قیس ابن سعد بن عباده

نام او قیس و کنیه اش ابوعبدالله بود. پدرش سعد بن عباده رئیس قبیله خزرج بود و مادرش فکهیه نام داشت. قیس در سال آغازین اسلام و یا اندکی پیش از آن در مدینه به دنیا آمد. او در همان روزهای نوجوانی به پیامبر اکرم (ص) علاقه مند شد و در شمار صحابه آن حضرت درآمد. پس از حضور در غزوه بنی المصطلق در همه جنگ های زمان رسول خدا (ص) حاضر بود. قیس بن سعد در واقعه غدیر خم حاضر بود و با توجه به آن چه از رسول خدا شنیده بود (حدیث غدیر) یکی از دوازده نفری بود که تصمیم به رویارویی با ابوبکر گرفتند؛ ولی امام علی (ع) آن ها را به آرامش دعوت کرد و آنان به اعتراض لفظی بسنده کردند.
قیس در سال 19 در فتح مصر شرکت کرد و سپس ساکن همان جا شد تا این که در ماجرای اعتراض به عثمان به مدینه آمد و پس از به حکومت رسیدن حضرت علی (ع)، از سوی امام حاکم مصر شد؛ ولی توطئه های معاویه، حضرت علی را وادار به احضار قیس کرد. قیس بن سعد در نبردهای جنگ جمل و جنگ صفین و جنگ نهروان حضوری چشمگیر داشت و به جانبازی رسید. وی در دوران حکومت امام علی (ع) فرمانده شرطه الخمیس (گروهی از یاران جان نثار حضرت علی (ع)) بود. همچنین وی از سوی حضرت علی مدتی فرماندار آذربایجان شد. قیس پس از شهادت امام علی (ع) در کنار امام حسن مجتبی (ع) قرار گرفت و از فرماندهان و پیشقراولان سپاه آن حضرت شد و پس از امام حسن (ع) نیز از یاران وفادار آن حضرت به شمار می آمد. گفته شده که وی بسیار بلندقد بود و مردی سخاوتمند و شجاع شناخته می شد و در سال 59 یا 60 هجری دار فانی را وداع گفت.