این کتاب که از آثار ارزشمند علامه طهرانی است شامل بحث هایی پیرامون هدایت قرآن کریم به بهترین آئین ها و سبل سلام، جاودانگی و عظمت و اصالت قرآن، عملی بودن یکایک احکام قرآن در هر عصر، رد نظریه تحدید نسل، نقد و بررسی برخی از کج فهمی ها از قرآن مجید، توحیدی بودن منطق قرآن، بیان برخی از احکام قرآن، تأثیر قرآن در تربیت انسان کامل و در تمدن عظیم اسلامی، کیفیت تدوین و کتابت و طبع قرآن کریم.
این کتاب خلاصه و نتیجه مطالبی است که علامه طهرانی در ماه مبارک رمضان سال 1390 هجری قمری در مسجد قائم تهران، پس از فرضیه عصر برای جمعی از أخلا روحانی و اخوان ایمانی بیان نموده اند و چون درباره پنج مطلب سخن به میان رفته است: اهمیت قرآن کریم، اهمیت نماز و روزه و آداب مسجد و اهمیت دعا و شرایط آن، لذا به نام کتاب انوار الملکوت، در نور ملکوت قرآن و نور ملکوت مسجد و نور ملکوت نماز و نور ملکوت روزه و نور ملکوت دعا نام گذاری شد. طریق بحث، تفسیر آیات قرآن مجید و روایات وارده از ائمه معصومین (ص) در این مسائل است؛ که با شرح مختصری انجام می پذیرد.
معرفی اجمالی نویسنده:
علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی، عالم، فقیه، عارف بزرگ قرن معاصر (پانزدهم هجری قمری) فرزند آیت الله حاج سید محمد صادق طهرانی، که در 24 محرم سال 1345 هـ ق، در تهران به دنیا آمد. دوران کودکی را تحت تربیت پدر بزرگوارش بود و تحصیلات ابتدایی مدرسه و بعد دوره آموزش متوسطه را در رشته مکانیک و ماشین سازی به اتمام رساند. سپس به دلیل علاقه به دروس دین، علوم "حوزوی" را انتخاب و در سن 19 سالگی (بعد از پوشیدن لباس روحانیت) به شهر قم عزیمت کرد. در همان سال های نخست، جزو اولین شاگردان مرحوم علامه طباطبائی (صاحب تفسیر گرانقدر "المیزان") شد و در درس تفسیر و حکمت و عرفان عملی از خواص یاران ایشان گردید. مدت 7 سال در سطوح مختلف علمی از اساتید بزرگ بهره ها برد و آنگاه برای تکمیل علوم خود، در سن 26 سالگی به عراق رفت و در شهر نجف اشرف ساکن شد. دروس فقه و اصول و حدیث و رجال را در محضر علمای اعلام چون آیت الله حاج شیخ حسین حلی، سید ابوالقاسم خویی، سید محمد شاهرودی و آقا بزرگ تهرانی، کسب فیض کرد. در همین ایام، بنا به نظر و توصیه علامه طباطبائی، در مسائل سلوکی و عرفانی، به موانست و مراوده آیت الله حاج شیخ عباس قوچانی وصی مرحوم قاضی و آیت الله حاج سید جمال الدین گلپایگانی پرداخت و در ادامه راه، با آیت الله حاج شیخ محمدجواد انصاری همدانی، آشنا شده و نهایتا به حضور عارف بزرگ مرحوم حاج سیدهاشم موسی حداد رسید. در تثبیت پایه های عرفان عملی خود، مجاهده ها و زحمات زیادی کشید و از فیوضات امیرالمومنین علی (ع) و عنایات حضرت سیدالشهداء (ع)، دائما بهره مند بود. سال 1377 هـ ق، در سن 33 سالگی، بعد از اتمام تحصیلات عالیه و رسیدن به فضائل ظاهری و کمالات باطنی، به خاطر ادای تکلیف و ترویج و گسترش علم و دین، به تهران برگشت. بعد از رحلت آیت الله بروجردی و تحرکات طاغوتی حکومت پهلوی، رهبر فقید انقلاب (آیت الله خمینی) را همراهی و فعالیتی مؤثر داشت. علامه بزرگوار پس از 23 سال تلاش و سکونت در تهران، سال 1400 هـ ق، به شهر مشهد هجرت و پانزده سال آخر عمر خود را آنجا گذراند. وی در سال 1416 هـ ق، در ماه صفر، در همان جا رحلت فرمود.
ساختاربندی کتاب:
جلد اول: 364 صفحه: شامل ابحاث:
1. بحث اول: قرآن، راهنما به بهترین آئین هاست؛
2. بحث دوم: قرآن هادی سبل سلام و گرایش از ظلمت به نور و ورود در صراط مستقیم است؛
3. بحث سوم: احکام قرآن، منطبق بر حق، و جاودانی است؛ و تفسیر آیه: «و إنک لتلقی القرآن من لدن حکیم علیم؛ و حقا و حقیقتا بر تو آیات قرآن، از جانب خداوند حکیم و علیم، القاء میشود» (نمل/ 6)
بعضی از عناوین این کتاب عبارتند از: قرآن کتاب هدایت و هشدار است. حکم قصاص در قرآن حکم حیاتی است- معنای شفاعت قرآن در دنیا و ظهور آن در آخرت- مقام امام و ولایت تحقق وجود خارجی قرآن است- در معنای اینکه قرآن چگونه نور است؟- رابطه قرآن با انسان کامل و انسان کامل با قرآن- متعدیان و متجاوزان، قرآن را به دلخواه خود می خواهند- حرمت قتل نفس در اسلام، از جمله حرمت سقط جنین- انتحار و خودکشی قتل نفس است و در اسلام حرام است- دیه مرد و زن و مقدار دیه جنین بر حسب مراتب حمل- سلامت زن در آن است که یا حامله باشد یا بچه شیر دهد- بستن لوله های رحم زنان حرام است گرچه خود و شوهرانشان اجازه دهند- طلاق، راه علاج در صورت عدم توافق رأی حکمین است- همه آیات قرآن به سوی سبل سلام دعوت می نماید- گفتار علامه طباطبایی در تفسیر صراط مستقیم- مواعظ سید الشهدا (ع) و انکار کوفیان- در معنای قرآن و فرقان- معجزات انبیا ناشی از جمعیت نفوس آنهاست- آیات قرآن متکی بر علم است- ذکر داستانه ا و قصص قرآن برای چه فایده ای است؟- امام وجود عینی و خارجی قرآن است و...
جلد دوم: 544 صفحه؛ وضعیت نشر: (مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، 1413ق):
مطالب این مجلد مربوط به نقش و موقعیت قرآن به عنوان یک کتاب آسمانی است، که به طور کلی بحث درباره اصول مسلمه الهیه می کند. و به همین جهت به نقد و یررسی برخی از کج فهمی ها از آیات کریمه قرآن مجید می پردازد.
4. بحث چهارم: قرآن، روشن کننده همه چیز است و قابل نسخ نیست.
جلد سوم: 422 صفحه؛ وضعیت نشر: (مشهد، انتشارات نور ملکوت قرآن، 1421 ق)
5. بحث پنجم: منطق قرآن، توحید خالص در جمیع شئون است؛
6. بحث ششم: سیر قرآن در آیات أنفسی؛
7. بحث هفتم: ثمره قرآن، تربیت انسان کامل است.
اهم مباحث این مجلد:
1. خطبه هایی از امیر المومنین (ع) درباره عظمت قرآن
2. فلسفه جهاد در اسلام، ایثار و انفاق توحید به فاقدین آن است.
3. جریان برده داری در تاریخ و نظریه اسلام درباره بردگی
4. دخالت های ناروای انگلیس در سرنوشت ملت ایران
5. رهبر و مرشد الی الله باید عارف به قرآن باشد.
6. عدم پذیرش آیات قرآن از علایم کفر است.
7. لزوم بازگشت به قرآن و احکام آن
8. آداب و آثار تلاوت قرآن و لزوم تدبر در آن و...
جلد چهارم: 515 صفحه؛ وضعیت نشر: (مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، 1410ق)
8. بحث هشتم: سیر آفاقی قرآن و عظمت اخلاق آن
9. بحث نهم: عربیت و اعجاز قرآن
10. بحث دهم: عظمت و اصالت قرآن کریم
11. بحث یازدهم: قاطعیت و واسعیت قرآن عظیم
12. بحث دوازدهم: غیر قابل تغییر بودن و عمومیت قرآن مجید.