ایمان ابی طالب

این کتاب یکی دیگر از آثار ارزشمند شیخ مفید می باشد کتاب «ایمان ابیطالب» است. درباره ابوطالب اختلاف نظر بسیار است و آنچه مهم است نوع برداشت ها از زندگی بزرگ مردی چون ابوطالب است. به شهادت تاریخ ابوطالب قسمت اعظم عمرش را در دفاع از اسلام و ارزش های راستین آن و نیز پیامبر اسلام گذرانده است و در این مسیر، خشم غضب قبیله خود، قریش را به جان خریده است، طعنه ها را پذیرفته است، رنج ها و سختی های شعب ابیطالب را که در واقع نوعی بایکوت و تحریم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قریش علیه نهضت جوان و انقلابی اسلام به رهبری پیامبر است، تحمل نموده است و در واضع مختلف با گفتارهایی به نثر و شعر حمایت خود را از پیامبر اعلام نموده است.
معلم اکبر، شیخ مفید در کتاب "اوائل المقالات" صفحه 45 می نویسد: "شیعیان امامیه در مورد این مطلب که پدران رسول خدا (ص) از آدم (ع) تا عبدالله به خداوند عزوجل ایمان داشته و موحد بوده اند اتفاق نظر دارند."
سپس می افزاید: "و شیعیان بر اینکه ابوطالب، مؤمن از دنیا رفت و آمنه بنت وهب، مادر پیامبر، بر آئین توحید بود، اجماع و وحدت نظر به طور کامل دارند.
در کتاب ایمان ابی طالب شیخ به ذکر اشعار و گفتارهایی از ابیطالب عموی پیامبر و پدر امام علی (ع) می آورد و از این طریق ایمان ایشان بر خداوند و رسول خدا را اثبات می کند. مطالب کتاب بسیار مختصر و به زبان عربی می باشد. ابیات زیر از جمله ابیاتی است که در این کتاب آمده است:
ابی طالب یقول فی اللامیه السائره المعروفه:
لعمری لقد کلفت وجدا باحمد *** واجبته حب الحبیب المواصل
وجدت نفسی دونه و حمــــیته *** و دارأت عنه بالذری و الکلاکل
این قصیده مشهور با چنین مطلعی 111 بیت است که اهل ادب، تاریخ و سیره آن را روایت کرده و افرادی چون ابن جنی و بغدادی آن را شرح داده اند.
از دیگر ابیات این قصیده بلند بالا بیت دیگری است که صراحتا بر اقرار ابی طالب بر توحید و اعتراف بر حقانیت نبوت نبی اکرم دارد و آن بیت این است:
فایــده رب العــــــباد بنصره *** و اظهر دینا حقــــه غیر باطل

معرفی اجمالی نویسنده:
محمد بن محمد نعمان بغدادی ملقب به شیخ مفید در ذیقعده سال 336 هجری قمری در ده فرسنگی بغداد متولد شد. وی استاد شیخ طوسی و سید مرتضی علم الهدی بود. فقیه و علم کلام شیعی که بیشتر در علم کلام تبحر داشت و مکتب کلامی شیعه در عصر او به اوج کمال رسید. او در مناظرات دینی مهارت خاصی داشت و مناظراتش با قاضی عبدالجبار رئیس فرقه متعزله بغداد و قاضی ابوبکر باقلانی رئیس اشاعره معروف بود. گویند لقب «مفید» را علی بن عیسی معتزلی در عهد جوانی، در نتیجه مباحثه با وی به او داد. در حدود 200 اثر به او نسبت داده شده که این کتاب ها از جمله آنهاست: ارکان فی دعائم الدین، العیون و المحاسن، اصول الفقه، الکلام فی وجوه اعجاز القرآن، تاریخ الشریعه.
ابن الندیم در فن دوم از مقاله پنجم الفهرست که درباره متکلمین شیعه بحث می کند از او به عنوان "ابن المعلم" (فرزند معلم) یاد می کند و ستایش می نماید. ابویعلی جعفری که داماد مفید بوده است گفته است که مفید شب ها مختصری می خوابید، باقی را به نماز یا مطالعه یا تدریس یا تلاوت قرآن کریم می گذرانید. شیخ بزرگوار شیخ مفید در شب جمعه 3 رمضان سال 413 هـ.ق در بغداد، پس از 75 سال تلاش و خدمت ارزنده درگذشت و مورد تـجـلـیـل فـراوان مردم و قدردانى علما و فضلا قرار گرفت و به تعبیر شاگرد بزرگوارش شیخ طوسى که خود حاضر در صحنه بوده است، روز وفات او از کثرت دوست و دشمن براى اداى نماز و گـریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است. هشتاد هزار تن از شیعیان او را تشییع کردند و سید مرتضى علم الهدى بر او نمازگزارد و در حرم مطهر امام جواد (ع) پائین پاى آن حضرت و نزدیک قبر استادش ابن قولویه مدفون گردید. می گویند سخنوران غیر شیعه که از تأثیر سخن شیخ و استحکام منطق او در دعوت به مذهب تشیع به تنگ آمده بودند با درگذشت وی آسوده شدند.