روش، رفتار و سیرت امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از دو جهت قابل بررسی است؛ یکی در «عصرغیبت» و دیگری در «دوران ظهور». از آنجا که این سیرت ها می تواند برای ما نمونه ها و سرمشق های خوبی باشد، در این مقام درباره برخی از سیرت های دوران ظهور حضرت اشاره می کنیم:
1- سیرت تربیتی و اخلاقی
1- «چون «قائم» ما قیام کند، دستش را بر بندگان می گذارد و عقول آنها را متمرکز ساخته و اخلاقشان را به کمال می رساند. در پرتو عنایات و ارشادات حضرت مهدی (عج)، مغزها و اندیشه ها شکوفا می شود و بدین وسیله تمام کوته بینی ها، تنگ نظری ها و رذایل اخلاقی که منشاء بسیاری از درگیری های اجتماعی است، از بین می رود.
2- «در دولت مهدی (عج) به همه مردم، حکمت و علم بیاموزند.»
3- «زمانی که مهدی (عج) قیام کند، خداوند در قلب بندگان بی نیازی افکند.»
4- اگر «قائم» ما قیام کند... کینه ها از سینه ها بیرون رود.»
5- «چون «قائم» قیام کند... ایمان را بر هر ناصبی ]دشمن اهل بیت[ عرضه می کند، اگر به راستی آن را بپذیرد از او می گذرد و اگر نپذیرد، گردنش را می زند.»
6- «او مردم را به سوی کتاب خدا، پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، ولایت علی ابن ابی طالب علیه السلام و بیزاری از دشمنان او دعوت می کند».
7- «سیرت و سنت او سیرت و سنت من است. مردم را بر دین و آیین من به پا خواهد داشت و آنان را به کتاب پروردگارم دعوت می کند.»
2- سیرت اجتماعی
1- «زمین را سراسر قسط و عدل می کند، همانگونه که سراسر ستم و دشمنی شده بود.»
2- «مهدی(عج) به شما نشان خواهد داد که سیرت عادلانه چگونه است.»
3- «عدالتش همه را فرا می گیرد.»
4- «به خدا سوگند، مهدی(عج) عدالت را همچنان که سرما و گرما وارد خانه ها می شود، وارد خانه های مردمان کند.»
5- «روابط نامشروع، مشروبات الکی و رباخواری از بین می رود، مردم به عبادت و اطاعت روی می آورند، امانت ها را به خوبی رعایت می کنند، مردمان شرور نابود می شوند و افراد صالح باقی می مانند.»
6- «هنگامی که «قائم» ما قیام کند، دوستی واقعی و صمیمیت حقیقی پیاده می شود، هر نیازمندی دست می برد و از جیب برادر ایمانی اش به مقدار نیاز برمی دارد و برادرش او را منع نمی کند.»
7- «جاده های اصلی را توسعه دهد، هر مسجدی که بر سر راه باشد تخریب می کند، بالکن ها را می شکند، پنجره هایی که به کوچه باز شود، هر بالکن، فاضل آب و ناودانی را که به کوچه ها باشد، از بین می برد.»
8- «شما را مژده می دهم به آمدن مهدی(عج)... ساکنان آسمان و زمین از او راضی هستند. او سرمایه ها را به طور صحیح تقسیم می کند. مردی از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم، پرسید: به طور صحیح یعنی چه؟ فرمود: یعنی به مساوات میان مردم تقسیم می کند.»
9- «مهدی(عج) اموال را میان مردم چنان به تساوی تقسیم کند که دیگر نیازمندی یافت نمی شود تا به او زکات دهند.»
3- سیرت سیاسی
1- «هنگامی که «قائم» قیام کند، هر دولت باطلی از بین می رود.»
2- «در آن روز حکومتی جز حکومت اسلامی نخواهد بود.»
3- «بدون تردید آیین محمد صلی الله علیه وآله وسلم، به هر نقطه ای که شب و روز می رسد، خواهد رسید و دیگر اثری از شرک روی زمین نمی ماند.»
4- «او فقط شمشیر را شناسد.»
5- «دولت مهدی(عج)، شرق و غرب جهان را فرا خواند.»
6- «دشمنان خدا را می کشد تا خدا راضی گردد.»
7-«هنگامی که مهدی(عج) قیام کند، زمینی باقی نمی ماند مگر آن که گلبانگ محمدی (ا شهدان لااله الله و اشهد ان محمدا رسول الله) در آن بلند گردد.»
8- «امام زمان با اهل ذمه چه خواهد کرد؟ فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم با آنان پیمان می بندد، آنان هم با کمال خضوع، با دست خودشان جزیه می پردازند.»
9- «چون قیام کند به عدالت حکومت کند، و در زمان او ستم ریشه کن، و راه ها امن می گردد...».
10- «او در میان نابکاران شمشیر نهد و از هیچکس توبه نپذیرد. وای به حال کسی که با مهدی(عج) بستیزد.»
11- «خدایا! از تو امید داریم که دولت با کرامت امام زمان را به ظهور آوری، و اسلام و اهلش را با آن عزت بخشی، و نفاق و اهل نفاق را ذلیل و خوار گردانی.»
12-«...خداوند به وسیله حضرت مهدی(عج) این امت را پس از آن که تباه شده اند، اصلاح می کند..»
13- «یاران قائم، شمشیرهای خویش را بر زمین ننهند تا این که خدای عزوجل راضی شود.»
14- «هنگامی که «قائم» ما خروج کند، خون است و عرق ریختن، و سوار مرکب ها بودن در میدان های مبارزه.»
15- «کجا است درهم شکننده شوکت متجاوزان؟ کجا است ویران کننده بناهای شرک و نفاق؟ کجا است نابوده کننده اهل نادرستی و عصیان و طغیان؟ کجا است...؟»
4-سیرت اقتصادی
1- «در آن زمان، امت من چنان از نعمت برخوردار شوند که هرگز امتی آنچنان از نعمت برخوردار نشده باشد، سرتاسر زمین محصول دهد و هیچ چیز را از آنان دریغ ندارد و اموال، انبوه شود. هرکس نزد مهدی(عج) آید و بگوید به من مالی ده، او بی درنگ می گوید بگیر.»
2- «در دولت مهدی(عج) رباخواری از بین می رود.»
3- «مهدی(عج) به کارگزاران خود در تمامی بلاد فرمان می دهد که شهرها را آباد سازند.»
4- «زمین به وسیله مهدی(عج) آباد، خرم و سرسبز می شود.»
5- «تمام معادن و گنج های زیر زمینی در حکومت او آشکار و استخراج می شود و در روی زمین مخروبه ای باقی نمی ماند، مگر آن که به وسیله آن حضرت آباد می شود.»
6- «زمین همه نباتات خود را می رویاند و دام ها فراوان می شوند.»
7- «به هنگام ظهور آن حضرت، آسمان باران فراوان دهد و زمین هیچ روییدنی را در دل نگاه نمی دارد.»
8- «اموال را بدون آن که شمارش نماید، تقسیم می کند.»
9- «زمانی که «قائم» ما قیام کند، قطایع زمین هایی که زمامداران و حکام جور در مالکیت خود در آورده و یا واگذار کرده اند از بین می رود، به طوری که دیگر قطایعی در میان نخواهد بود.»
10- «مهدی(عج) اموال را میان مردم چنان به تساوی قسمت می کند که دیگر نیازمندی یافت نمی شود تا به او زکات دهد.»
5- سیرت علمی
1- «علم و دانش 27 حرف شعبه و شاخه است و تمام آنچه پیامبران برای مردم آورده اند، دو حرف بیش نبوده، و مردم تاکنون جز آن دو حرف را نشناخته اند، اما هنگامی که «قائم» ما قیام کند، 25 حرف دیگر را آشکار می سازد.»
2- هنگامی «قائم» ما قیام کند، خداوند آنچنان گوش و چشم شیعیان ما را تقویت می کند که میان آنها و «قائم»، نامه رسان نخواهد بود. با آنها سخن می گوید و سخنش را می شنوند و او را می بینند در حالی که او در مکان خویش است و آنها در نقاط دیگر.»
3- «مومن در زمان «قائم» در حالی که در مشرق است، برادر خود را در مغرب می بیند، همچنین کسی که در مغرب است، برادرش را در مشرق می بیند..»
4- «بادها را مسخر او خواهم کرد. ابرهای تندرآگین سخت را، رام او خواهم نمود. و او را از طریق اسبابی – که برای سفر به آسمان ها است- به سفر کردن به آسمان ها موفق خواهم داشت».
6-سیرت قضایی
1- «.....او بین مردم مانند حضرت داوود ] برحسب باطن و واقع[ قضاوت کند.»
2- «مهدی(عج) براساس داوری های حضرت «داود» و «سلیمان» داوری می کند و مطالبه گواه و دلیل نمی کند.»
3- «بین اهل تورات با تورات و بین اهل انجیل با انجیل و بین اهل زبور با زبور و بین اهل قرآن با قرآن، قضاوت خواهد کرد.»
4- «حتی زنان در خانه ها با کتاب خدا و سنت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم قضاوت می کنند.»
5- «در حکمش رشوه راه ندارد.»
7- سیرت احیاگری
1- «او آنچه را که از کتاب و سنت متروک مانده، زنده خواهد کرد.»
2- «خداوند به وسیله او بدعت ها را نابود می سازد و گمراهی ها را از بین می برد و سنت ها را زنده می کند.»
3- «خداوند به وسیله او زمین مرده را زنده می گرداند، دین را به دست او آشکار نموده، و حق را احقاق نماید، گرچه مشرکان خوش ندارند.»
4- «بدعتی نمی ماند جز این که از بین می برد و سنتی نمی ماند جز این که برپا می دارد.»
5- «امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه «اعلموا ان الله یحیی الارض بعد موتها» فرمود: پس از مرگ زمین به وسیله کافر شدن مردمان، خداوند آن را به وسیله «قائم» زنده می کند.»
6- «این المومل لاحیاه الکتاب و حدوده، آین محیی معالم الدین و اهله»، کجا است آن مورد آرزو برای زنده کردن کتاب قرآن و حدود آن؟ کجا است زنده کننده نشانه های دین و اهل دین؟»
8-سیرت نبوی و علوی
1- «در میان آنها با سیره رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم رفتار می کند و در میان آنها راه و روش او را انجام می دهد.»
2- «از سیره جدش رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم پیروی می کند و شیوه زندگی اش همچون امیرمومنان علیه السلام است.»
3- «مهدی (عج) روش مرا دنبال می کند و هرگز از روش من بیرون نمی رود.»
4- «بدعتی نمی ماند جز این که مهدی(عج) آن را از بین می برد و سنتی نمی ماند، مگر آن که برپای دارد.»
5- «زمانی که «قائم» قیام کند امری تازه می آورد، چنان که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در صدر اسلام امری تازه آورد.»
9- سیرت فردی
1- «مهدی(عج) بر اثر تهجد و شب زنده داری رنگش به زردی متمایل است. پدرم فدای کسی باد که شب ها در حال سجده و رکوع، طلوع و غروب ستارگان را مراعات می کند. پدرم فدای کسی که در راه خدا ملامت ملامتگران در او تأثیر نمی گذارد. او چراغ هدایت در تاریکی های مطلق است. پدرم فدای کسی که به امر خدا قیام می کند.»
2- «مهدی(عج) در برابر خداوند فروتن است، همچون عقاب، در برابر بالش.»
3- «مهدی(عج) در برابر پروردگارش چون شیشه خاشع است.»
4-«مهدی(عج) در برابر خداوند از همه متواضع تر است.»
5- «او شتابنده به سوی نیکی ها و بزرگواری ها، مبارز و سخت کوش است.»
6- «او دارای کمال موسی، شکوه عیسی و شکیبایی ایوب است.»
7- «علم به کتاب خدا و سنت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در دل مهدی ما (عج ) ریشه می دواند آن چنان که گیاه در دل مساعدترین سرزمین ریشه می دواند.»
8- «آنگاه خداوند مردی را از بهترین فرزندان و پاک ترین عترت من برمی انگیزد که سراپا عدل و برکت و پاکی است، از کوچک ترین حق کشی چشم نمی پوشد.... او فرمان خدا را پیروی می کند، با کسی حساب خویشاوندی ندارد، و سنگی روی سنگ نگذارد (از متاع دنیا چیزی برنگیرد.)
9- «مهدی(عج) را با سکینه و وقار، شناخت حلال و حرام، نیاز همگان به او، بی نیازی او از همه خواهید شناخت.»
10- «او داناترین، حکیم ترین، پرهیزکارترین، بردبارترین، بخشنده ترین و عابدترین مردمان است»....دیدگانش در خواب فرو می رود، ولی دلش همیشه بیدار است و فرشتگان با او سخن گویند،... دعایش همواره به اجابت می رسد. اگر در مورد سنگی نفرین کند، از وسط به دو نیم می شود.»
11- «مهدی(عج) دو نشانه بارز دارد که با آنها شناخته می شود، یکی دانش بیکران و دیگری استجابت دعا.»
12- «دانش او از همه افزونتر و مرحمتش از همه گسترده تر است.»
13- «به خدا سوگند که لباس مهدی (عج) جز پوشاکی درشت، خوراک او جز غذایی سخت و بی خورش نیست.»
14- «او نیز در حق خود تعهد می کند که از راه آنها برود، جامه ای مثل جامه آنها بپوشد، مرکبی همانند مرکب ها آن ها سوار شود آن گونه که مردم می خواهند، و به کم راضی و قانع شود، زمین را به یاری خداوند پر از عدالت کند، چنان که پر از ستم شده باشد. خدا را آن طور که شایسته است بپرستد، و برای خود دربان و نگهبان اختیار نکند.»
15- «تقوا را پیشه خود می سازد و از روی بصیرت و هدایت گام برمی دارد.»
10- سیرت مدیریتی
1- «مهدی(عج) بخشنده ای است که مال را به وفور می بخشد. بر کارگزاران و مسئولان دولت خویش بسیار سخت می گیرد، بر بینوایان بسیار رئوف و مهربان است.»
2- «حضرت مهدی(عج) یارانش را در همه شهرها پراکنده می کند، و به آنان دستور می دهد که عدل و احسان را شیوه خود سازند، و آنان را فرمانروایان کشورهای جهان گرداند و به آنان فرمان می دهد که شهرها را آباد سازند.»
3- «والیان خود را به شهرها می فرستد و دستور می دهد که عدالت را در میان مردم پیاده کنند.»
4- «او دقیقا فرمان خدا را اجرا می کند، با کسی حساب خویشاوندی ندارد، سنگ روی سنگ نگذارد... و خداوند به وسیله او درهای حق و حقیقت را بگشاید و درهای باطل را ببندد.»
5- «حق را احقاق نماید.»
6- «بدعتی در همه جهان نمی ماند جز این که از بین می برد، و سنتی نمی ماند جز این که برپای می دارد.»
7- «مهدی(عج) با یاران خود مشورت می کند.»
8- «وزیران حضرت مهدی(عج)، همه «عجم» غیرعرب هستند، و در میان آن ها حتی یک نفر هم «عرب» نیست، اما به عربی سخن می گویند و آنها خالص ترین و برترین وزیران هستند.»
9- «به کتاب خدا عمل می کند و هر کجا منکری را ببیند، آن را زشت و ناپسند شمرده و انکار نماید.»
10- «سرپرست خیرخواه.»
11- «او بر رویه نیکان رفتار می نماید.»
12- «او برای مردم از خودشان سزاوارتر، از پدر و مادرشان مهربانتر، و در برابر خداوند از همه متواضع تر است. آنچه به مردم فرمان می دهد، خود بیش از دیگران به آن عمل می کند، و آنچه مردم را از آن نهی کند خود بیش از همگان از آن پرهیز می کند.
13- «چون مهدی(عج) ظهور کند، خواهش های نفسانی را به هدایت آسمانی بازگرداند، پس از آن که رستگاری را به هوای نفس بازگردانده باشند. آرا و افکار را پیرو قرآن کند، پس از آن که قرآن تابع رأی خود گردانده باشند..، کسی بر شما حکومت خواهد کرد که غیر از خاندان حکومت های امروزی است، او مسئولان و کارگزاران را بر اعمال بدشان کیفر خواهد داد... پس مهدی(عج) به شما نشان خواهد داد که روش عادلانه در حکومت چگونه است و آنچه را که از کتاب و سنت متروک مانده زنده خواهد ساخت.»