موفقیت یک پیام، وابسته به چهار شرط است که اولین آنها مربوط است به ماهیت خود پیام، به غنی بودن و قدرت معنوی خود پیام و به تعبیر قرآن کریم به حقانیت خود پیام، این یک شرط است که مربوط به پیام رسان نیست، مربوط به خود پیام است. و در اینکه حقانیت یک پیام، خود، عامل بسیار مؤثری در موفقیت آن پیام است، نه از نظر علمی و روانی و روانشناسی جای تردید است و نه از نظر منطق دینی و مذهبی.
قرآن مجید روی این مطلب تکیه دارد که یک امر اگر حق و حقیقت باشد، خود همان حقیقت بودن عاملی است برای بقاء آن، و نیز باطل بودن، بی محتوا بودن، بی فایده و بی اثر بودن یک پیام، خود، عامل فنای آن و چیزی است که از درون آن را از بین می برد.
مثلی در قرآن مجید در این زمینه هست که می فرماید: «انزل من السماء ماء فسالت اودیة بقدرها فاحتمل السیل زبدا رابیا و مما یوقدون علیه فی النار ابتغاء حلیة او متاع زبد مثله کذالک یضرب الله الحق والباطل فاما الزبد فیذهب جفاء و اما ماینفع الناس فیمکث فی الارض کذلک یضرب الله الامثال؛ از آسمان آبی فرو فرستاد، پس دره ها و مسیل ها به وسعت خود جاری شدند، و سیلاب، کف بالا آمده ای برداشت، و از آنچه (از فلزات) بر آتش ذوب می کنند تا زیور و کالایی سازند (نیز) مانند آن کفی برمی آید. خداوند حق و باطل را چنین مثل می زند. اما کف به کنار می رود، و آنچه مردم را سود می دهد در زمین می ماند. خداوند این گونه مثل ها می زند.» (رعد/ 17)
به طور خلاصه معنی قسمت اخیر آیه را ذکر می کنیم: بعد از اینکه موضوع آمدن باران و راه افتادن سیل را بیان می کند، و اینکه هر جویی و هر نهری، بزرگ یا کوچک به اندازه ظرفیت خود آب می گیرد و در خلال حرکت سیل کفی روی آن قرار می گیرد و کف احیانا روی آب را می پوشاند، می فرماید: اما کف از بین می رود. آنچه که به حال مردم نافع و مفید است، یعنی خود آب باقی می ماند. بعد می گوید: این مثل، مثل حق و باطل است.
عوامل دیگری هم برای موفقیت یک پیام هست که مربوط به ماهیت و محتوای آن نیست. یک پیام وقتی می خواهد از روحی به روح دیگر برسد و در روحهای مردم نفوذ بکند، جامعه ای را تحت تاثیر و نفوذ معنوی خودش قرار بدهد، بدون شک احتیاج به پیام رسان دارد. خصوصیات و شخصیت و لیاقت پیام رسان و شرایطی که باید در پیام رسان وجود داشته باشد.
عامل دیگر، وسائل و ابزارهایی است که برای رساندن پیام به کار برده می شود. یک پیام رسان بدون شک احتیاج به یک سلسله وسائل و ابزارهائی دارد که به وسیله آنها پیامی را که مأمور ابلاغ آن است به مردم می رساند. عامل چهارم متد و سبک و اسلوب پیام رسان است، کیفیت رساندن پیام. پس چهار عاملی که در موفقیت یا شکست یک پیام مؤثرند عبارتند از:
1- ماهیت پیام (حقانیت و غنی بودن محتوای آن).
2- شخصیت خاص پیام رسان.
3- ابزار پیام رسانی.
4- کیفیت و متد و اسلوب رساندن پیام.