آزادی اجتماعی در قرآن

در نص "قرآن مجید"، یکی از هدف هائی که انبیاء داشته اند این بوده است که به بشر آزادی اجتماعی بدهند یعنی افراد را از اسارت و بندگی و بردگی یکدیگر نجات بدهند. "قرآن" کتاب عجیبی است! بعضی از معانی و مفاهیم است که در یک عصر به اصطلاح گل می کند، زنده می شود، اوج می گیرد، ولی در عصر های دیگر اگر نگاه بکنید، آن قدر اوج نداشته است. در بعضی از عصر ها می بینیم که برخی از کلمات به حق اوج می گیرد، وقتی به "قرآن" مراجعه می کنیم، می بینیم چقدر در "قرآن" این کلمه اوج دارد، و این عجیب است.
یکی از حماسه های قرآنی، همین موضوع آزادی اجتماعی است. من خیال نمی کنم که شما بتوانید جمله ای زنده تر و موجدار تر از جمله ای که در این مورد در "قرآن" هست پیدا کنید. شما در هیچ زمانی پیدا نخواهید کرد، نه در قرن هجدهم، نه در قرن نوزدهم و نه در قرن بیستم. در این قرن هائی که شعار فلاسفه بشر آزادی بوده است، و آزادی بیش از اندازه زبانزد مردم بوده و شعار واقع شده است.
شما جمله ای پیدا کنید زنده تر و موجدار تر از این جمله ای که "قرآن" دارد: «قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمة سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا و لا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله؛ بگو: ای اهل کتاب! بیایید بر سر سخنی که میان ما و شما مشترک است بایستیم که جز خدا را نپرستیم و کسی را با او شریک نکنیم و هیچ کس از ما دیگری را به جای خداوند صاحب اختیار نگیرد» (آل عمران- 64).
ای "پیامبر"! به این کسانی که مدعی پیروی از یک کتاب آسمانی گذشته هستند، به این یهودی ها، به این مسیحی ها، به این زرتشتی ها و حتی شاید به این صابئی ها که در "قرآن" اسمشان آمده است و به همه ملت هائی که پیرو یک کتاب قدیم آسمانی هستند این طور بگو: بیائید همه ما جمع شویم دور یک کلمه، زیر یک پرچم. آن پرچم چیست؟ دو جمله بیشتر ندارد، یک جمله اش این است: «الا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا»؛ در مقام پرستش، جز خدای یگانه چیزی را پرستش نکنیم، نه مسیح را بپرستیم، نه غیر مسیح را و نه اهرمن را پرستش کنیم، جز خدا هیچ موجودی را پرستش نکنیم.
جمله دوم: «و لا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله»؛ این که هیچ کدام از ما دیگری را بنده و برده خودش نداند و هیچ کس هم یک نفر دیگر را ارباب و آقای خودش نداند. یعنی نظام آقائی و نوکری ملغی. نظام استثمار، و مستثمر ملغی. نظام لامساوات ملغی. هیچ کس حق استثمار و استعباد دیگری را نداشته باشد. تنها این آیه نیست، آیاتی که در "قرآن" در این زمینه هست زیاد است. چون می خواهم عرایضم را به طور فشرده عرض کنم بعضی هایش را می گویم.