Sources

1- قضا و قدر/ صدرالدین شیرازی

2- کتاب‌شناسی جامع ملاصدرا/ ناهید باقری خرمدشتی

Keywords

0 Comments Send Print Ask about this article Add to favorites