اهمیت عیادت از بیمار، در احادیث

در تعالیم عالیه اسلام به علم طب و مراجعه به طبیب که اساس درمان مریض است، و همچنین به عیادت که مایه ارضاء عواطف بیمار است توجه جامع شده و برای هریک اخباری رسیده است. درباره ارزش طبیب امام صادق (ع) فرموده است: "لا یستغنی اهل کل بلد عن ثلــثه یفــزع الیه فی امر دنیاهم و آخــرتهم فان عد موا ذلک کانوا همجــآ: فقیه عالم ورع، و امیر خیر مطاع، و طبیب بصیر ثقه"، «اهالی هیچ بلدی از سه طبقه، در راه تامین امور دنیا و دین خود بی نیاز نیستند، هر جا که مردم، فاقد این سه طبقه باشند زندگی آنان زندگی حشرات و حیوانات است نه زندگی انسان: اول فقیهی که دارای علم و تقوی باشد، دوم زمامداری که خیر خواه و فرمانروا باشد، سوم طبیبی که در کار خود بصیر و مورد اعتماد مردم باشد.»

در این حدیث امام صادق علیه السلام طبیب را یکی از ارکان مدنیت و از پایه های  زندگی انسانی معرفی فرموده  است. درباره مراجعه به طبیب علی علیه السلام فرموده است: "من کتم الاطباء مرضه خان بدنـــه" «کسی که نا خوشی خود را از پزشکان پنهان کند به بدن خود خیانت کرده است». 

درباره طب و درمان مرض روایات بسیاری است. در موضوع عیادت مریض نیز اخبار بسیاری رسیده و اولیاء اسلام آن را یکی از سنن مهم اسلام  معرفی فرموده اند.

عن علی بن ابیطالب علیه السلام انه قال: "من احسن الحسنات عیاده المریض"، علی علیه السلام می فرمود: «عیادت مریض یکی از بهترین حسنات است.»

پیغمبر  اسلام، نه تنها عواطف مرضای مسلمین را با عیادت خود ارضاء می فرمود بلکه  مردم غیرمسلمان نیز از مهر و عنایت آن حضرت بهره مند بودند.

"عنه علیه السلام ان النبی صلی الله علیه و آله عاد یهودیا  فی مرضه"، «علی (ع) فرمود که رسول اکرم (ص) از یهودی بیماری عیادت کرد».

بدون تردیدعیادت کنندگان هرچه بیشتر ابراز محبت و گرمی نمایند در روان بیمار، اثر بهتر و مفیدتری می گذارد. در روایات اسلامی دست مودت به پیشانی مریض گذاردن، دست مریض را به مهربانی در دست گرفتن، برای مریض تحفه بردن، عیادت کامل شناخته شده و اولیاء اسلام آن را به مردم توصیه کرده اند.

قال علی علیه السلام: "من تمام العیاده ان یضع العائد احدی یدیه علی یدی الا مریض او علی جبهته"، علی (ع) فرمود: «عیادت کامل آن است که عیادت کننده، یک دست خود را بر دست مریض یا پیشانی او بگذارد.»

قال صلی الله علیه  و آله: "تمام المریض ان یضع احد کم یده علیه و یسا له کیف انت،  کیف اصبحت و کیف امسیت. و تمام تحیتکم المـــصافحه"، رسول اکرم (ص) می فرمود: «عیادت تام آن است که دست خود را بر سر مریض بگذاری، احوالپرسی نمائی، شب را چطور گذراندی، امروز حالت چون است. نیکی و بر کامل آن است که به مریض دست بدهی و مصافحه نمائی.» 

قال رسول الله (ص): "من تمام عیاده المریض اذا دخلت علیه ان تضع  یدک علی رأسه  و تقول کیف اصبحت و کیف امسیت"، «یک قسم عیادت کامل از بیمار آن است که دست خود را از روی محبت بر سر او بگذاری و احوالپرسی کنی».

"عن ابی عبدالله علیه السلام قال: تمام  العیاده  المریض   ان تضع یدک علی ذراعه و تعجل  القیام  من عنده  فان عیاده النوکی  اشد علی المریض من وجعه"، امام صادق (ع) می فرمود: «عیادت کامل از مریض آن است که دست خود را به بازوی مریض بگذاری، پس از چند لحظه از جا حرکت کنی و بروی. عیادت مردم احمق و مزاحم،  برای بیمار از درد ناخوشی، سخت تر است».

چند از شیعیان به عیادت مریضی می رفتند. بین راه  به امام صادق علیه السلام برخوردند.

"فقال لنا این تریدون؟ فقلنا نرید فلانا نعوده"

حضرت سوال کرد کجا می روید؟ گفتیم به عیادت فلانی. فرمود آیا میوه یا عطر، خلاصه تحفه ای برای مریض دارید؟ عرض کردند چیزی با خود نداریم.

"فقال  اما تعلمون ان  المریض  یستـــریح  الی کل  ما ادخل علیه"

فرمود مگر متوجه نیستید که تحفه، باعث آرامش خاطر و راحت روان مریض است.

کسی که به احوالپرسی بیماری می رود و در کناری می ایستد و احوالپرسی می کند عیادت کامل نکرده است. عیادت کامل و خشنود کننده، موقعی است که خود را به مریض نزدیک کند و با گذاردن دست مودت به سر، به پیشانی، به بازو، بدست بیمار، یا با بردن  تحفه، محبت خود را نسبت به مریض آشکار کند و خواهش های عاطفی او را ارضاء نماید.

Sources

Keywords