توبه اولين منزل اهل سلوك و اهل عبادت و عبوديت است. اگر كسی آهنگ تقرب نزد پروردگار را داشته باشد، برای اينكه خود را آماده كند بايد از گذشته سياه و تيره خود باز گردد و توبه كند.
انسان تا در اين دنيا هست و رشته حياتش باقی است و تا وقتی كه مرگ مستقيما به او روی نياورده است، مهلت برای توبه كردن دارد. تنها در وقتی كه انسان در چنگال مرگ گرفتار است و هيچ اميدی به نجات ندارد توبه مورد قبول واقع نمی شود، آن ساعات و لحظات آخر كه در تعبيرات حديثی، ساعت معاينه ناميده شده است، يعنی لحظه ای كه انسان مرگ را و جهان ديگر را معاينه می كند، به چشم می بيند، در عين اينكه هنوز زنده است، دنيای ديگر را در مقابل خود حاضر می بيند.
قبل از آن لحظه، توبه انسان قبول است ولی در آن لحظه ديگر توبه مقبول نيست، همچنانكه در عالم آخرت هم توبه معنی ندارد. نه انسان در آنجا حال توبه پيدا می كند و نه فرضا اگر بخواهد توبه كند، كه قطعا توبه واقعی نخواهد بود و فقط يك عمل ظاهری است، توبه او پذيرفته است.