ثواب حج و عمره و جدا کردن زکات از مال

پاداش جداسازی زکات و مصرف صحیح آن
1- «عن الحسن بن علی بن فضال عن مهدی رجل من أصحابنا عن أبی الحسن الأول ع قال من أخرج زکاة ماله تاما فوضعها فی موضعها لم یسأل من أین اکتسب ماله؛ حسن بن على بن فضال از یکى از شیعیان بنام مهدى روایت کرده است که حضرت موسى بن جعفر (ع) فرمود: هر کس زکات مال خود را بطور کامل جدا کرده و آن را به مصرف صحیح آن (دادن به نیازمندان واقعى) برساند، از او سؤال نخواهد شد که مال خود را از چه راهى به دست آورده است ».
2- «عن السکونی عن جعفر بن محمد عن أبیه عن آبائه ع قال قال رسول الله ص إذا أراد الله بعبد خیرا بعث إلیه ملکا من خزان الجنة فمسح صدره و یسخی نفسه بالزکاة؛ سکونى از امام صادق (ع) روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: هرگاه اراده خداوندى به خیر و رحمت بنده اش تعلق گیرد، فرشته اى از فرشتگان را که خزانه دار بهشتند، مأمور مى کند تا دست بر سینه او بکشد تا او در اداى زکات، با گذشت و سخى الطبع گردد».
3- «و قال أمیر المؤمنین ع فی وصیته الله الله فی الزکاة فإنها تطفئ غضب ربکم؛ و نیز امیر مؤمنان على (ع) در وصیت خود فرموده است: الله الله فی الزکاة (یعنى: تقواى الهى را در پرداخت زکات مراعات کنید) زیرا (پرداخت) زکات، آتش قهر الهى را خاموش مى کند».
4- «عن عمرو بن شمر قال سمعت أبا عبد الله ع یقول حصنوا أموالکم بالزکاة و داووا مرضاکم بالصدقة و ما تلف مال فی بر و لا بحر إلا بمنع الزکاة؛ عمروبن شمر از امام صادق (ع) روایت کرده است: دارائى خود را با پرداخت زکات حفظ کنید، و بیماران خود را با دادن صدقه مداوا نمائید، و هیچ مالى -چه در خشکى و چه در دریا- از بین نمى رود مگر آنکه بخاطر ندادن زکات آنهاست».

ثواب حج و عمره
1- «عن السکونی عن أبی عبد الله ع قال إن الله عز و جل لیغفر للحاج و لأهل بیت الحاج و لعشیرة الحاج و لمن یستغفر له الحاج بقیة ذی الحجة و المحرم و صفر و شهر ربیع الأول و عشر [عشرا من ربیع الآخر؛ سکونى از امام صادق (ع) روایت کرده است که: خداوند گناهان (مسلمان) حج گزار و افراد خانواده و خویشانش را مى آمرزد، و نیز گناه کسى را که شخص حج گزار در بقیه روزهاى ذى حجه و محرم و صفر و ربیع الاول و ده روز (اول) ربیع الثانى، از براى او طلب آمرزش کند».
2- «عن أبی بصیر قال قال أبو عبد الله ع من حج یرید به الله لا یرید به ریاء و لا سمعة غفر الله له البتة؛ ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت کرده است: کسى که -براى خدا و بدون ریا، و بى آنکه بخواهد براى خود شهرتى پیدا کند- حج بجاى آورد، بدون تردید خداوند او را مى آمرزد».
3- «عن علی بن أسباط رفعه إلى أبی عبد الله ع قال کان علی بن الحسین ع یقول حجوا و اعتمروا تصح أجسامکم و تتسع أرزاقکم و ینصلح إیمانکم و تکفوا مؤنة عیالکم؛ على بن اسباط بدون ذکر نام راویان پیش از خود، از امام صادق (ع) روایت کرده است که امام زین العابدین (ع) مى فرمود: حج و عمره را بجاى آورید تا بدنهاى شما سالم، روزى شما فراوان و ایمانتان درست و شایسته گردد، و (به برکت این عمل) هزینه هاى زندگى شما و خانواده شما و دیگران نیز تأمین شود».
4- «عن إسحاق بن عمار قال قلت لأبی عبد الله ع قد وطنت نفسی على لزوم الحج کل عام بنفسی أو برجل من أهل بیتی بمالی فقال و قد عزمت على ذلک قلت نعم قال فإن فعلت ذلک فأیقن بکثرة المال؛ اسحاق بن عمار مى گوید که به امام صادق (ع) عرض کردم که: من خود را آماده کرده ام که هر سال به حج بروم و یا یکى از افراد خانواده ام را با مال خود به حج بفرستم. حضرت فرمود: تصمیم تو در این مورد، قطعى است؟! عرض کردم: آرى! فرمود: اگر این امر را محقق کنى پس یقین داشته باش که اموال تو زیاد خواهد شد و تو را به ثروت بسیار بشارت مى دهم».
5- «عن جمیل عن أبی عبد الله الصادق عن آبائه ع قال قال رسول الله ص إن الحاج إذا أخذ فی جهازه لم یرفع شیئا و لم یضعه إلا کتب الله له عشر حسنات و محا عنه عشر سیئات و رفع له عشر درجات فإذا رکب بعیره لم یرفع خفا و لم یضعه إلا کتب الله له مثل ذلک و إذا طاف بالبیت خرج من ذنوبه و إذا سعى بین الصفا و المروة خرج من ذنوبه فإذا وقف بعرفات خرج من ذنوبه و إذا وقف بالمشعر خرج من ذنوبه و إذا رمى الجمار خرج من ذنوبه فعد رسول الله ص کذا و کذا موطنا کلها تخرجه من ذنوبه ثم قال فأنى لک أن تبلغ ما بلغ الحاج؛ جمیل بن دراج از امام صادق (ع)، و آن حضرت از پدران بزرگوارش روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: کسى که قصد انجام مناسک حج دارد، هنگامى که شروع به تهیه لوازم و اسباب سفر مى کند، هیچ چیزى را برنمى دارد و نمى گذارد مگر اینکه خداوند ده حسنه در نامه اعمالش ثبت و ده گناه از آن پاک مى سازد و (مقام) او را ده درجه بالا مى برد، و هنگامى که بر شتر خود سوار مى شود (مراد، مرکب است) هیچ گامى بر نمى دارد و یا نمى گذارد مگر اینکه معادل همین پاداشها را براى او مى نویسد، و به هنگام طواف خانه خدا از (محدوده) گناهانش بیرون مى رود (آمرزیده مى شود)، و به هنگام سعى میان صفا و مروه، یا وقوف در عرفات، یا وقوف در مشعر الحرام، یا رمى جمرات نیز از گناهانش بیرون مى رود، آنگاه رسول خدا (ص) سایر مواقف حج را نام بردند و فرمودند: در هر یک از این مواقف، شخص حج گزار از گناهانش خارج مى شود؛ و سپس در ادامه سخنان خود فرمودند: کجا مى توانى به ثوابى که شخص حج گزار به آن مى رسد، برسى؟».
6- «عن عمر بن یزید قال سمعت أبا عبد الله ع یقول الحاج إذا دخل مکة وکل الله عز و جل به ملکین یحفظان علیه طوافه و صلاته و سعیه فإذا وقف بعرفة ضربا على منکبه الأیمن ثم قالا أما ما مضى فقد کفیته فانظر کیف تکون فیما یستقبل؛ عمربن یزید از امام صادق (ع) روایت کرده است: هنگامى که انسان حج گزار به مکه وارد مى شود، خداوند عزوجل دو فرشته را مى گمارد تا در طواف و نماز و سعى بین صفا و مروه از او مراقبت و محافظت کنند، و هنگامى که در عرفات توقف مى کند، آن دو فرشته دست خود را بر دوش راست او زده و مى گویند: درباره آنچه گذشت آسوده خاطر باش (گناهان گذشته تو آمرزیده شد)، حال مراقب کارهاى آینده خود باش!».
7- «عن أبی حمزة الثمالی قال رجل لعلی بن الحسین ع ترکت الجهاد و خشونته و لزمت الحج و لینته قال و کان متکئا فجلس فقال ویحک ما بلغک ما قال رسول الله ص فی حجة الوداع إنه لما همت الشمس أن تغیب قال رسول الله ص یا بلال قل للناس فلینصتوا فلما أنصتوا قال رسول الله ص إن ربکم تطول علیکم فی هذا الیوم فغفر لمحسنکم و شفع محسنکم فی مسیئکم فأفیضوا مغفورا لکم و ضمن لأهل التبعات من عنده الرضا؛ ابوحمزه ثمالى نقل مى کند که مردى به محضر امام زین العابدین (ع) عرض کرد: شما جهاد در راه خدا را و سختیهایى که داشت ترک کردى و حج خانه خدا را که آسان بود برگزیدى؟! راوى مى گوید: آن حضرت به هنگام شنیدن این سخنان تکیه داده بودند، برخاستند و راست نشستند و فرمودند: واى بر تو! آیا فرمایش رسول خدا را در حجة الوداع نشنیده اى؟! رسول خدا در موقف عرفات در حالى که آفتاب رو به غروب مى رفت به بلال دستور داد تا مردم را به سکوت فرا خواند، و هنگامى که سکوت همه جا را گرفت، رسول خدا فرمود: پروردگار شما امروز، شما را مورد عنایت خود قرار داد، نیکوکاران شما را آمرزید، و شفاعت نیکوکاران شما را در حق گناهکارانتان پذیرفت، پس اینک با (ره آورد) آمرزش گناهان به شهر و دیار خود روید، و خداوند متعال در مورد کسانى که (هنوز) جرمهائى به گردن دارند، خشنودى خود را ضمانت کرده است».
8- «عن معاویة بن عمار عن أبی عبد الله ع قال لما أفاض رسول الله ص تلقاه أعرابی فی أفطح فقال یا رسول الله إنی خرجت أرید الحج فعاقنی عائق و أنا رجل ملی کثیر المال فمرنی ما أصنع فی مالی ما أبلغ ما بلغ الحاج قال فالتفت رسول الله ص إلى أبی قبیس فقال لو أن أبا قبیس لک زنة ذهبة حمراء أنفقته فی سبیل الله ما بلغت ما بلغ الحاج؛ معاویه بن عمار از امام صادق (ع) روایت کرده است که: چون رسول خدا (ص) از مراسم حج فارغ شد، در بیابان مکه مردى اعرابى به خدمت آن حضرت شرفیاب شد و عرض کرد: اى رسول خدا! من به قصد حج خانه خدا (از دیار خود) بیرون آمدم ولى مانعى پیش آمد و نتوانستم حج را بجاى آورم، چون مردى ثروتمندم مرا به انجام کارى فرمان دهید تا به ثواب شخص حج گزار برسم. حضرت رو به کوه ابوقبیس کرده فرمود: اگر به مقدار این کوه، طلاى سرخ داشته باشى و تمام آن را در راه خدا انفاق کنى به ثواب شخص حج گزار نخواهى رسید».
9- «و بهذا الإسناد قال قال أبو عبد الله ع الحاج یصدرون على ثلاث أصناف صنف یعتق من النار و صنف یخرج من ذنوبه کهیئة یوم ولدته أمه و صنف یحفظ فی أهله و ماله فذاک أدنى ما یرجع به الحاج؛ و به همین سند از امام صادق (ع) روایت شده است: حاجیان به هنگام بازگشت، سه گروهند: گروهى از آتش جهنم رهایى یابند؛ و گروهى همانند روزى که از مادر زاده شده اند، از گناهان پاک مى شوند؛ و گروه سوم، حاجیانى هستند که اموال و زن و فرزند آنان در امان مى ماند، و این گروه از حاجیان کسانى هستند که کمترین بهره را (از حج) برده اند».
10- «عن عمر بن یزید قال سمعت أبا عبد الله ع یقول الحج أفضل من عتق عشر رقبات حتى عد سبعین رقبة و رکعتا الطواف أفضل من عتق رقبة؛ عمربن یزید از امام صادق (ع) روایت کرده است: حج خانه خدا از آزاد کردن ده بنده (در راه خدا) برتر است؛ و حضرت اضافه فرمود تا آن را برتر از هفتاد بنده آزاد کردن رساند، و فرمود: یک طواف با دو رکعت نماز (مربوط به آن) از آزاد کردن یک بنده (در راه خدا) برتر است».
11- «عن معاویة بن عمار عن أبی عبد الله ع قال إن الله [لله تبارک و تعالى حول الکعبة عشرون و مائة رحمة منها ستون للطائفین و أربعون للمصلین و عشرون للناظرین؛ معاوه بن عمار از امام صادق (ع) روایت کرده است: خداوند متعال به گرد کعبه یک صد و بیست قسمت رحمت دارد، شصت قسمت آن براى کسانى که طواف مى کنند، چهل قسمت آن براى نمازگزاران و بیست قسمت دیگر براى تماشاکنندگان است».
12- «عن محمد بن مسلم عن أبی الحسن ع قال دخل علیه رجل فقال له أ قدمت حاجا قال نعم قال تدری ما للحاج من الثواب قلت لا أدری جعلت فداک قال من قدم حاجا حتى إذا دخل مکة دخل متواضعا فإذا دخل المسجد الحرام قصر خطاه مخافة الله تعالى فطاف بالبیت طوافا و صلى رکعتین کتب الله له سبعین ألف حسنة و حط عنه سبعین ألف سیئة و رفع له سبعین ألف درجة و شفعه فی سبعین ألف حاجة و حسبت له عتق سبعین ألف رقبة قیمة کل رقبة عشرة آلاف درهم؛ محمدبن مسلم نقل مى کند که مردى خدمت امام موسى بن جعفر (ع) رسید، حضرت به او فرمودند: آیا از (سفر) حج مى آئى؟ عرض کرد: آرى. فرمود: آیا ثواب حج گزار را مى دانى؟ عرض کردم: نه به فدایت گردم، فرمود: هر کس به نیت حج خانه خدا رهسپار (سفر مکه) گردد تا آنکه با حالت فروتنى و تواضع وارد مکه شود، و هنگامى که به مسجد الحرام وارد مى شود، از ترس (قهر و عذاب) الهى قدمهاى خود را کوتاه بردارد، و هفت بار طواف کند، و دو رکعت نماز طواف بخواند، خداوند (به پاداش این اعمال) هفتاد هزار حسنه براى او مى نویسد و هفتاد هزار گناه را از او پاک مى سازد، و هفتاد هزار درجه مقام او را بالا مى برد، و شفاعت او را در بر آورده شدن هفتاد هزار حاجت مى پذیرد، و ثواب آزادى هفتاد بنده را (در راه خدا) که ارزش هر کدام آنها ده هزار درهم مى باشد به حساب او منظور مى فرماید».
13- «عن إسحاق بن عمار قال قال أبو عبد الله ع یا إسحاق من طاف بهذا البیت طوافا واحدا کتب الله له ألف حسنة و محا عنه ألف سیئة و رفع له ألف درجة و غرس له ألف شجرة فی الجنة و کتب له ثواب عتق ألف نسمة حتى إذا وصل إلى الملتزم فتح الله له ثمانیة أبواب الجنة یقال له ادخل من أیها شئت قال فقلت جعلت فداک هذا کله لمن طاف قال نعم أ فلا أخبرک بما هو أفضل من هذا قلت بلى قال من قضى لأخیه المؤمن حاجة کتب الله له طوافا حتى بلغ عشرا؛ اسحاق بن عمار گوید که: امام صادق (ع) به من فرمود: اى اسحاق! هر کس در پیرامون این خانه (کعبه) یک طواف کند، خداوند هزار حسنه براى او مى نویسد و هزار گناه را (از نامه اعمال او) پاک مى کند و هزار درجه مقام او را بالا مى برد و هزار درخت در بهشت براى او مى کارد و ثواب آزاد کردن هزار بنده را (در راه خدا) براى او ثبت مى فرماید، و هنگامى که به ملتزم (و آن قسمتى از کعبه که مردم خود را به آن مى چسبانند) برسد، خداوند هشت درب بهشت را به روى او باز مى کند و (به او) مى گوید که: از هر درى که مى خواهى وارد شو. اسحاق مى گوید عرض کردم: این ثوابها براى کسى است که فقط (یک) طواف (کعبه) بجاى آورد؟! فرمود: آرى آیا تو را از عمل نیکى باخبر نکنم که ثوابش از اینها هم بیشتر باشد؟! عرض کردم: بلى. فرمود: هر کس یک حاجت برادر ایمانى خود را برآورد، خداوند (ثواب) طوافى و طوافى و طوافى -تا آنکه به ده طواف رسید- (در نامه اعمال او) ثبت مى فرماید».
14- «عن أبی حمزة عن أبی الحسن موسى بن جعفر ع قال الحج جهاد الضعفاء و هم شیعتنا؛ على بن ابى حمزه از حضرت موسى بن جعفر (ع) روایت کرده است: حج خانه خدا (به منزله) جهاد ضعیفان (مستضعفان) است، و آنها شیعیان ما هستند».
15- «عن منصور بن حازم قال قلت لأبی عبد الله ع ما یصنع الله بالحاج قال مغفور و الله لهم لا أستثنی فیه؛ منصوربن حازم نقل مى کند که به امام صادق (ع) عرض کردم: خداوند با حج گزاران چگونه رفتار مى کند؟ فرمود: بخدا سوگند که همه آمرزیده مى شوند بدون استثنا».
16- «عن هارون بن خارجة عن أبی عبد الله ع قال الحج حجان حج لله و حج للناس فمن حج لله کان ثوابه على الله الجنة و من حج للناس کان ثوابه على الناس یوم القیامة؛ هارون بن خارجه از امام صادق (ع) روایت کرده است که حج بر دو نوع است: یکى حج براى خدا، و دیگرى حج براى مردم؛ پس اگر کسى حج را براى خدا بجاى آورد ثواب او بر (عهده) خدا است که همان بهشت مى باشد، و کسى که حج را به خاطر مردم بجاى آورد، ثواب او در روز قیامت با مردم خواهد بود!».
17- «عن سیف التمار عن أبی عبد الله ع قال سمعته یقول من حج یرید الله عز و جل لا یرید به ریاء و لا سمعة غفر الله له البتة؛ سیف تمار از امام صادق (ع) روایت کرده است: کسى که حج را از روى اخلاص (و نیت پاک) بجاى آورد و منظورش (خشنودى) خدا باشد و (عمل حج او) براى نشان دادن به مردم و شهرت و آلوده به ریا نباشد، خداوند متعال حتما او را مورد آمرزش خود قرار مى دهد».

ثواب مصافحه با حاجی
«عن محمد بن حمزة عمن حدثه عن أبی عبد الله ع قال من لقی حاجا فصافحه کان کمن استلم الحجر؛ محمدبن حمزه از قول یکى از راویان حدیث که از امام صادق (ع) روایت کرده است: هر کس با شخص حج گزار (که از سفر حج بازگشته است) ملاقات کرده و با او مصافحه کند مانند کسى است که با دست خود حجر الاسود را لمس کرده باشد».

ارزش مرکب حاجی
«عن یونس بن یعقوب عن الصادق ع قال قال علی بن الحسین ع لابنه محمد حین حضرته الوفاة إننی قد حججت على ناقتی هذه عشرین حجة فلم أقرعها بسوط قرعة فإذا نفقت فادفنها لا یأکل لحمها السباع فإن رسول الله ص قال ما من بعیر یوقف علیه موقف عرفة سبع حجج إلا جعله الله من نعم الجنة و بارک فی نسله فلما نفقت حفر لها أبو جعفر ع و دفنها؛ یونس بن یعقوب از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: جدم زین العابدین (ع) به هنگام شهادت به فرزندش (پدرم) امام باقر (ع) وصیت فرمود: من با این شترم بیست بار به حج رفته ام و هیچ گاه (در این مدت) تازیانه اى به او نزده ام، اگر حیوان مرد او را دفن کن تا حیوانات وحشى (او را ندرند و) از گوشت او نخورند زیرا رسول خدا (ص) فرمود: شترى که هفت بار براى انجام فریضه حج تا عرفات بر آن سوار شوند، خداوند او را از حیوانات بهشت قرار مى دهد و به نسلش برکت مى بخشد. پس هنگامى که آن شتر مرد، پدرم گورى کند و او را به خاک سپرد».

منـابـع

کلیــد واژه هــا