تفسیر القرآن الکریم (سوره های طارق و اعلی و زلزال)

این کتاب یکی از آثار و تألیفات صدرالدین شیرازی (ملاصدرا) است.
- تفسیر سوره طارق: در این مکتوب عربی مختصری از اسرار سوره طارق از دیدگاه فلسفی بیان می گردد مفسر در ابتدای تفسیر می نویسد: آنچه در زیر می آید نکته ها و رموزی است که خدای بزرگ بر قلب این بنده آبق اضافه کرده و من نیز سر آن دارم که این رموز را به سلک نظم کشم و در دسترس عموم گذارم. ایشان نخست هر آیه را ذکر می کند سپس به تقاضای جایگاه بحث با عقیده و نظر فلسفی خود آن آیه را تفسیر می کند. - تفسیر سوره اعلی: تفسیری عرفانی- فلسفی به زبان عربی است که در 10 تسبیح مرتب شده و بارها با کشف الفواید به چاپ رسیده است.
- تفسیر سوره زلزال: تفسیری عرفانی- فلسفی و به زبان عربی است.

زندگینامه صدرالدین شیرازی (ملاصدرا):
محمد بن ابراهیم شیرازی ملقب به صدرالدین و مشهور به ملاصدرا یا صدرالمتالهین در حدود سال 979 یا 980 هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدرش ابراهیم بن یحیی قوامی یکی از وزرای دولت صفویه و مردی با نفوذ و ثروتمند بود که با نهایت کوشش به تربیت و تعلیم یگانه پسر خود کمر همت بست. زندگانی ملاصدرا را می توان به سه دوره تقسیم نمود: 1- دوره طلبگی و تلمذ و بحث و مطالعه کتب قدما و آرای حکما در شیراز و اصفهان. در این دوره وی به تتبع و تفحص آرای فلاسفه و کلام و فلاسفه مشائی و اشراقی اشتغال داشت. 2- مرحله تهذیب نفس و ریاضت و مکاشفه در روستای کهک (در نزدیکی قم) که نهایتا به کشف حقایق ربانی و علوم الهی منجر گردید. 3- مرحله تألیف و تدریس در شیراز در مدرسه ای که الله وردی خان، والی فارس بنا نهاده بود. طی این دوره ملاصدرا تقریبا تمام آثار خود را تألیف کرد. ملاصدرا حکمت الهی و فلسفه اسلامی را وارد مرحله جدید کرد، وی در آنچه علم اعلی یا علم کلی یا فلسفه اولی با حکمت الهی خوانده می شود و تنها همین بخش است که به حقیقت، فلسفه است و فلسفه حقیقی خوانده می شود، مقام فلاسفه پیش را تحت شعاع قرار داد، اصول و مبانی اولیه این فن را تغییر داد و آن را بر اصولی خلل ناپذیر استوار کرد. آخوند تا پایان عمر در شیراز به تألیف و تدریس پرداخت و در این ایام هفت بار پای پیاده به مکه سفر کرد که در بازگشت از هفتمین سفر، در بصره در سال 1050 هجری قمری درگذشت.
اساتید: شیخ بهاءالدین عاملی مشهور به شیخ بهایی، میرداماد، میرابوالقاسم فندرسکی عارف و زاهد و ریاضی دان بی همتای آن عصر و...
شاگردان: ملاصدرا شاگردان بسیاری را تربیت کرد اما از مشهورترین آنها: ملامحسن فیض کاشانی و مولا عبدالرزاق لاهیجی بودند که هر دو علاوه بر داشتن سمت شاگردی، داماد وی نیز بودند.
آثار: الحکمة المتعالیه (اسفار اربعه)، شرح الهدایة، المبدا و المعاد، حدوث العالم، المشاعر، شرح شفا، الشواهد الربوبیه، اجوبة المسائل، تفاسیر بعضی از سوره های قرآن کریم و...

ساختاربند کتاب:
- ترجمه تفسیر سوره طارق شامل: مقدمه مترجم، مقدمه مولف، مقدمه تفسیر:
1. در تفسیر آیه: قسم به آسمان و ستاره شب رو
2. در تفسیر آیه: تو چه دانی که ستاره شب رو چیست؟
3. در تفسیر آیه: هیچ کس نیست فکر نگهبانی بر اوست
4. درتفسیر آیه: انسان بنگرد از چه خلق شده است
5. در تفسیر آیه: از آبی جهنده که از ما بین پشت و...
6. در تفسیر آیه: که خدا به باز آوردنش تواناست
7. در تفسیر آیه: روزی که نهان ها آشکار می شود
8. در تفسیر آیه: انسان نه نیرو دارد نه یار
9. در تفسیر آیه: به آسمان بازگشت دار و زمین شکاف دار
10. در تفسیر آیه: که این گفتاری قاطع است و شوخی نیست
11. در تفسیر آیه: که آنها نیرنگی کنند و من نیز تدبیر می کنم
12. در تفسیر آیه: کافران را مهلتی ده، اندکی مهلتشان ده
بعد از ذکر 12 مورد، عناوینی در تفسیر سوره طارق به شرح زیر آمده است: لعمه اشراقی، رهنمودهای عقلی، یادآوری، مناجات، کشف
- تفسیر سوره اعلی: شامل مقدمه مولف و 7 تسبیح به شرح زیر:
- تسبیح اول در تفسیر آیه های 1-3
- تسبیح دوم در تفسیر آیه های 4-5
- تسبیح سوم در تفسیر آیه های 6-9
- تسبیح چهارم در تفسیر آیه های 10- 13
- تسبیح پنجم در تفسیر آیه های 14-16
- تسبیح ششم در تفسیر آیه 17
- تسبیح هفتم در تفسیر آیه های 18-19
- تفسیر سوره زلزال شامل مقدمه مولف و مواد زیر است:
1- در تفسیر آیه: هنگامی که زمین به لرزش خویش بلرزد
2- در تفسیر آیه: و زمین گرانیهای خویش برون کند
3- در تفسیر آیه: و انسان گوید آن را چه شده است
4- در تفسیر آیه: آن روز زمین اخبار خویش بگوید
5- در تفسیر آیه: برای آنکه پروردگارت به آن وحی کرده است
6- در تفسیر آیه: آن روز مردمان متفرق بروند
7- در تفسیر آیه: تا اعمال خویش بینند
8- در تفسیر آیه: هرکه هم وزن ذاره ای نیکی کرده باشد
دیگر عناوین: آگهی دادن، دلیل کلامی، اشاره ای نوری، یادآوری، هدایت حکمت آمیز، حکمت الهی، حکمت قرآنی
این کتاب در سال 1363 توسط انتشارات مولی در تهران چاپ و منتشر گردیده است و ترجمه و تعلیق کتاب بر عهده محمد خواجوی بوده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا