اطاعت در قلمرو مسائل قضایی

اگر پیامبر به حکم آیاتی یگانه رهبر سیاسی است به حکم آیاتی دیگر، یگانه مرجع قضایی نیز می باشد و داوری داوران دیگر به فرمان و نصب او رسمیت پیدا می کرد چنانکه می فرماید: «یأیها الذین ءامنوا أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أولى الأمر منکم فإن تنازعتم فى شى ء فردوه إلى الله و الرسول إن کنتم تؤمنون بالله و الیوم الاخر ذالک خیر و أحسن تأویلا؛ ای افراد با ایمان خدا را اطاعت کنید و پیامبر خدا و صاحبان فرمان از خود را اطاعت نمایید اگر در چیزی نزاع کردید آن را به خدا و پیامبر ارجاع دهید اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید، این برای شما بهتر است و عاقبت و پایان نیکویی دارد.» (نساء/ 59)
اگر این آیه دستور می دهد که مشکلات قضایی را به خدا و رسول او بازگردانیم مقصود از ارجاع به خدا ارجاع به نماینده ی او است. به خاطر همین اصل که پیامبر یگانه مرجع قضایی مسلمانان است، خدا گروهی را که با وجود پیامبر، به حکام باطل مراجعه می کردند، سخت نکوهش می کند ومی فرماید «أ لم تر إلى الذین یزعمون أنهم آمنوا بما أنزل إلیک و ما أنزل من قبلک یریدون أن یتحاکموا إلى الطاغوت و قد أمروا أن یکفروا به؛ اى پیامبر! آیا نمى بینى کسانى را که خود را مسلمان مى پندارند و مى گویند به تمام کتب آسمانى که بر تو و انبیاء پیشین نازل شده است ایمان آوردیم، در عین حال داورى هاى خود را به نزد طاغوت مى برند، در حالى که به آنها دستور داده شده که هرگز فرمان طاغوت را نبرند؟!» (نساء/ 60)
سپس قرآن اضافه مى کند: «و یرید الشیطان أن یضلهم ضلالا بعیدا؛ مراجعه به طاغوت یک دام شیطانى است که مى خواهد انسانها را از راه راست به بیراهه هاى دوردستى بیفکند.» (نساء/ 60)
ناگفته پیدا است که آیه فوق همچون سایر آیات قرآن یک حکم عمومى و جاودانى را براى همه مسلمانان در سراسر اعصار و قرون بیان مى نماید، و به آنان اخطار مى کند که مراجعه کردن به حکام باطل، و داورى خواستن از طاغوت، با ایمان به خدا و کتب آسمانى سازگار نیست، به علاوه انسان را از مسیر حق به بیراهه هایى پرتاب مى کند که فاصله آن از حق، بسیار زیاد است، مفاسد چنین داورى ها در به هم ریختن سازمان اجتماعى بشر بر هیچکس پوشیده نیست، و یکى از عوامل عقب گرد اجتماعات محسوب مى شود.
"طاغوت" از ماده طغیان است و این کلمه با همه مشتقاتش به معنى سرکشى و شکستن حدود و قیود، و یا هر چیزى که وسیله طغیانگرى و یا سرکشى است مى باشد، بنابراین آنها که داورى به باطل مى کنند "طاغوت" هستند، زیرا حدود و مرزهاى الهى و حق و عدالت را شکسته اند.
در حدیثى نیز از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: «الطاغوت کل من یتحاکم الیه من یحکم بغیر الحق؛ هر کس به غیر حق حکم کند و مردم او را به داورى بطلبند، طاغوت است.»
مراجعه به طاغوت، دام شیطانی است که می خواهد انسانها را از راه راست (داوری پیامبر معصوم) به بیراه ببرد. این آیات، پیامبر را یگانه رهبرسیاسی و مرجع قضایی معرفی می کند و مسلمانان را موظف می دارد که حتما به او مراجعه کنند و از مراجعه به غیر که همگی مظاهر طاغوت و حکام باطل و خودکامه اند، خودداری نمایند و فرمانهای او را محترم بشمارند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا