انس بن مالک

ابوحمزه، انس بن مالک، صحابه و خادم پیامبر اسلام (ص)، که در حکومتهای غاصب، خدمت کرد.
او از انصار مدینه و از طایفه خزرجی بنی نجار بود.
تولد او در سال سوم بعثت پیغمبر است و بعد از مهاجرت آن حضرت به مدینه، مادرش، او را که 10 ساله شده بود، حضور پیغمبر برد و درخواست نمود که حضرت او را بپذیرند و از آن موقع تا پایان زندگی پیغمبر، انس خدمتکار آن حضرت بود.
وی بسیار ثروتمند بود و پسران و دختران و عائله زیادی داشت و بعضی از فرزندانش در فقه و علم و زهد، به مقام والایی رسیدند.
خودش بهره مندی از این نعمات الهی، مثل ثروت، عائله زیاد و طول عمرش را مدیون دعای پیغمبر خدا می دانست.
خود می گوید که در جنگ بدر و بعضی غزوات دیگر، همراه پیغمبر بوده، اما نامش جزو شرکت کنندگان در جنگ بدر نیست. ولی در جنگ حدیبیه، فتح مکه، حنین و جنگ خیبر را بعضی مورخین نقل کره اند، لیکن باید بیشتر در تاریخ جستجو کرد.
بعد از رحلت پیامبر اسلام (ص) انس از طرف ابوبکر، برای جمع آوری اموال و صدقات، به بحرین رفت و در زمان خلافت عمربن الخطاب، با او بیعت کرد. و چون عمر، ابوموسی اشعری را والی بصره نمود، انس و برادرش «براء بن مالک» را همراه ابوموسی به بصره فرستاد. در فتوحات ایران، مدتی از فرماندهان سپاه مسلمانان بود.
در زمان عثمان و شورش مردم بر علیه او، انس در بصره مردم را به یاری عثمان دعوت می کرد. اما در زمان خلافت علی (ع)، از مواضع او و زندگیش، اطلاع چندانی در تاریخ نیست. گویا او از جانبداری خاصی، دوری کرده است. وی بعدا در خدمت معاویه بود و در زمان خلافت یزید بن معاویه و مخالفانش با حسین بن علی بن ابیطالب (ع)، آن زمان که حسین (ع)، با کوفیان سخن گفت و خود را معرفی کرد، چند نفر را شاهد بر خود و خانواده و جدش رسول خدا گرفت که از آن حمله همین انس بن مالک، و سهل بن سعد ساعدی و جابربن عبدالله انصاری بود.
در زمان خلافت یزید بن معاویه، آن زمان که سر مقدس حسین بن علی (ع) را نزد «عبیدالله ابن زیاد»، در دربار کوفه بردند، او در مجلس حضور داشت. سپس در دورانی که «عبدالله بن زبیر» حاکم بصره شد، انس، امام جماعت آنجا بود. و بعد از قتل عبدالله بن زبیر، که حجاج بن یوسف ثقفی، والی مکه و مدینه گردید، بین او و حجاج به دلائلی از جمله، همراهی با ابن زبیر و مختار و... اختلاف افتاد و حجاج برای اینکه او را حقیر و خوار کند دستور داد تا به گردن و به نقلی بر دستهای او و بعضی دیگر از صحابه پیغمبر، مهر بزنند.
اهل تسنن از جمله بخاری و صحیح مسلم، انس بن مالک را راوی حدیث و یکی از اصحابی می دانند که احادیث بسیار زیادی از رسول خدا، ابوبکر، عمر، معاذبن جبل و ابوهریره نقل کرده، و شمار آنها را بیشتر از دو هزار حدیث می دانند.
اما در منابع شیعه، برخی چون شیخ طوسی، او را فقط خادم پیامبر اسلام دانسته و برخی او را از منحرفان به امام علی (ع)، معرفی کرده اند و بیشتر شهرتش در انحراف از علی (ع) را یکی روایت معروفی به نام (روایت مناشده) می دانند که او حدیث غدیر خم را که خود شاهد آن بوده است و منقبت و فضیلت آن حضرت را، به بهانه پیری و فراموشی، پنهان نمود و امام علی (ع)، او را به همین سبب نفرین کرد و او به مرض پیسی مبتلا شد.
کناره گیری او در دوران خلافت علی بن ابیطالب (ع)، از آن حضرت همچنین از امام صادق (ع) منقول است که انس بن مالک، یکی از 3 نفری بود که بر پیغمبر خدا دروغ بستند. دو نفر دیگری یکی ابوهریره و دیگری یکنفر زن بود.

منـابـع

کلیــد واژه هــا