سرزمین عراق و بین النهرین در دوره ساسانیان

در دوره ساسانی مهمترین ناحیه شاهنشاهی ایران، سرزمین عراق و بین النهرین امروز بوده که همیشه میدان جنگ در میان ساسانیان و رومیان می شده است. بیشتر مردم این سرزمین از نژاد سامی بوده اند و به زبانهای سامی سخن می رانده اند و خدمت بزرگی که به ایران کرده اند این است که علوم یونانی و به اصطلاح «علوم اوایل» را از زبان یونانی به زبان سریانی که زبان ایشان بوده است ترجمه می کرده و طب و ریاضیات و نجوم و فلسفه را در ایران انتشار داده و دانشمندان بسیار نیز از ایشان برخاسته اند.
زبانشان در دربار ساسانی نیز رواج بسیار یافته بود و پیش از آن مخصوصا در دوره هخامنشیان زبان آرامی تقریبا زبان اداری ایران شده بود. در میان ایشان نیز چند فرقه بوده اند که عقاید خاصی داشته اند و پیروان طریقه مخصوص بوده اند، از آن جمله پیروان «ابن دیصان» که اروپائیان به او «باردسان» می گویند و پیروان «مرقیون» که اروپائیان او را «مارسیون» می نامند. فرقه دیگری نیز بوده است که همان «صابئین» باشد که در قرآن گاهی نامشان دنبال نام یهود و نصاری آمده است.