زندگی و الوهیت عیسی مسیح در کلام مسیحی (گفتار مسیح)

گفتار مسیح
یکی از مهمترین استدلالاتی که مسیحیان برای الوهیت مسیح ذکر می کنند استدلال به برخی از فرمایشات حضرت عیسی (ع) است.

اتحاد با خدا
یکی از استدلالت الوهیت مسیح ذکر می کنند این جمله مسیح است که فرمود: من و پدر یکی هستیم (یوحنا 30:10). و یا آیه مسیح در آیه ای دیگر می فرماید: ای پدر قدوس اینها (حواریون) را که به من دادی به اسم خود نگاه دار تا یکی باشند چنانکه ما هستیم. (انجیل یوحنا 17:12). و نیز در یوحنا می فرماید: "و نه برای اینها فقط سؤال می کنم بلکه برای آنها نیز که بوسیله کلام ایشان به من ایمان خواهند آورد". 21 تا همه یک گردند چنانکه تو ای پدر در من هستی و من در تو تا ایشان نیز در ما یک باشند تا جهان ایمان آرد که تو مرا فرستادی. 22 و من جلالی را که به من دادی به ایشان دادم تا یک باشند چنانکه ما یک هستیم. 23 من در ایشان و تو در من تا در یکی کامل گردند (یوحنا 17: 23-20). مسیحیان از مجموع آیات فوق به یکی از واضح ترین استدلالات خود بر الوهیت مسیح می رسند زیرا مسیح خود گفته من با پدر یکی هستیم یعنی ذات هر دو یکی است.

نقد و بررسی
الف) اگر به ادامه همین آیه دقت شود می بینیم که منظور مسیح این نبوده که خداست زیرا وقتی یهود اعتراض می کنند که تو با این حرف خود را خدا دانستی پس مستوجب مرگی در ادامه مسیح می فرماید: «آیا در تورات نوشته نشده است که من گفتم شما خدایان هستید؟ پس اگر آنانی را که کلام خدا به ایشان نازل شد خدایان خواند "آنکه را که خدا تقدیسش کرده و او را فرستاده به شما سزاوارتر است" یعنی من سزاواترم به این معنی خدا (سرور) باشم تا شما و پر واضح است که به معنای خدا و سرور ظاهری است نه خدای واقعی دلیل بر این مطلب همان ضرب المثلی است که در ادامه برای آنها زد و فرمود: "در شریعت شما به شما اطلاق خدایان می شود در حالی که خدایان حقیقی نیستید پس این لفظ بخاطر آن بر شما اطلاق شده چون که کلمه خدا پیش شما آمده است و من نیز در این فضیلت با شما شریکم یعنی آمدن کلمه خدا به نزد من" و هر کسی که به این معنی مورد لطف خدا قرار گیرد با خدا متحد است چرا که دوست نمی دارد مگر آنچه خدا دوست دارد و دوشمن نمی دارد مگر آنچه خدا دشمن دارد همانند پیامبران و انبیا. لازم به ذکر است که در زبان یونانی خدا دو مفهوم دارد یکی خدا به معنای قادر متعال و دیگری به معنای خدا به معنای (رب) و سرور و حضرت عیسی توضیح می دهد که منظور این آیه نوع دوم آن است.
ب) یکی بودن دو نفر هیچ وقت این را نمی رساند که ذاتشان یکی است و در اصطلاح هر گاه دو نفر هدفشان یکی بود یکی خوانده می شوند چنانکه حواریون یکی خوانده شدند، ای پدر قدوس اینها (حواریون) را که به من دادی به اسم خود نگاه دار تا یکی باشند چنانکه ما هستیم. (انجیل یوحنا 12:17). آیا عیسی دعا می کرد تا همه شاگردانش به یک هویت منفرد مبدل شوند؟ خیر، بدیهی است که عیسی برای اتحاد اندیشه و مقصود آنان دعا می کرد، همان طور که او و خدا متحد بودند یعنی حواریون هم با هم یکی هستند درست همانند آنکه مسیح با خدا یکی است پس اگر یکی بودن حواریون با هم یعنی یکی بودن هدفشان یکی بودن مسیح با خدا هم به این معنا خواهد بود و آیا یکی بودن حواریون با هم به معنای اتحاد در ذاتشان باشد یعنی یک ذات واحد دارند. علاوه بر این در کتاب مقدس نمونه های دیگری وجود دارد که دو نفر با هم یک محسوب شدند ولی واقعا یک نبودند مثلا در این آیه کارنده و سیراب کننده یکی محسوب شدند دقت کنید پولس رسول می گوید: من کاشتم اپلس آبیاری کرد لکن خداوند نمو بخشید لهذا نه کارنده چیزی است و نه آب دهنده بلکه خدای رویاننده و کارنده و سیراب کننده یک هستند (قرنتیان 3:6). منظور پولس آن نبود که او و اپلس دو شخص در یک شخص بودند؛ منظور وی آن بود که آنها مقصود متحدی داشتند. واژه یونانی که پولس در اینجا از آن برای یک (هن) استفاده کرد، از نظر دستوری خنثی است، بطور تحت اللفظی یک چیز معنی می دهد، و نشانگر وحدت در همکاری است. پولس می گوید: من کاشتم و اپلس آبیاری کرد. کارنده و سیرآب کننده یک هستند. و همینطور در کتاب مقدس نسبت به زن و شوهر همین لفظ استفاده شده و اگر این مورد با دو مورد قبل یعنی "یک بودن پولس و آپولس" و "یک بودن خدا و مسیح" مقایسه کنیم و بخواهیم یک معنای مشترک برایشان در نظر بگیریم چاره ای نیست جز اینکه همان معنای یکی بودن در هدف را انتخاب کنیم و هیچ اشاره ای به یکی بودن در ذات در این سه عبارت وجود ندارد. و یا قدیس پولس در رساله اول به قرنتیان می نویسد: لکن کسی که با سرور پیوندد یکروح است (اول قرنتیان 6:17) غزالی می نویسد این ایه نشان می دهد همان تعبیری که ما از آیه فهمیدیم پولس نیز همین برداشت را داشته است. چنانچه خود عیسی مسیح نیز تاکید می کند: آنگاه عیسی ندا کرده گفت: "آنکه به من ایمان آورد نه به من بلکه به آنکه مرا فرستاده است ایمان آورده است. و کسی که مرا دید فرستنده مرا دیده است" (یوحنا :12 44:45) و یا در رساله اول یوحنا می خوانیم کسی هرگز خدا را ندید اگر یکدیگر را محبت نماییم خدا در ما ساکن است و محبت او در ما کامل شده است. 13 از این می دانیم که در وی ساکنیم و او در ما زیرا که از روح خود به ما داده است. و ما دیده ایم و شهادت میدهیم که پدر پسر را فرستاد تا نجات دهنده جهان بشود. هر که اقرار می کند که عیسی پسر خداست خدا در وی ساکن است و او در خدا. و ما دانسته و باور کرده ایم آن محبتی را که خدا با ما نموده است. خدا محبت است و هر که در محبت ساکن است در خدا ساکن است و خدا در وی (رساله اول یوحنا 16.12.4). اگر ما به یکدیگر محبت کنیم می توانیم در خدا ساکن شویم و خدا نیز در ما و در عین حال خدا هم نباشیم عیسی مسیح هم می تواند در خدا ساکن باشد و خدا هم در وی در عین حال خدا و یکی از شخصیت های تثلیث نباشد.

پدر در من است و من در پدر
یکی از استدلالات ارباب کلیسا برای اثبات الوهیت مسیح آیه ذیل می باشد نه برای اینها فقط سوال می کنم بلکه برای آنها نیز که به وسیله کلام ایشان را به من ایمان خواهند آورد تا یک گردند چنانکه تو ای پدر در من هستی و من در تو تا ایشان نیز در ما یک باشند تا جهان ایمان آرد که تو مرا فرستادی. (یوحنا 17:20). و همین طور بعضی از نصوص دیگر که دلالت دارد بر اینکه خدا در مسیح حلول کرده است مانند یوحنا 11:14. آیا باور نمی کنی که من در پدر هستم و پدر در منست سخن هائی که من به شما می گویم از خود نمی گویم لکن پدری که در من ساکن است او این اعمال را می کند مرا تصدیق کنید که من در پدر هستم و پدر در من است و الا مرا بسبب آن اعمال تصدیق کنید امین آمین به شما می گویم هر که به من ایمان آرد کارهایی که من می کنم او نیز انجام می دهد و بزرگتر از اینها نیز خواهد کرد. و این کلام مسیح به نظر دانشمندان کلیسا بر این مطلب گواهی می دهد که مسیح خداست زیرا به وضوح گفته است خدا در مسیح است و مسیح در خدا و یکی از بهترین دلیل بر الوهیت مسیح بشمار می آید.

نقد و بررسی
و در ابتدای امر هم چنین به ذهن می رسد که این آیه بر ذات مشترک مسیح و خدا دلالت دارد ولی با اندک تاملی پرده از روی این تصور کنار می رود و نشان می دهد منظور مسیح از گفتار اتحاد واقعی با خدا نبوده بلکه اشاره به نوعی اتحاد مجازی دارد. و نه تنها مسیح بلکه تمامی ایمان دارن نیز می توانند در پدر و پدر نیز در ایشان باشد و با خدا متحد باشند. چرا که تفاوتی بین نظریات و رفتار و باور هایشان وجود ندارد همانطوری که مسیح اینطور بود این نوع اتحاد با خدا مستلزم الوهیت مسیح نیست بلکه شدت ارتباط مسیح با خدا را می رساند و مردان خدا همیشه این گونه هستند و نمی خواهند مگر همان چیزی که خدا می خواهد و انجام نمی دهند مگر همام چیزی که خدا می پسندند. وقتی به جملات مشابه این آیه در انجیل برخورد می شود به وضوح دیده می شود که منظور انجیل از این آیه همین بوده مثلا در نامه اول یو حنا آمده است که: هر که اقرار کند عیسی پسر خداست خدا در وی ساکن است و وی در خدا نامه اول یوحنا 4:15. همچنین مثل این حرف را در جای دیگری تکرار می کند که: خدا محبت است و کسی که در محبت ساکن است در خدا ساکن است و خدا در او (ساکن است)، (نامه اول یوحنا 4:16). یوحنا از این جمله معنای مجازی فهمیده نه اتحاد حقیقی با خدا وگرنه که باید بگوییم همه ایمان داران خدا هستند و هیچ کسی چنین باوری ندارد و جای شکی باقی نمی ماند که مراد از این آیات اتحاد مجازی با خداست نه اتحاد حقیقی.

قبل از ابراهیم بودم
یکی از استدلالات مسیحیان برای الوهیت مسیح وجود روحانی و اولیه مسیح قبل از آمدن به این دنیا است. استوارت الیوت می نویسد: از میان تمام مردان و زنانی که روی زمین زندگی می کنند تنها در مورد عیسی می توان گفت که زندگیش با تولدش آغاز نشده و او پیش از آنکه به این دنیا بیاید وجود داشته در انجیل یوحنا (8:59) می گوید: پدرتان ابراهیم بخاطر اینکه روزگار من را ببیند مسرور و شادمان شد و آنرا دید و خوشنود گشت یهودیان گفتند تو که پنجاه سال بیشتر نداری چگونه ابراهیم را دیده ای؟ به آنها گفت براستی براستی به شما می گویم که من قبل از ابراهیم هم بودم و یا باز در انجیل یوحنا (16:28) آمده که مسیح می گوید: «من از نزد پدر بیرون آمدم و در جهان وارد شدم». و یا در یوحنا می فرماید: و الآن تو ای پدر مرا نزد خود جلال ده به همان جلالی که قبل از آفرینش جهان نزد تو داشتم. (یوحنا 5:17). از مجموع این آیات استفاده می شود که مسیح می خواهد بگوید خداست خدایی که به صورت انسان در میان ما آمد.

نقد و بررسی
باور ما مسلمانان این است که انبیا و اولیا خدا دارای خلقتی نوری و روحانی قبل از این جهان بودند اتفاقا مسیحیان نیز همین باور را دارند و مسیح را نخست زاده تمام آدمیان میدانند (نخست زاده تمامی آفریدگان)، (کولسیان 1:15) و یا سلیمان می نویسد یهوه مرا مبداء طریق خود داشت قبل از اعمال خویش از ازل. 23 من از ازل برقرار بودم از ابتدا پیش از بودن جهان (امثال 8:22:23). حضور جسمی مسیح تا قبل از میلاد آن حضرت منتفی است و بدون شک در یک برهه مسیح لباس جسم پوشید و نه بیشتر چنانکه در اناجیل و رساله ها آمده است. اما اینکه روح مسیح پیش از ابراهیم بوده باشد هیچ اشکالی ندارد پس مراد از دیدن ایام ابراهیم، حضور روحی است. چنانکه در آیات قبل از این، عین همین مطلب در مورد ابراهیم آمده که «پدر شما ابراهیم شادی کرد بر اینکه روز مرا ببیند و دید» (یوحنا 8:56). و این فرمایش مسیح که من قبل از ابراهیم هم بودم مراد مطمئنا وجود روحانی مسیح است ولذا هیچ دلالتی برای خدا بودن مسیح ندارد بلکه فقط می گوید خلقت روحانی مسیح قبل از ابراهیم بوده و در کتاب مقدس می توان به آیاتی دست یافت که بگوید خدا روح مسیح را قبل از همه موجودات خلق کرده و این هیچ دلیلی بر الوهیت کسی نمی تواند باشد. و همچنان که ما برای پیامبر گرامی اسلام و انبیا و ائمه معصومین معتقدیم که خلقت نورانی آنها هزاران سال قبل از خلقت جسمانی آنها بوده است (کنت نبیا و الادم بین الماء و الطین) طبق برخی از آیات کتاب مقدس خلقت اولیه مسیح هزاران سال قبل از خلقت جسمانی وی بوده ولی این مطلب دلیلی بر خدا بودن مسیح نمی تواند باشد .بار دیگر، مضمون آن نشان می دهد که این برداشت صحیح است. اینبار یهودیان می خواستند عیسی را به دلیل این ادعا که ابراهیم را دیده است سنگسار کنند، اگر چه به گفته آنان عیسی هنوز 50 سال هم نداشت. (آیه 57) پاسخ طبیعی عیسی آن بود که حقیقت را درباره سن خود بگوید. بنابراین طبعا به آنان گفت که او زنده بود، پیش از آنکه ابراهیم متولد شود! غزالی می نویسد: گذشته از تمام اینها، اینکه مسیح قبل از ابراهیم بوده باشد نمی تواند دلیل بر الوهیت او باشد فقط و فقط این را ثابت می کند که وجود روحانی مسیح قبل از وجود جسمانی ابراهیم بوده است و نه بیشتر. همچنین پولس در رساله اش به اهل قرنتیان می گوید: ما بوسیله حکمت خدا که در سری پیچیده شده است سخن می گوئیم، این حکمت محجوب را که خدا سابقا خلق کرده است را برای مجد ما آماده کرده است اول قرنتیان 2:7. گذشته از این حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که مسیح ازلی بوده باز هم این تازگی ندارد و در مورد ملکیصدق نیز همین مطلب آمده است: «زیرا این ملکیصدق … بی پدر و بی مادر و بی نسب نامه و بدون ابتدای ایام و انتهای حیات» (عبرانیان 1:3:7).

من هستم
نورمن گایسلر در کتاب پاسخ به اتهام می نویسد: شاید قوی ترین ادعای مسیح مبنی بر اینکه یهوه است در یوحنا 8:58 باشد که می فرماید قبل از آنکه ابراهیم باشد من هستم این گفته ادعای برابری با من هستم سفر هروج را دارد هنگامی که موسی از اسم خدا سوال کرد وی فرمود: خدا به موسی گفت: “هستم آنکه هستم. (خروج 3:14) یهودیانی که این کلام را می شنیدند به خوبی معنای آن را می دانستند به همین خاطر سنگ ها را برداشتند تا او را به جرم کفر گویی بکشند.

بررسی و نقد
در یوحنا 8:58، ترجمه های متعددی سخن عیسی را چنین منعکس می کنند پیش از آنکه ابراهیم پیدا شود، من هستم. آیا عیسی در اینجا همانطور که تثلیث گرایان ادعا می کنند تعلیم میداد، که او با عنوان من هستم معروف بود؟ و همانطور که آنها ادعا می کنند، آیا این بدان معناست که او یهوه در عهد عتیق بود، چون ترجمه کینگ جیمز در خروج 3:14 می گوید: خدا به موسی گفت، هستم آن که هستم ؟در خروج 3:14 (ترجمه کینگ جیمز) از عبارت من هستم بصورت عنوانی برای خدا استفاده می شود تا معلوم دارد که او واقعا وجود داشت و به هر آنچه وعده میداد، عمل می کرد. اسفار پنجگانه موسی و گزیده هایی از کتب انبیا، تألیف دکتر ج. ح. هرتس، درباره آن عبارت می گوید: برای اسرائیلیان گرفتار در اسارت، مفهوم آن چنین بود، (اگر چه او هنوز قدرتش را در مورد شما نشان نداده است، اما چنین خواهد کرد؛ او جاودان است و قطعا شما را رها خواهد ساخت) اکثر معاصرین از ترجمه رشی مفسر فرانسوی کتاب مقدس و تلمود، (من خواهم بود آنچه خواهم بود)، برای ترجمه (خروج 3:14) پیروی می کنند. عبارتی که در یوحنا 8:58 آمده با آنچه در خروج 3:14 قید شده است بسیار متفاوت است. عیسی از این عبارت بصورت اسم یا عنوان استفاده نکرد بلکه از آن بعنوان وسیله ای به منظور توضیح موجودیت ما قبل انسانی اش استفاده کرد. بنابراین، توجه کنید که بعضی از ترجمه های دیگر، کتاب مقدس یوحنا 8:58 را چگونه ارائه می دهند:
1869: پیش از اینکه ابراهیم باشد، من بوده ام. عهد جدید، ترجمه ج. ر. نیز.
1935: من وجود داشتم پیش از اینکه ابراهیم متولد شود! کتاب مقدس ترجمه آمریکایی، از ج. م. اسمیت و ا. ج. گودسپید.
1965: پیش از آنکه ابراهیم متولد شود، من همان کسی بودم که هستم. عهد جدید، ترجمه یورگ سینک.
1981: پیش از تولد ابراهیم، من بوده ام و هستم. انجیل شریف، ترجمه جدید فارسی، چاپ سوم.
1984: پیش از آنکه ابراهیم بوجود بیاید، من بوده ام. ترجمه دنیای جدید از کتاب مقدس.
به این ترتیب، مفهوم واقعی عهد جدید این است که عیسی، مدتها پیش از آنکه ابراهیم متولد شود وجود داشته است (کولسیان 1:15؛ امثال23. 8:22؛ مکاشفه 3:14).

هر که مرا ببیند پدر را دیده است
یکی از شاگردان مسیح از وی در خواست کرد: ای آقا خدا را به ما بنمایان و مسیح به او فرمود: این مدت زیادی که با شما بودم مرا نشناختی ای فیلبس؟ هر که مرا ببیند پدر را دیده است پس چگونه می گوئی به من خدا را بنمایان؟ (یوحنا 14). الستر مک کراث در ذیل این آیه می نویسد: این کلمات تاکیدی است بر این باور که پدر در پسر سخن می گوید و عمل می کند و به عبارت دیگر خدا در مسیح و از طریق او عمل مکشوف می شود و دیدن عیسی در حکم دیدن پدر است.

نقد و بررسی
این آیه همانند آیات قبل بر الوهیت مسیح دلالت ندارد چرا که مسیحیان معتقدند رویت خدا در دنیا محال است و در عهد عتیق به این نکته اشاره شده است که خداوند به موسی می فرماید تو روی مرا نخواهی دید پس اگر مسیح خدا باشد چگونه او دیده می شود؟ و همچنان که مسلمانان می گویند انبیا و ائمه آینه جلال خدایند مسیح هم خود را آینه جلال خدا می داند شاگرد مسیح وقتی از مسیح خواست که خدا را به وی نشان دهد، و این مساله امکان پذیر نبود لذا عیسی به وی گفت: هر که مرا ببیند پدر را دیده است و منظورش این بود که خدائی را که نمی توان دید پیامبرانی را فرستاده تا بجای او تبلیغ احکام الهی را انجام دهند؛ آن پیامبران فرامین و دستورات خدا را برای بشر می آورند، چنانکه مسیح خود نیز فرموده: این کلامی را که می گویم از طرف خودم نیست. و یک احتمال دیگر هم در این آیه وجود دارد که عبارت انجیل متی را تائید می کند: هیچکس پسر را نمی شناسد مگر پدر و هیچ کس پدر را نمی شناسد مگر پسر متی (11:27). و مسیح می خواهد بگوید کسی نمی تواند به حقیقت خدا با استدلال پی ببرد و شناخت خدا بر مکلف واجب است و لذا فرمود: هر که مرا ببیند پدر را دیده است یعنی من از طرف پدر به شما پیام می دهم و سپس فرمود: کلامی را که من می گویم از طرف من نیست.
(ادامه دارد...).

منـابـع

کلیــد واژه هــا