تسبیح موجودات از نظر قرآن

یکی از حرف هایی که قرآن کریم روی آن تکیه کرده است مسئله تسبیح موجودات و تحمید موجودات هر دو است. قرآن در بعضی از بیانات خودش می گوید تمام ذرات وجود، خدا را تسبیح می کنند و حمد می کنند، یعنی طبق منطق قرآن مثلا چوب و فلز، خدا را تسبیح می کنند، ذرات هوا تسبیح گوی خدا هستند، هر ملکول از ملکول های آب و هر ذره کوچکتر از اتم خدا را تسبیح می کند. حال ما اول باید ببینیم اصلا قرآن چنین حرفی را می زند یا نمی زند. ابتدا آیات را می خوانیم، بعد ببینیم بشر به حسب عقل و فهم و عرفان خودش چقدر توانسته خود را به این منطق قرآن نزدیک کند. پس ما دو مرحله داریم: یکی اینکه آیا قرآن چنین مطلبی را بیان کرده یا نکرده است، دوم اینکه بشر در تلاش و تکاپوی خودش چقدر خود را به این حقیقت نزدیک کرده است.
قرآن این مطلب را با عبارات مختلف در جاهای مختلف گفته است. من مقداری را که در نظر دارم و حفظ هستم برایتان عرض می کنم. یکی در سوره بنی اسرائیل است که شاید از همه جا عام تر و صریح تر بیان فرموده است، می فرماید: «و ان من شیء الا یسبح بحمده و لکن لا تفقهون تسبیحهم؛ هیچ موجودی نیست مگر اینکه به ستایش او تسبیح می گوید، ولی شما تسبیحشان را نمی فهمید.» (اسراء/ 44) هیچ چیزی نیست "ان من شیء" یعنی "ما من شیء" چیزی نیست مگر آنکه خدا را تسبیح می کند، تسبیح مقرون به حمد، ولی شما تسبیح آنها را نمی فهمید، یعنی نگو من گوشم را که پای این چوب یا درخت می گذارم نمی شنوم که او خدا را تسبیح می کند، همین طور ذرات بدن خود. طبق گفته قرآن هر سلول از سلول های پوست و گوشت و استخوان و خون من و هر مویی از موهای بدن من دائما در تسبیح حق تعالی است، در حالی که من نمی شنوم. قرآن می گوید بله، شما نمی شنوید و بلکه "نمی فهمید" تعبیر می کند، نمی گوید "لا تسمعون"، می گوید: «و لکن لا تفقهون» و میان این دو فرق است. اگر "لا تسمعون" باشد (یعنی) ممکن است ما بفهمیم چنین چیزی هست ولی نمی شنویم، مثل اینکه ما الآن می فهمیم که در این فضا امواج رادیویی از ایستگاه های مختلف رادیویی دنیا هست ولی نمی شنویم. اما قرآن می گوید "ولی این مطلب را نمی فهمید"، نه تنها نمی شنوید، بلکه نمی فهمید، فهم نمی کنید، هنوز فهمتان کوتاه است.