محمد ابن مسلم ثقفی

محمدبن مسلم بن ریاح ابوجعفر الطحان الثقفی الکوفی، از بزرگان و اصحاب خاص امام باقر و امام صادق علیهماالسلام بسیار فقیه و عابد متقی و از اطرافیان این دو امام بزرگوار شیعه و از اصحاب کوفه است. او چهار سال در مدینه در خدمت امام محمد باقر (ع) (امام پنجم شیعیان) بود و بهره های علمی در دین و معارف کرد و بعد در محضر امام جعفر صادق (ع) (امام ششم شیعیان) بود و استفاده می کرد. از خود او روایت شده که گفت: 30000 حدیث از امام باقر و 16000 حدیث از امام صادق اخذ کردم و روایت است که عبدالله بن ابی یعفور (عالم جلیل القدر و موثق) خدمت امام صادق رسید و عرض کرد که: «برای من ممکن نیست که دائم خدمت شما بیایم و سئوالاتم را جواب بگیرم، زیرا از طرفی مردم نزد من می آیند و مسئله می پرسند و ممکن است من جواب آن را ندانم، حال چکنم؟» حضرت فرمودند: «تو به نزد محمدبن مسلم برو، زیرا او در نزد پدرم موجه بود و از او روایت زیادی گرفته است» و خود محمدبن مسلم روایت می کند که شبی خوابیده بودم، زنی آمد و در زد و نگران گفت که دخترم را درد زائیدن گرفت و در همان حال مرد، ولی فرزندش زنده است. من چه کار کنم؟ و حکم شرع چیست؟ من به او گفتم: ای زن، مثل این مسئله را، روزی از حضرت محمد باقر پرسیدند، آن حضرت فرمود: که شکم مرده را بشکافند و فرزند زنده را بیرون آرند، تو هم همین کار را بکن. بعد به او گفتم: من که در گوشه ای هستم و با کسی مراوده ای ندارم، تو از کجا مرا پیدا کردی؟ زن گفت: من نزد ابوحنیفه رفتم، چون او صاحب نظر و رأی است ولی گفت من در این مسئله چیزی نمی دانم و تو نزد محمدبن مسلم ثقفی برو و بعد جواب مسئله را برای من بیاور.
نقل است که محمد، مردی ثروتمند و بزرگ و جلیل القدر بود، حضرت باقر (ع) به او فرمود که ای محمد، متواضع باش. محمد بن مسلم در کوفه، زنبیلی پر از خرما کرد و ترازویی برداشت و بر درب مسجد نشست و مشغول خرما فروشی شد. قومش به او گفتند: این کار تو باعث خجالت ماست، او گفت که مولایم مرا امر کرده بر اینکاری که من از آن دست برنمی دارم. گفتند لااقل در دکان آرد فروشی بنشین. بعد برای او سنگ آسیا و شتری تهیه کردند که اینکار کند لذا محمد گندم و جو را آرد می کرد و می فروخت و از این جهت او را (طحان) گویند. محمد بن مسلم ثقفی، در سال 150 هـ ق، از دنیا رحلت کرد.