ابوبکر

نام اصلی او عبدالله بن عثمان و کنیه و لقب او عتیق و صدیق اکبر بود. به اعتقاد تسنن اولین خلیفه بعد از پیامبر اکرم (ص) است. نام پدرش عثمان مکنی به ابی قحافه و مادرش ام الخیر سلمی بود. در سال 571 یا 572 میلادی حدود سه سال بعد از عام الفیل در مکه و در میان قبیله تیم بن مره یکی از طوایف قریش به دنیا آمد. در جوانی به بازرگانی و تجارت اشتغال داشت و چون پدرش تاجر و ثروتمند بود و یکی از پسرعموهایش هم از سرمایه داران و بازرگانان بزرگ مکه بود، او هم به بازارهای عربستان رفت و آمد میکرد و با تجار و رؤسای عشایر آشنایی و معامله داشت. باسواد بود و شاید خواندن و نوشتن را در این سفرها از راهبان و غلامان مسیحی یاد گرفته بود. او پس از مدتی از بعثت پیامبر اکرم مسلمان شد. اما پدر و برادرش تا فتح مکه مسلمان نشدند.
از برجسته ترین حادثه زندگی اش همراهی او با پیغمبر در هجرت به مدینه و پنهان شدن در غار ثور از دست کفار است که اهل سنت برای این مسئله اهمیت زیادی قائلند ولی مفسران شیعی و حتی برخی از اهل سنت با توجه به جمله «لاتحزن» که اشاره به آیه 40 سوره بقره است (پیغمبر به او توصیه کردند از چیزی نترس) بر این باورند که این همراهی تصادفی بوده و با توجه به ترس و وحشت او، فضیلتی به شمار نمی آید. از سابقه نظامی او چیزی در دست نیست. بعضی اوقات، فرمانده و یا عهده دار مسئولیتی بوده است. دخترش عایشه یکی از زن های پیامبر اسلام بود. ابوبکر تا زمان حیات رسول الله مانند یکی از اصحاب، زندگی خود را میگذراند. ولی از روزی که وفات رسول خدا اتفاق افتاد که آن روز بسیار حساس و خطرناک شد، سیاست های متضاد و تعصبات و حب و بغض های کهن و رقابت مهاجرین و انصار که در سایه شخصیت پیغمبر خدا پنهان شده بود، فرصت پیدا کرد تا خود را نشان دهد. از همان روز، ابوبکر دست به اقداماتی زد که از نظر شیعه مردود و منافی با سنت و سفارش پیغمبر بود.
1- او با چند نفر دیگر در مکانی بنام شورای سقیفه بنی ساعده مصالح سیاسی را بر سفارش ها و وصیت پیامبر مقدم کرد و بعد از چندین ساعت محاجه و مجادله با یکدیگر بالاخره به پیشنهاد عمر ابن خطاب، او زمام خلافت را بدست گرفت و خود را جانشین رسول خدا معرفی کرد؛ با اینکه به تواتر خلافت و وصایت امام علی (ع) داماد پیغمبر، بعد از رسول خدا گفته شده بود. او پیراهن خلافت را به تن کرد در صورتی که میدانست، حق علی (ع) است و به این ترتیب، مقام خلافت را که به عقیده شیعه امری است الهی و در امتداد رسالت، به صورت یک امر عادی و تابع نظر دولتمردان خود و از مقوله امور دنیوی گرداند.
2- پس از مدت زمان کوتاهی از فوت پیامبر، ابوبکر علی رغم آیه تطهیر 33 سوره احزاب که در شأن دختر و داماد و فرزندان پیغمبر نازل شده بود، به آنها ستم و توهین کرد و حرمت و حقوق اهل بیت پیغمبر را رعایت نکرد. کارگزارانش به حکم او، علی (ع) را با تهدید به قتل و سوزاندن خانه اش، به مسجد بردند و به بیعت با او وادار کردند و این عمل موجب خشم شدید حضرت فاطمه زهرا (س) شد، بطوریکه به مسجد رفت و او را مورد خطاب قرار داد و توبیخ شدید نمود. بعد از اینکه با او بیعت شد، خود را خلیفة الله و خلیفه رسول الله خواند و بعدها هم به رأی و میل خود، برای خودش جانشین معرفی کرد و خلافت را به عمربن الخطاب واگذار نمود.
3- از کارهای ناشایست دیگر ابوبکر بعد از رحلت پیغمبر خاتم این بود که ملک «فدک» را که هدیه و هبه رسول الله به دخترش فاطمه زهرا بود، به قهر و غلبه از دست دختر پیامبر بیرون آورد و آن را مصادره کرد. فاطمه برای دفاع از حق خود به مسجد رفت و در جمع مهاجرین و انصار طی خطبه ای مفصل رفتار ابوبکر را شدیدا مورد حمله و غضب قرار داد. او اثبات کرد که این ملک هدیه پیغمبر به اوست، نه اینکه ارث باشد و برای این مطلب هم علی (ع) و حسنین و ام ایمن را شاهد آورد. بعد فاطمه زهرا با خشم و قهر از مسجد بیرون رفت، او دیگر آنقدر رنجیده و آزرده شده بود که اجازه نداد ابوبکر و عمر به عیادتش بروند و یا بعد از فوت حضرتش در مراسم نماز و تدفین او شرکت کنند.
به روایت محدثین و مفسرین اهل سنت، ابوبکر تفسیر بعضی آیات را نمی دانست و در بعضی آیات دیگر دچار اشتباه می شد. او حتی بعد از خلافت خود می گفت: استعفای مرا بپذیرید که من بهترین شما نیستم تا وقتی علی (ع) در بین شماست. این اعمال ابوبکر و بسیاری اعمال دیگر او، سبب شد که عده ای از مسلمانان و اهل تشیع، خلافت او را غیرقانونی میدانند و رفتار و کردار او را به شدت مورد انتقاد قرار میدهند. او در حدود سه سال بعد از پیامبر خدا از دنیا رفت.

منـابـع

کلیــد واژه هــا